اگر بخواهند، شبکه ملی اطلاعات ۳۰ روزه با سرعت اینترنت ۲۰ مگابایت راه می‌افتد
زمانی که شبکه ملی اطلاعات را راه بیندازیم، ابتدا بیش از ۹۵ درصد در حوزه فناوری اطلاعات به استقلال داخلی می‌رسیم یعنی بین ۹۵ تا ۹۹ درصد گردش ترافیکمان داخل کشور ایجاد میشود؛ ظرف مدت یک ماه میتوان شبکه ملی اطلاعات کشور را راه‌اندازی کرد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ با توجه به گسترش بسیار سریع و پردامنه اینترنت و فضای مجازی در کشور و استفاده روزمره بیش از نیمی از جمعیت کشورمان از اینترنت در وجوه و اشکال مختلف، ضرورت شناسایی گلوگاه‌ها و چالش‌های کلان این فضا، بسیار حیاتی است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه تاریخچه ورود اینترنت به ایران به سال 1370 باز می‌گردد و کشورمان جز 10 کشور اول دنیا در این زمینه محسوب می‌شده، حداقل توقعی که امروز در این حوزه وجود دارد برخورداری از زیرساخت‌های لازم در بستر فضای مجازی، رسیدن به استقلال نسبی در حوزه سیاست‌گذاری، برخورداری از رگلاتوری مستقل و شبکه ملی اطلاعات مستقل و ... است، اما بررسی آماری و میدانی این حوزه‌ها و نیازمندی‌های حیاتی آن، حکایت از وضعیت بسیار فاجعه‌‌باری در کشور دارد.
چرایی سرعت بسیار پایین و قیمت بسیار بالای اینترنت در کشور، دلایل وجود انحصار در حوزه‌های کلیدی آی‌تی کشور، پشت‌پرده افراد و جریاناتی که از "دلالی اینترنت" در کشور سودهای هنگفتی را به جیب می‌زنند، چگونگی افزایش بیش از 200 درصدی سرعت اینترنت با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، چرایی به سرانجام نرسیدن شبکه ملی اطلاعات، اجرای کاپیتولاسیون تمام‌عیار در حوزه اپلیکیشن‌های موبایلی، چرایی عدم رگولاتوری مستقل در کشور، فراهم بودن تمام شرایط برای اینکه ایران تبدیل به "هاب بین‌المللی" شود، حجم دیتای پورنوگرافی تبادل شده در بستر اینترنت و ... از جمله موضوعاتی است که در گفتگوی تفصیلی تسنیم با "روح‌الله مومن‌نسب" کارشناس ارشد فضای مجازی بحث و بررسی شده است؛ در ادامه مشروح بخش دوم این گفتگو تقدیم مخاطبان ارجمند میشود:
تسنیم: آقای مومن نسب؛ در حال حاضر مراحل "سند و رسیو" به زبان ساده در بستر فعلی اینترنت کشور به چه صورت است؟
اینترنت وقتی به کشور وارد میشود به واحدهای به نام "اس‌تی‌ام وان" تبدیل میشود، هر اس‌تی‌ام وان فرض کنید 250 مگ اینترنت باشد؛ شما وقتی می‌خواهید یک ایمیل برای دوستان بفرستید این میل شما در حال حاضر این مراحل را طی می‌کند: اول به "آی‌اس‌پی" که خرده فروش‌های اینترنت هستند، می‌رود؛ در مرحله بعد به "پَپ" و از پپ به شرکت ارتباطات زیرساخت یا همین ساختمانی که در میدان امام خمینی وجود دارد و به آن"گیت وی" می‌گویند، می‌رسد؛ در حال حاضر 750 آی اس پی و 12 پپ در کشور داریم یعنی ایمیل شما یک بار در آی‌اس‌پی و یکبار در پپ و یکبار هم در "دی‌سی‌آی" یا همان شرکت ارتباطات زیرساخت کپی میشود بعد برای رفتن به کشور همسایه به سوئیچ مثلا چابهار (که بیشتر اینترنت کشور از سوئیچ چابهار تأمین میشود) منتقل و از آنجا به کشور همسایه مثل عمان، ترکیه و ... انتقال پیدا می‌کند، تازه پس از این، از 11 کشور عبور می‌کند تا به آمریکا برسد؛ ایمیل شما وقتی به آمریکا رسید به سرور سایت خود منتقل میشود؛ حالا این سرور ممکن است مثل نرم‌افزار لاین در کره یا مثل وایبر در اسرائیل باشد.
