واقعه عاشورا باید از طریق «نظم آئینی» به جامعه معرفی شود
شاعر آئینی خراسان رضوی گفت: واقعه عاشورا باید از طریق «نظم آئینی» به جامعه معرفی شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، خواندن شعر برای همه افراد می‌تواند جذاب باشد اما جذابیت اشعار برای خواننده بستگی به میزان دقت و ظرافت شاعر در به‌کارگیری کلمات و استفاده صحیح از آرایه‌های ادبی کنار یکدیگر است.
شعر، گاهی در مدح معشوق، محبوب‌ها، مطلوب‌ها، ستوده‌ها، ایده‌آل‌ها و آرمان‌ها است اما گاهی شعر در ستایش محبوب‌ترین بندگان خدا است که شاعران این عرصه با ظرافت و دقت به وصف بزرگان دین پرداخته‌اند.
هر فردی با ذوق و سلیقه خود به دلدادگی می‌پردازد اما در این میان شاعرانی هستند که با الفاظ و صنایع ادبی با اهل بیت(ع) رابطه برقرار می‌کنند. می‌توان از شعر آئینی بهعنوان شجاعانه‌ترین گونه ادبی نام برد و در این رابطه شاعرانی هستند که سال‌ها در مدح ائمه معصوم(ع) به‌ویژه امام حسین(ع) و واقعه عظیم عاشورا به سرودن شعر پرداخته‌اند.
در راستای بررسی جایگاه شعر آئینی در ادبیات فارسی گفت‌وگویی با سعید تقی‌نیا از شاعران آئینی صورت گرفته است.
مهمترین سرفصل‌های گفت‌وگوی خبرنگار تسنیم با شاعر آئینی خراسان رضوی به‌شرح زیر است:
- در محافل عمومی از "نظم آئینی" بهعنوان "شعر آئینی" یاد شده است.
- مخاطب نظم آئینی توده مردم هستند.
- اشعار در نظم آئینی نباید متناقض با اعتقادات باشد.
- بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران اشعار بسیار خوبی در حوزه آئینی جمع‌آوری شده است.
- شاعر آ ئینی در سرودن باید دغدغه مذهب داشته باشد.
- خراسان در حوزه پرورش شاعران آئینی در مقایسه با کشور در صدر است.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار تسنیم با شاعر آئینی مشهدی را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: در ابتدا توضیحی در رابطه با جایگاه نثر آئینی در ادبیات فارسی دهید؟
تقی‌نیا: متأسفانه در محافل عمومی از "نظم آئینی" بهعنوان "شعر آئینی" یاد شده که این مسئله به‌صورت غلط در افکار و محافل عمومی جا افتاده است، وقتی که نامی از نظم می‌آید افراد گمان می‌کنند که نظم در مرحله پایین‌تری از شعر قرار دارد در حالی که فاخرترین اثر زبان فارسی به‌صورت نظم است.
نظم گونه‌ای از شعر است، نظم حوزه‌ای از کلام است که همه عناصر شعر را دارد ولی مفهوم واحد است و جهت سخن کاملاً مشخص است، بهعنوان مثال معنای این مصرع "پی افکندم از نظم کاخی بلند" کاملاً واضح است و خیلی راحت و به‌زبان نثر می‌توان تحت اللفظی این مصرع را معنا کرد و در نثر هدف سخن از پیش برنامه ریزی شده است.
مخاطب در نظم آن چیزی را می‌پذیرد که شاعر می‌گوید اما شعر گونه‌ای از کلام است که معنای آن دارای چند وجه است و با حجم سخن روبه‌رو است و در شعر از بازی‌های زبانی و تکنیک‌های ادبی بسیار استفاده می‌شود و به‌راحتی نمی‌توان معنای شعر را نوشت و معانی شعر بسیار گسترده است.
در شعر، شاعر به‌دنبال تکثر معنا است حال اینکه در حوزه آئینی موضوع و هدف مشخص است و با حوزه شعر در تلاقی است چرا که وقتی می‌خواهیم از صحنه عاشورا صحبت کنیم باید براساس تاریخچه و سندیت سخن گفت چرا که هدف کاملاً مشخص است و باید سرایش در همین مسیر باشد بنابراین نمی‌توان سرودن با چنین محوریتی را در قالب شعر نام برد بنابراین سرودن در رابطه با موضوع و هدفی خاص را نثر آئینی می‌گویند و چرا که دارای معنایی کاملاً مشخص و تحت اللفظی است.
مخاطب نظم آئینی توده مردم هستند بنابراین باید دارای معنایی شفاف راحت باشد؛ هدف نظم آئینی تأثیرگذاری عاطفی روی مخاطب است، در نثر آئینی مهمترین عنصر تأثیرگذار عاطفه است اما در شعر عناصری چون تخیل، عاطفه و اندیشه دخیل است.
مخاطب نظم آئینی، پیش‌فرض‌هایی را باور دارد و مخاطب عاشورا، امام حسین(ع)، پیامبر(ص) و ائمه معصوم(ع) را قبول دارد و جزو اعتقاداتشان است اما در شعر چنین محدودیت‌هایی وجود ندارد، وقتی که قید آئینی به کلمه می‌آید دایره سخن محدودتر می‌شود.
