مقتل‌خوانی؛ روضه را از انحراف دور می‌کند
عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث گفت: مقتل‌خوانی فوائل فراوانی دارد از جمله اینکه بسیاری از انحرافات کنار زده می‌شود.
حجت الاسلام علی امیرخانی عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم درباره معرفی کتاب‌های مقتل اظهار داشت: کتاب‌های تاریخی متأخر بخش‌های مختلفی داشته که بخشی از آن مقتل نام داشت و در این بخش سیر شهادت یا وفات افراد را به صورت تاریخی می‌نگاشتند؛ مثل مقتل علی ابن ابی طالب (ع)، مقتل زید ابن حارث، ، مقاتل الطالبیین.
امیرخانی افزود: چون یکی از حوادث مهم و تأثیرگذار عالم اسلام شهادت امام حسین (ع) بود، بسیاری از کتاب‌ها به مقتل‌الحسین پرداختند. زیرا به وقایعی پرداخته بودند که ارتباط مستقیم با شهادت ایشان داشت.
وی اظهار داشت: مورخان در این کتاب‌ها به ماجراهای حرکت امام حسین (ع) از مدینه به سمت کربلا و بعد ماجراهای بعد از عاشورا پرداختند. بنابراین کل این ماجراها ـ که در کتب تاریخی قدما بود ـ به نام مقتل‌الحسین (ع) مشهور شد تا جایی که عنوان مقتل‌الحسین هم در بین شیعیان و هم در بین غیر شیعیان عنوان مستقلی شد. مثل مقتل‌الحسین خوارزمی و مقتل‌الحسین ابی‌مخنف و مقتل‌الحسین طبری.
امیرخانی دسته‌ای دیگر از کتب مقتل را انصارالحسین معرفی کرد و گفت: کتاب‌های انصارالحسین از دل کتاب‌های رجالی در آمد و به صورت مجزا چاپ شد تا اینکه تبدیل به سبکی در نگارش کتاب شد؛ این کتاب‌ها حاوی زندگی‌نامه شهدای کربلا از ولادت تا شهادت است. کتاب ابصار العین فی انصار الحسین محمد سماوی از جمله این کتاب‌هاست که ترجمه آن در بازار موجود است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث درباره اهمیت مقتل‌خوانی اظهار داشت: یکی از روش‌هایی که می‌توان جلوی تحریفات جریان عاشورا را گرفت و مردم را با متون تاریخی و قضایای مربوط به امام حسین (ع) آشنا کرد مقتل‌خوانی است که مقام معظم رهبری تأکید فراوانی روی این موضوع دارند.
امیرخانی افزود: مقتل‌خوانی بیشتر در روز عاشورا مورد تأکید قرار می‌گیرد و گاهی ممکن است دو تا چهار ساعت طول بکشد، ولی همان طور که اشاره شد، فوائد فراوانی در پی دارد، از جمله اینکه سطح اطلاعات مربوط به جریان عاشورا را در مداحان و مستمعین افزایش می‌دهد.
وی گفت: یکی از اهداف مقتل‌خوانی ماندگاری متن مقتل در ذهن مستمع است طوری که خودش اهل تشخیص باشد و آنچه می‌شنود را بسنجد که چقدر صحت دارد. ادامه این روند باعث می‌شود خود به خود بسیاری از انحرافات کنار زده شود.
هدف از مقتل‌خوانی آشنایی با فرهنگ حسینی است
امیرخانی اظهار داشت: مداحان اگر بتوانند سواد تاریخی‌شان را افزایش دهند و بخش‌هایی از مقاتل موجود را حفظ کنند، همان روضه است، لزومی ندارد زیاد زبان حال بگویند، چرا که هر چقدر زبان حال زیاد باشد، احتمال تحریف در تاریخ بیشتر می‌شود. هدف این نیست مخاطب صرفاً گریه کند، کما اینکه گریه خود شأنی دارد، بلکه هدف این است که مخاطب با فرهنگ امام حسین (ع) ارتباط برقرار کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث با اشاره به فوائد دیگر مقتل‌خوانی تأکید داشت: فرهنگ مقتل‌خوانی باعث می‌شود شعرای آیینی با اطلاعات دقیق‌تری شعرشان را بنویسند و از آنجا که اشعار به عنوان میراث فرهنگی یک کشور باقی می‌مانند، آیندگان وقتی به این اشعار نگاه می‌کنند، همچنان که از معنویت شعر بهره می‌برند، اطلاعات صحیح هم دریافت می‌کنند.
روضه‌سازی آفت عزاداری
این استاد حوزه و دانشگاه درباره تهدیدات عدم رجوع به منابع موثق از جمله مقاتل شیعه تصریح کرد: مدتی مرسوم شده بود شخصی خوابی می‌دید یا احساس می‌کرد اگر موضوعی به روضه اضافه کند مستمع بیشتر گریه می‌کند، شروع به روضه‌سازی می‌کرد. به این ترتیب حجم زیادی از اطلاعات ناصحیح نسبت به ماجرای عاشورا در بین مردم ترویج می‌یافت و بالاخره تبدیل به متن موثق می‌شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین علی امیرخانی درباره ریشه انحراف در کتاب‌های مقتل اظهار داشت: از دوران صفویه به بعد هم‌زمان با گسترش مراسمات و آیین‌های عزاداری در قالب شبیه‌خوانی یا در قالب مصیبت‌خوانی، عده‌ای با ترفندهای مختلف شروع به تحریف کردند تا اینکه جریان برخی مقاتل سست و نامعتبر رشد یافت. برخی از کتاب‌ها بدون منبع و همراه با تصویر منتشر شد که در آن تحریفاتی صورت گرفته‌بود.
پایان پیام/