فرض کنید ایمیل شما، جی‌میل است و می‌خواهید یک عکس به دوستان خود که در ایران یا همین تهران است، بفرستید؛ در ابتدا عکس شما با همان فرایند قبل باید در سرور جی‌میل قرار گیرد، برای اینکه دوست شما این ایمیل را دریافت کند باید این عکس از سرور به آمریکا برگردد و از آنجا از 11 کشور بگذرد تا به کشور همسایه ما برسد و از آنجا وارد ایران و گیت‌وی که عرض کردم شود؛ بعد به پپ و سپس آی اس پی که او استفاده می‌کند و در نهایت به دوست شما برسد؛ این مراحلی است که با مدل استار اتفاق می‌افتد یعنی استفاده از ترافیک بین‌المللی لذا در این حالت "نفوذ" کاملاً واضح است.
تسنیم: آیا در سایر کشورها نیز همین مراحل پیچیده وجود دارد؟
خیر؛ در دنیا این مشکل دیگر وجود ندارد مثلاً صدراعظم آلمان وقتی بخواهد به شوهرش یا اوباما بخواهد به مولیا دخترش ایمیل بزند، نیازی نیست همه این مراحل را طی کند؛ آن‌ها از مدل دیگری استفاده می‌کنند که ما در ایران اصلاً زیرساختش را نداریم، متأسفانه ببینید فاجعه تا کجا پیش رفته است که وزیر ارتباطات اخیرا در همایش "رایانش ابری" می‌گوید من تازه دیشب فهمیدم رایانش ابری چیست؛ آخر برنامه هم می‌گوید که خوب خانم من اطلاعاتش از من بیشتر بود به همین خاطر انحصار "کلود" را به خانم من بدهید.
حالا ببینید در دنیا چه اتفاقی افتاده است؛ در دنیا اگر شما بخواهید با "دیتا کلود" یا همان رایانش ابری که یک تکنولوژی و فناوری جدید است، ایمیلی را به دوست خود که در تهران مثلا بلوار کشاورز است بزنید، شما کافی است ایمیل‌تان را به ابر آن منطقه بزنید و دوست شما هم به راحتی آن را از همان ابر دریافت کند البته این که عرض کردم ساده شده این مدل است حال اگر این ابرها در یک منطقه واحد نباشند مثلاً یکی در تهران و دیگری در شیراز باشد چیز دیگری به نام "آی اکس پی" نیاز است که می‌تواند این ابرها را به هم متصل کند؛ در این حالت ایمیل شما ابتدا وارد ابر تهران میشود از ابر تهران وارد ابر شیراز میشود، در مرحله بعد به دست دوست شما که در شیراز است می‌رسد که در هر 2 حالت از کشور خارج نمی‌شود.
یک حالت دیگر وجود دارد که به طور مثال دوست من در آمریکاست، در یک کشور دیگر است و یا من قصد دارم فایلی را از آمریکا دانلود کنم؛ به طور مثال ابر ایران را به ابر ترکیه وصل می‌کند، ایمیل شما از این طریق به کشور دیگری فرستاده میشود، به این دلیل که این ابرها وقتی با CDN داخلی به یکدیگر وصل می‌شوند ابر بزرگی را تشکیل می‌دهند که به این ابر بزرگ "ابر ملی" می‌گویند؛ ابر ملی ایران به ابر ملی کشور مقصد وصل میشود، در مرحله بعد ایمیل از اینجا وارد کشور بعدی میشود یا قصد دارید فایلی را از ابر کشور دیگری دانلود کنید به طور مثال فرض کنید یک فیلم یک گیگابایتی را می خواهید دانلود کنید، این فیلم ابتدا وارد کلود ایران میشود، در کلود ایران کپی میشود و یک نسخه آن برای شما ارسال میشود، آیا نفر بعدی که قصد دارد این فیلم را دانلود کند تا آمریکا باید این راه را طی کند؟ خیر، از ابر ایران دانلود می‌کند پس سرعت، کیفیت، امنیت و ... افزایش پیدا می‌کند.
