حبیبی کسبی: شاعر آیینی بداند، برای دردانه‌های هستی شعر می‌گوید

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صبح امروز نشست خبری اختتامیه جایزه ملی ادبی یوسف لیلا با حضور اسماعیل امینی، عضو شورای سیاستگذاری جشنواره، محمود حبیبی کسبی از داوران این جشنواره، سپهر پاشایی نماینده خانه شهریاران جوان، علی سلیمانی دبیر علمی جشنواره، سعید تیموری دبیر اجرایی و مرتضی حیدری مسئول دبیرخانه جشنواره در محل خبرگزاری تسنیم برگزار شد.

محمود حبیبی کسبی در بخشی از این نشست گفت: ماجرای واقعا عاشورا بسیار گسترده بوده و شعر گفتن برای آن نیز گستردگی خود را دارد و در این جشنواره هم بسیاری از آثار رسیده به موضوع کلی کربلا یا وقایع دیگری پرداخته بودند. دوستان ما در این جشنواره شعر فقط آن شعرهایی را کنار گذاشتند که انگیزه سرایش آنها صرفا حضرت علی‌اکبر(ع) بود. با تمام این شرایط حدود 200 اثر اختصاصی حضرت علی اکبر به دست ما رسید که واقعا آثاری قابل دفاع و خوبی بودند. این کنگره اگر باعث شده باشد 200 اثر شایسته درباره حضرت علی اکبر ایجاد شود، مبارک بوده است.

اگر گسترده‌تر نگاه کنیم تمام دیوان حافظ نیز شعر آیینی است

وی افزود: در رابطه با شعر آیینی در کشور بحث‌های بسیاری صورت گرفته است. برای مثال آقای مجاهدی معتقد هستند که شعر آیینی گسترده‌گی بسیار بیشتر از آن تعریفی دارید که ما فقط شعر اهل‌بیتی را شعر آیینی می‌دانیم و با تعریف ایشان شعرهای پند و اندرز و بعضی شعرهای عاشقانه نیز آیینی محسوب می‌شوند و با این دید می‌توان گفت که تمام دیوان حافظ نیز شعر آیینی است.  

شاعر آیینی بداند، برای دردانه‌های هستی شعر می‌گوید/ برخی شعرهای‌ آیینی برای تشیع مضر هستند

حبیبی ادامه داد: من حرفی را بارها گفته‌ام که شاعر زمانی که می‌خواهد برای حضرات معصومین شعر بگوید باید توجه کند که برای دردانه‌های هستی شعر می‌گوید و وجود عالم به وجود آنها وابسته است و زبان، نگاه و شعر شاعر وقتی برای آنها شعر می‌گوید باید متفاوت باشد. متاسفانه ممکن است شاعری برای حضرت زینب(س) شعر بگوید اما با همان نگاه، لغات و ذهنیتی برای ایشان شعر می‌گوید که وقتی یک شعر عاشقانه می‌سراید و شاعر جایگاه ایشان را در ذهن خود پایین می‌آورد. اینگونه شعرها نه تنها به تشیع کمک نمی‌کند بلکه مضر هم خواهد بود.

این شاعر با اشاره به لزوم استفاده شعرا از منابع دینی و مذهبی برای سرودن شعر خود گفت: بسیاری از شعرا از وقایع عاشورا به درستی آگاه نیستند و به منابع و مقاتل رجوع درستی ندارند تا بروند آنچه که به درد خودشان می‌خورد را پیدا کنند. حتی در بین شعرا هم اکثر افراد فقط در حد محتشم و یکی دو شاعر دیگر می‌شناسند و اینها هم بیشتر در بین کهن‌گراها آشنا هستند.