این محدودیت به این دلیل است که نباید در نظم آئینی سخن در تلاقی با اعتقادات و هنجارها باشد.
تسنیم:عموم افراد چگونه با نظم آئینی ارتباط برقرار می‌کنند؛ مهمترین مسائلی که در این نوع نظم بیان می‌شود، چیست؟
تقی‌نیا: نمادها در نظم آئینی برای مسلمانان شناخته شده و می‌توانیم با این نظم ارتباط برقرار کنیم اما فردی که غیرمسلمان است و با این نمادها آشنایی ندارد نمی‌تواند ارتباط برقرار کند.
مهمترین مسائلی که در نظم آئینی مورد توجه شاعر است تنها و تنها اعتقادات است و نباید اشعار متناقض با اعتقادات باشد؛ برخی شاعران آئینی ناخواسته متوجه برخی ایهام‌ها در حوزه ابیات نظم آئینی خود نیستند. در حوزه سرایش نظم آئینی ما با محدودیتی به‌نام اعتقادات روبه‌رو هستیم که به شاعر اجازه سرایش هرگونه شعری را نمی‌دهد.
تسنیم:تاکنون تا چه‌میزان توانسته‌ایم نظم آئینی را بین عموم مردم معرفی کنیم؟
تقی‌نیا: با توجه به اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران اشعار بسیار خوبی در حوزه آئینی جمع‌آوری شده و این مسئله به هیچ عنوان با سایر دوره‌هایی که اشعار جمع‌آوری شده قابل مقایسه نیست اما متأسفانه در حوزه معرفی نظم آئینی موفق عمل نکرده‌ایم.
حمایت از شاعرانی که به‌صورت جدی در حوزه آئینی کار می‌کنند باید مورد توجه مسئولان ذی‌ربط قرار گیرد اما برخی اوقات با افرادی روبه‌رو می‌شویم که با توجه به اینکه اشعار خوبی دارند اما به‌دلیل عدم حمایت آثارشان چاپ نمی‌شود و همین مسئله سبب شده تا مردم نتوانند با آثاری غنی در حوزه آئینی آشنا شوند.
اگر از چهره‌های خوب حوزه آئینی حمایت شود خواهید دید بسیاری از افرادی که سال‌ها در مجامع رسمی درخشیده‌اند کمرنگ می‌شوند.
تسنیم: تا چه‌میزان فداکاری‌ها و رشادت‌های واقعه عاشورا از طریق نظم آئینی در جامعه تبیین شده است؟
تقی‌نیا: شعر وقتی روی مخاطب تأثیرگذار است که مردم عمل را ببینند بنابراین شاعر آئینی که می‌خواهد شعری تأثیرگذار داشته باشد در گام اول باید خود فردی معتقد باشد. لازمه تبیین رشادت‌ها و فداکاری‌های واقعه عاشورا از طریق نظم آئینی عمل کردن خود شاعر نسبت به اعتقادات است.
تسنیم: از نگاه شما بهعنوان فردی که در عرصه فرهنگ و هنر فعالیت می‌کنید، متولیان شعر آئینی چه ارگان‌هایی هستند؟
تقی‌نیا: شعر آئینی در نهادهای مختلفی همچون سازمان تبلیغات، حوزه هنری، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی دسته بندی و بهعنوان متولیان شعر آئینی در خراسان رضوی فعالیت می‌کنند و شعر آئینی از طریق این نهادها چاپ، عرضه و توزیع می‌شود. شاعر آئینی در سرودن باید دغدغه مذهب، دین تشیع، اعتقادات داشته و نباید حب و بغض داشته باشد.
تسنیم: خراسان رضوی در حوزه پرورش و تربیت شاعر آئینی موفق عمل کرده است؟
تقی‌نیا: خراسان همواره در حوزه ادبیات بهعنوان یک قله مطرح بوده چراکه این استان قطب زبان ادبیات فارسی و موطن شاعران بسیاری از جمله اخوان ثالث و ملک‌الشعرای بهار بوده است.
خراسان در حوزه پرورش شاعران آئینی در مقایسه با کشور در صدر است و حرف نخست در حوزه شعر آئینی را می‌زنیم و تمام شاعران مطرح عرصه آئینی به‌اذعان خودشان وامدار خراسان هستند. برای پیشرفت در عرصه شعر آئینی باید نقدها را مورد توجه قرار داد چراکه هنر با هیچ فردی تعارف ندارد.
تسنیم: برخی نظم آئینی را شعر هیئتی می‌دانند، نظر شما در این رابطه چیست؟
تقی‌نیا: این مسئله کاملاً مردود است چرا که نظم آئینی دارای جایگاه ادبی و هنری است اما شعری که برای هیئت تولید می‌شود براساس منقبت و عزا است که این نوع شعر هم دارای مخاطب خاص خود است و حوزه نظم آئینی با مرثیه، مدیحه و شعر هیئتی کاملاً متفاوت است.
خوشبختانه افرادی که در عرصه مدیحه و مرثیه سرایی در حال فعالیت هستند به‌دنبال این هستند که خود را به نظم آئینی برسانند و اشعار خود را در قالب نظم بیان کنند.
انتهای پیام/*