تسنیم: پس در واقع توپولوژی آن به این صورت است که اگر یک بار فایل مورد نظر دانلود شد برای دفعات بعد لازم نیست از سرور مادر اطلاعات را دریافت کند؟
بله، مگر درصورتی که رد و بدل اطلاعات فرد به فرد باشد که تمام این موارد پروتکل دارند، به این کار cdn می‌گویند و cdn یعنی نگه داشتن اطلاعات داخل شبکه و به راحتی با یک تغییر توپولوژی می‌توانیم زیرساخت آن را داخلی کنیم به همین خاطر "شبکه ملی اطلاعات" در 5 شبکه تعریف میشود، اولا اینترنت باید باشد و نه اینترانت یعنی اینترنت باید "سالم، سریع، امن و ارزان" باشد، به این نوع از اینترنت شبکه ملی اطلاعات می‌گویند.
حداقل سرعت در "شبکه ملی اطلاعات" 20 مگابایت
اما اینکه چرا در آن حالت، اینترنت سالم میشود؟ به این دلیل که در حال حاضر پردازش را میتوان در ابر انجام داد حتی پردازش محتوی پرنوگرافی در ابر انجام میشود؛ certificateهای امنیتی در ابر گرفته میشود و بسیار فرق دارد؛ امنیت و سرعت در شبکه ملی اطلاعات به شدت بالا می‌رود، به طور مثال کف سرعت در این حالت 20 مگابایت میشود و همان کاری که در داخل کره جنوبی انجام میشود، قیمت به شدت پایین می‌آید به این دلیل که واسطه‌ها حذف می‌شوند، در حال حاضر چرا قیمت و تعرفه‌های اینترنت بالا است؟ به این دلیل که شما باید برای به دست آوردن حجم‌‌های دیتای اینترنتی به 15 نقطه پول بدهید.
در حال حاضر شرکتی مانند پیشگامان یزد ترافیک را چند برابر قیمت می‌فروشد، رقم عجیب غریبی وجود دارد؛ در گزارش مجلس تا 25 برابر آمده است اما تا 2 هزار برابر هم در مقاطعی فروش اینترنت صورت گرفته است زیرا زمانی که شما قصد دارید از کلود کشور همسایه استفاده کنید، قیمت آن پایین می‌آید ولی در حال حاضر همه ترافیک را با یک نرخ حساب می‌کنند.
ایران به راحتی می‌تواند به "هاب بین‌المللی" تبدیل شود
پس اگر ما بستری مانند ترکیه در اینترنت داشته باشیم، زیرساخت‌ها و شبکه ملی اطلاعات ما که فراهم شود، به سرعت می‌توانیم تبدیل به یک "هاب بین‌المللی" برای اینترنت تبدیل شویم و در آن زمان طعم درآمد و کیفیت را از اینترنت در کشور خواهیم چشید، در حال حاضر ما نمی‌دانیم که اینترنت استاندارد چیست، اینترنتی که به دست ما می‌رسد، به دلیل واسطه‌های زیاد، سرعت و ضریب امنیتی آن پایین و قیمت آن بسیار بالاست.
تسنیم: آیا تبدیل ایران به هاب منطقه به معنای نفی شبکه ملی اطلاعات کشور است؟
خیر؛ اگر دیتاسنتر داخلی راه بیافتد، در حال حاضر اینترنت از لحاظ فنی دو کلمه است، تمام عملیات‌ها در اینترنت یا send یا receive است؛ یا آپلود یا دانلود انجام میشود، زمانی که حجم اینترت می‌خرید یا عکسی را ارسال می‌کنید که به آن آپلود می‌گویند و یا فایلی را دریافت می‌کنید که به آن دانلود می‌گویند که جمع send و receive را request می‌گویند.