در جشنواره یوسف لیلا تلاش شده است که به تمام جریان‌های شعر محرم توجه شود

داور این دوره جایزه ملی ادبی یوسف لیلا تصریح کرد: شما از قوامی رازی در قرن چهارم و پنجم بگیرد کمتر شاعری را پیدا می‌کنید که شعر آیینی نداشته باشد و وقتی ما این آثار را کنار هم بگذاریم مشکل ذهنیت و رفتار ما برطرف می‌شود. ما باید ادب سخن گفتن با معصوم را بیاموزیم. اساسا در دوران کنونی شعر اهل‌بیتی ما به دو جریان تقسیم شده است و این دو هم در حال جدا شدن از یکدیگر هستند. یک جریان شعر هیئتی است که شعرها فقط و صرفا برای هیئت‌ها و مرثیه‌خوانی نوشته شده و دیگری جریان شعر آیینی است که صرفا برای جشنواره‌ها نوشته شده، خوانده و سروده می‌شود. قطعا جریان شعر هیئت مخاطب عام‌تری داشته و به قول بچه‌های هیئت از آن استفاده می‌کنند. 

در جشنواره‌های شعر آیینی انگار کنسروسازی انجام می‌شود

حبیبی کسبی ادامه داد: من در انتخاب برگزیدگان شعرهای این جشنواره تلاش کردم که شعرهایی را منتخب کنم که هردو این ویژگی‌ها را داشته که با وجود جنبه‌های پذیرفته شده برای خواص و شعرا و داوران قابل اجرا در هیئات باشد و نگاه عوام‌تری داشته باشد. برای مثال شعر محتشم سال‌ها است که باقی مانده و همواره در هیئت‌ها نیز خوانده می‌شود. شعرهای آیینی جشنواره‌ای ما بسیار شبیه هم شده است و انگار که در این عرصه کنسروسازی صورت می‌گیرد. تمایز شعر و زبان نیز از دیگر مطالبی بود که برای ما مهم بوده است.

به شعر آیینی باید از زاویه سوگ همراه با حماسه نگاه کرد

در ادامه این نشست محمود حبیبی کسبی در پاسخ به پرسشی مبنی بر ویژگی‌هایی که یک شعر را مخصوص هردوجریان شعر هیئت و جشنواره می‌کند، گفت: باید زبان را به زبان معیار نزدیک کنیم نه به سمت سختگویی برویم و نه به سمت محاوره‌گویی. چرا که اساسا زبان شعر متفاوت از زبان محاوره است. موضوع دوم در این بخش بحث ذهنیت است اغلب در شعرهای خاص‌پسند به سراغ مدح و حماسه می‌روند در حالی که در شعر هیئت سوگ و مرثیه پررنگ است اما من معتقدم که به یک شعر باید از زاویه سوگ همراه با حماسه نگاه کنیم چرا که واقع عاشورا همینگونه بوده است و اوج مرثیه در آن حضرت علی‌اصغر و اوج حماسه حضرت عباس(ع) بوده است.

اگر جایگاه امام حسین(ع) در شعر تبیین شود، هرنگاهی به او گریه‌آور می‌شود

وی در پایان گفت: باید توجه داشت که هر چند مرثیه مهمترین زاویه نگاه است که البته امامان و بزرگان نیز به آن سفارش کردند اما اگر همین مرثیه با حماسه همراه شود ماندگارتر و تاثیرگذارتر خواهد بود. مگر خاندان امام حسین(ع) اولین و آخرین کسانی هستند که مورد ظلم واقع شدند ممکن است این ظلم بر هیروشیما، جنگ تحمیلی خودمان و... نیز وجود داشته باشد اما موقعی این مرثیه تاثیرگذار است که جایگاه امام حسین را در اثر خود تبیین کنیم و بگویم که او اساس هستی بوده است حال همین شخص که اساس هستی است و جایگاه بلندی دارد مورد ظلم واقع می‌شود. اگر جایگاه امام حسین را در شعر تبیین کنیم دیگر هر نگاه چپی به او گریه‌آور شده و تبدیل به مرثیه می‌شود.

انتهای پیام/