یک سند از حقانیت نام «خلیج فارس» در ترکیه رو شد

پدر علم قنات‌شناسی ایران در مراسم بزرگداشت روز جهانی میراث دیداری شنیداری به توضیح درباره نسخه‌ای قدیمی از کتاب «المسالک و الممالک» در ترکیه پرداخت که در آن نام «خلیج فارس» ذکر شده است.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم بزرگداشت روز جهانی میراث دیداری شنیداری و رونمایی از دو اثر ثبت شده در حافظه جهانی یونسکو صبح امروز، 5 آبان ماه، با حضور محمد فرهادی وزیر علوم تحقیقات فناوری، سیدرضا صالحی امیری رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و جمعی از اهالی فرهنگ در کتابخانه ملی برگزار شد.

ایرینا بوکووا، مدیرکل یونسکو در پیامی به مناسبت 27 اکتبر (5 آبان) روز جهانی میراث دیداری- شنیداری پیامی به مناسبت این روز صادر کرد. متن پیام وی به این شرح است:

میراث دیداری- شنیداری مانند فیلم‌ها، برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و برنامه‌های ضبط شده دیداری- شنیداری، تاریخمان را منعکس می‌کنند و روایتی بی نظیر از جوامع و تنووع فرهنگی‌های جهان ارائه می‌دهند. این میراث، منبعی غیرقابل قیاس برای درک قرن‌های بیستم و بیست و یکم به شمار می آیند. آنها بیانگر هویت ملت‌ها و بازگوکننده غنای فرهنگ های ملی به واسطه زبان‌ها و آداب و سنن متنوع آن فرهنگ‌ها هستند.

ظرفیت این گونه میراث برای احضار آنی صداها و تصاویر غالباً فراتر از مرزهای محلی و مرزهای زبانی رفته که به این واسطه میراث دیداری- شنیداری به میراثی تکمیلی برای آرشیوها و مستندات سنتی‌تر مبدل شده است.

در ادامه این پیام آمده است: میراث دیداری- شنیداری باید برای همه قابل دسترسی باشد با این وجود، اسناد دیداری- شنیداری هم جان دارند و هم ظریف و آسیبپذیرند. هم اکنون قسمت اعظمی از میراث دیداری- شنیداری جهان برای همیشه به علت سهل انگاری، تخریب، بدشانسی و یا نبود منابع مناسب و نبود زیرساخت‌ها و توانمندی‌های لازم از بین رفته است که در نتیجه آن حافظ بشری تخریب شده‌است. این حساسیت و آسیب‌پذیری میراث دیداری- شنیداری به ویژه در شرایط جنگ تشدید می‌شود.

به علاوه، از بین رفتن این میراث می‌تواند ما را از کسب آگاهی در مورد ماهیت جوامع و ملت‌ها محروم نماید. ما اکنون فقط بین 10 تا 15 سال فرصت داریم تا اسناد ضبط شده دیداری- شنیداری موجود را به رسانه‌های دیجیتالی تبدیل کنیم تا به این واسطه از نابودی آنها جلوگیری شود.

برای تغییر این شرایط باید تشریک مساعی کنیم زیرا آشنایی با تاریخ معاصر و به اشتراک گذاری آن نه فقط از باب مسائل هویتی و نسبت‌ها، بلکه از منظر آشنایی با شیوه ارتباطات انسانی و چالش‌های جوامع معاصر، اهمیت بالایی دارد.

برنامه حافظه جهانی یونسکو در این راستا فعال است و هر ثبتی که از میراث مستند انجام می‌شود، بیانگر حافظه جمعی است که ریشه در اسناد و آرشیوهای به جا مانده از نسل‌های گذشته دارد. حقیقت این است که «حفاظت به قصد حفاظت» تنها کافی نیست، بلکه افراد باید بتوانند اسناد را شناسایی کنند و اهمیت آنها را در زندگی امروز به خوبی بنمایانند. ضمن اینکه باید اهمیت آنها را برای جوامع مختلف هم درک کنند و باید بدانند که پیام این اسناد برای جوامع مشترک بشری چیست.

میراث دیداری- شنیداری نقش مهمی در ترویج عامل اتحاد میان افراد بشر دارد و از گسترش عامل نفاق در بشریت جلوگیری می کند. به این واسطه میراث دیداری- شنیداری به پرورش ارزش‌هایی جهانی و ایجاد فرهنگی مبتنی بر صلح و بردباری کمک می‌کنند.

بر این اساس در این روز جهانی میراث دیداری- شنیداری، من از همه کشورهای عضو که خود تولیدکننده و مصرف کننده تصاویر و صداها هستند و همینطور از همه موسسه مسئول حفاظت از این میراث می خواهم تا برای حفظ و به اشتراک گذراندن ثروت مشترک دیداری و شنیداری بشر، تشریک مساعی کنند.

در ادامه این مراسم، کوروش کمالی سروستانی، استاد دانشگاه، و جواد صفی‌نژاد ایرانشناس و پدر علم قنات‌شناسی، نیز به توضیح درباره اهمیت دو نسخه کلیات سعدی و «المسالک و الممالک» پرداختند. صفی‌نژاد با اشاره به یکی از نسخه‌های موجود در توپقاپی ترکیه که در قرن هشتم از کتاب اصطخری کتابت شده، به بیان جزئیاتی از نقشه‌های آن پرداخت و گفت: این نسخه که به کوشش دکتر سحاب تحشیه شد، در خود مطالب مذهبی با نقشه‌هایی از هشت قرن قبل از میلاد دارد. جالب است که در این نقشه‌ها نام «خلیج فارس» نیز دیده می‌شود.

و در ادامه برنامه، این دو نسخه که اخیراً در حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند، رونمایی شدند. همچنین در این برنامه لوح ثبت ملی مجموعه اسناد تصویری دفاع مقدس و آرشیو صوتی فرهنگ مردم نیز به نماینده سازمان صدا و سیما اهدا شد.

انتهای پیام/