زمانی که یک نفر آپلود انجام می‌دهد و نفر مقابل او هم دانلود می‌کند و دو نفر نیز در ایران هستند چرا باید پول اینترنت را به آمریکایی‌ها بدهیم یا از اینترنت آن‌ها استفاده کنیم؟ اتفاقا زمانی که شبکه ملی اطلاعات را راه بیندازیم، ابتدا بیش از 95 درصد در حوزه فناوری اطلاعات به استقلال داخلی می‌رسیم یعنی بین 95 تا 99 درصد گردش ترافیکمان داخل کشور ایجاد میشود در مرحله بعد، شما می‌توانید دیتاسنترهای قوی راه بیندازید، خود شما، خود ما و هر کدام از ما می‌توانیم یک دیتاسنتر قوی در کشور راه بیندازیم زیرا سرعتمان بسیار بالاست حتی در داخل خانه خود می‌توانیم کیس کامپیوترمان را در واقع تبدیل به یک سرور کنیم و یک دیتاسنتر در کشور راه بیندازیم همان طور که در کشورهای اروپایی آمریکایی این اتفاق رخ می‌دهد.
در مرحله بعد، "هاست" را می توانیم به کشورهای دیگر بفروشیم، در صورت رخ دادن این اتفاق، کشور ما که تا اکنون وارد‌کننده ترافیک بوده است صادر‌کننده ترافیک خواهد شد همان طور که در کره، آلمان، کانادا، آمریکا و... این اتفاق رخ می‌دهد، این کشورها سودشان در صادر کردن ترافیک و نه در واردات است به طور مثال یک نفر در افغانستان که قصد دارد یک سایت را راه‌اندازی کند اقدام به خریدن هاست از ایران می‌کند به این دلیل که سرعت هاست ایران هم بالاتر است و قیمت آن نیز به شدت پایین‌تر است و نقطه اتصالمان نزدیک‌تر است و لازم نیست هزینه گزافی را افغانستان بدهد و تا آمریکا برای خرید هاست برود، زمانی‌که یک افغانستانی، سرورش را از ما می‌خرد، این امر باعث میشود که هر زمان که خواست سایتی را ببیند، ترافیک را از ایران می‌خرد و به جای خروج ارز، ورود ارز خواهیم داشت، و به‌شدت بار تورمی کاهش پیدا خواهد کرد.
تسنیم: در صورتی که ایران بتواند زیرساخت‌های لازم برای شبکه ملی اطلاعات و تبدیل شدن به هاب منطقه‌ای را فراهم کند، چه درآمدی نصیب ایران میشود؟
افرادی که در دولت دنبال پایین آوردن تورم هستند باید بدانند که عامل تورم فقط نقدینگی نیست؛ دولتی‌ها از یارانه‌ها به عنوان یکی از فاکتورهای افزایش نقدینگی نام می‌برند در صورتی که مبلغ یارانه‌ها در برابر تراکنش‌هایی که در حوزه فناوری اطلاعات انجام میشود عددی نیست؛ اگر دولتی‌ها سراغ داخلی کردن ترافیک بروند و ترافیک را داخلی کنند، خواهند دید که چقدر جلوی خروج ارز از کشور گرفته میشود، آنهایی که دنبال اشتغال هستند، بیایند و این کار را انجام بدهند پس از آن ببینند ایرانیها چه درآمد سنگینی خواهند داشت؛ کشور ما در منطقه‌ای است که تمام اطرافیانمان از نظر اقتصادی از کشور ما ضعیف‌تر هستند، مسلما اگر بتوانیم زیرساخت‌هایمان را مهیا کنیم، می‌توانیم به سرعت مرکز IT منطقه خودمان بشویم و هیچ تردید در این امر نیست؛ از نظر سوق‌الجیشی هیچ کشوری موقعیت ما را ندارد و بهترین مسیر برای ترافیک اطلاعات کشور ایران است مثلا فرض کنید یک نفر از افغانستان میخواهد سایتی را در ترکیه و یا به صورت بالعکس ببیند، چه مسیری بهتر از کشور ما وجود دارد یا زمانی‌که یک نفر قصد دارد از آسیا سایتی را در اروپا ببیند، بهترین مسیر، مسیر ایران است که حداقل می‌توانیم سهم خود را از چیزی که در حال حاضر است، به شدت افزایش بدهیم که متاسفانه چون زیرساخت‌های کشور ما مهیا نیست، این اتفاق رخ نمی‌دهد.
اگر ایران شبکه ملی اطلاعات خود را راه‌اندازی کرد باید به ایران حمله کنیم!
از نظر امنیتی اگر زیرساخت‌های ارتباطی را در داخل کشور تقویت کنیم و هاب بین‌المللی آی‌تی و فناوری اطلاعات بشویم، کشورهای دیگر اگر بخواهند فکر حمله به ما را هم بکنند باید هزینه سنگینی را بپردازند، چون یک موشک اگر به ایران بخورد، ظرف مدت اندکی بخشی از اینترنت دنیا قطع میشود و از جهات مختلف آنچنان این مساله پیش می‌رود که یکی از ژنرال‌های بزرگ ارتش آمریکا می‌گوید:"اگر ایرانیها خواستند شبکه ملی اطلاعاتشان را راه بیندازند، مساله هسته‌ای برای ما دیگر مهم نیست و اگر ایرانیها خواستند این شبکه را راه بیندازند باید به ایران حمله نظامی کنیم."
شبکه ملی اطلاعات اروپا پایان 2015 راه‌اندازی میشود
آنچنان این مساله در غرب، به صورت جدی بررسی شده که چندین گزارش بین‌المللی درباره شبکه ملی اطلاعاتمان دیده‌ام و این موضوع را به شما بگویم که شبکه ملی اطلاعات، ایده ایرانیها به اروپایی‌هاست و اروپایی‌ها همین مدل را برای خودشان پیاده کردند و آخر امسال یعنی پایان سال 2015 "شبکه ملی اطلاعات کل اروپا" از آمریکا جدا میشود؛ این ایده را برای اولین بار 10 سال پیش، کشورمان ارائه کرده بود.
تسنیم: دقیقا چه زمانی و کدام سازمان این کار را کرد؟
مقام معظم رهبری این مسئله را از شورای عالی انقلاب فرهنگی خواسته بودند که در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده بود و پس از آن این قانون به مجلس رفت و تبدیل به ماده 46 قانون برنامه پنجم توسعه شد که ظرف یک سال به وزارت ارتباطات فرصت داده بود شبکه ملی اطلاعات را راه بیندازد که متاسفانه اجرا نشد.
تسنیم: یعنی در آن زمان، ظرف یک سال می‌توانستیم این شبکه را راه‌اندازی کنیم؟
بله مسلما؛ در حال حاضر هم اگر آدم‌های انقلابی و با انگیزه‌ای وجود داشته باشند، ظرف مدت یک ماه میتوان شبکه ملی اطلاعات را راه انداخت زیرا کاری نمی‌خواهد صورت بگیرد به این دلیل که در حال حاضر اینترنت به دست من و شما می‌رسد و اگر فقط اینترنت داخلی شود، زمانی که میخواهم به شما ایمیل بزنم نیازی نیست تا آمریکا بروم و این رویداد از نظر فنی اتفاق سختی نیست.
تسنیم: زیرساخت شبکه ملی طلاعات را چگونه فراهم می‌کنیم؟
شما در حال حاضر داخل همین ساختمان می‌توانید شبکه ملی اطلاعات را راه بیندازید، مواردی که من برای شما می‌گویم زمانی شاید برای ما ایرانیها مسأله تازه‌ای بود اما در حال حاضر در کل دنیا این موراد به عنوان یک پروتکل در حال عملیاتی شدن است، بدین معنی که شما در حال حاضر در همین محله، شهر و کشور می‌توانید شبکه ملی اطلاعات را راه بیندازید کما اینکه بعضی شرکت‌ها در حال حاضر کلود می‌فروشند، این دسته از شرکت‌ها یک شبهه شبکه ملی اطلاعات را راه انداخته‌اند، داخل خود این افراد یک اینترنت آفلاینی وجود دارد که این ispها را می‌فروشند مانند شرکت شاتل و... که می‌گویند اگر از این سایت دانلود کنید یک دهم قیمت با شما تعرفه اینترنت را حساب می‌کنم که داخل این سایت‌ها یک سری فیلم و... وجود دارد و من نمونه‌های این سایت‌ها را در دسترس دارم؛ اینترانت هم بخشی از شبکه ملی اطلاعات است ولی همه آن را شامل نمی‌شود ولی به هر حال، این موارد به خوبی نشان می‌دهند که کار پیچیده‌ای نیست، میشود این کار را راه انداخت.
تسنیم: با این توضیحات، کشورهای استفاده‌کننده از اینترنت به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
در دنیا سه دسته کشور در حوزه فناوری اطلاعات داریم: یک دسته از کشورها کشورهایی هستند که مصرف کننده فضای مجازی هستند و هیچ موضعی هم ندارند، دسته دوم کشورهایی هستند که در قبال فضای مجازی موضع دارند و یک سری از کشورها هم که توسعه‌دهنده فضای مجازی هستند؛ کشورهایی مثل کره شمالی و اسرائیل که سیستم آی‌تی این کشورها خیلی بسته است به این معنی که کل اینترنت جهان در این کشورها بسته شده و به معنای صد‌درصدی فقط خودشان و خودشان وجود دارند، در کره شمالی هیچ کس نمی‌داند چه شبکه‌ای وجود دارد و یا 98 درصد سایت‌های اینترنتی مهم در رژیم صهیونیستی بسته است؛ یک سری از کشورها به این صورت عمل می‌کنند و یک مدل بسته دارند یک دسته از کشورها نیز هستند که مدل آن‌ها باز است و خودشان تولید‌کننده هستند و هر چقدر بیشتر اینترنت توسعه پیدا کند به نفع خود این کشورها است، هر چقدر بیشتر اینترنت توسعه پیدا کند به نفع کشورهایی مانند انگلستان، آمریکا، سایت‌هایی مثل گوگل و امثال این‌ها است؛ یک سری از کشورها نیز هستند که کار خاصی در فضای مجازی انجام نداده‌اند و میتوان از این کشورها به عنوان عقب‌افتاده‌های حوزه آی‌تی نام برد در طبقه‌بندی‌ها هم این کشورها جزو کشورهای آخر دنیا هستند مثل ایران، افغانستان، گینه و ... و کشورهایی هستند که کلا مصرف‌کننده آی‌تی هستند.
شورای عالی فضای مجازی معبری برای تشکیل جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی
در برنامه‌هایی که در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد و در دستوراتی که مقام معظم رهبری به شورای عالی فضای مجازی دادند؛ رهبری می‌فرمایند نظام اسلامی 5 مرحله دارد و 2 مرحله از آن خارج از جغرافیای ایران است در نتیجه ما نمی‌توانیم خودمان را به جغرافیای ایران محصور کنیم؛ دقیقا زمانی می‌توانیم از این بستر استفاده کنیم که مانند نظاممان در حوزه آی‌تی نیز به استقلال برسیم همین گونه که در سایر کشورها به دلیل نظام مستقر و مستقلی در حال حاضر از جمهوری اسلامی ایران حرف شنوی دارند در فضای مجازی هم باید نظام مستقر و مستقلی داشته باشیم کما اینکه دستوری که رهبری برای تاسیس شورای عالی فضای مجازی دادند همه این ویژگی‌های تشکیل جمهوری اسلامی در فضای مجازی را دارد.
رئیس‌جمهور، رئیس شورای عالی فضای مجازی است و رئیس قوه قضاییه، رئیس قوه مقننه و تمام قوای جمهوری اسلامی عضو شورای عالی فضای مجازی هستند، شورای عالی فضای مجازی 26 عضو دارد که اگر این 26 عضو را تجزیه و تحلیل کنید به این نتیجه می‌رسید که هیچ رکنی در جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد که عضو این شورا نباشد، حضرت آقا با ابلاغ این دستور در 17 اسفند 1390، جمهوری اسلامی را در فضای مجازی راه‌اندازی کردند و نه فقط به صرف یک شورا، این مدل در هیچ کجای دنیا سابقه نداشته است.
(انتهای بخش دوم)
انتهای پیام/
