ابعاد و پیامدهای بسته پیشنهادی نصرالله برای برون رفت از بحران لبنان

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری العهد و المنار لبنان در مقاله‌هایی جداگانه به بررسی بسته کامل پیشنهادی سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان در مورد سازش گروه‌های سیاسی در این کشور پرداخت و ابعاد آن را تشریح کردند:

پایگاه خبری العهد در این رابطه می‌نویسد: از چهارشنبه گذشته یعنی تاریخ اعلام بسته کامل پیشنهاد شده از سوی سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان محافل سیاسی مشغول بررسی نحوه پاسخ‌گویی به این بسته هستند. همه گروه‌ها به صورت مبنایی از این پیشنهاد استقبال کرده و آن را اقدامی در مسیر درست می‌دانند. البته برخی دیگر تأکید دارند این پیشنهاد با وجود برخی شرایط تأثیرگذار خواهد بود. منابع عالی رتبه سیاسی نتیجه‌بخشی این پیشنهاد را کم اهمیت نمی دانند. آنها در عین حال اختلافات اساسی بین گروه‌های سیاسی در رابطه با ترتیب اولویت‌های مطرح شده در بندهای بسته کامل پیشنهادی شامل تعیین ریاست جمهوری، تشکیل دولت ، تشکیل مجلس نمایندگان و قانون انتخابات را منکر نمی‌شوند. 

ولید جنبلاط رئیس جبهه مبارزه ملی لبنان در گفت‌وگو با العهد ضمن استقبال از این بسته تأکید کرد که این موضوع با دعوت نبیه بری تطابق داشته و تفاوتی بین آنها وجود ندارد. وی معتقد است که چیزی که امروز پیش از هر روز دیگر از ما خواسته می‌شود، این است که به سمت سازش و گفتگوهای تأثیرگذار و نتیجه بخش پیش برویم. از دیدگاه جنبلاط هیچ کس در خارج از کشور به ‌فکر اولویت‌های لبنان نیست. البته وی معتقد است که ترتیب اولویت های مطرح در این طرح باید در ابتدا انتخاب رئیس‌جمهور باشد. اما این موضوع در نحوه پرداختن میشل عون رئیس جریان ملی لبنان متفاوت است. یک منبع نزدیک به عون تأکید دارد که وی معتقد است راه حل مسائل لبنان تدوین قانون انتخابات قبل از هر موضوع دیگری است. 

یک منبع از جریان آزاد ملی لبنان معتقد است که کسی که بیشترین استقبال را از پیشنهاد سید حسن نصرالله داشته، میشل عون است. جریان عون معتقد است که قبل از توافق بر سر قانون عادلانه انتخابات که ضامن توازن بین حاکمیت و وحدت لبنان باشد، هیچ راه حلی امکان‌پذیر نیست. البته این منطقی است که جریان المستقبل آن را درست نمی‌داند. عاطف مجدلانی نماینده پارلمان وابسته به المستقبل در این رابطه معتقد است که هیچ راه حلی قبل از پر شدن خلأ ریاست جمهوری در لبنان وجود ندارد. از دیدگاه وی انتخاب رئیس جمهوری مسیر حل سایر پرونده‌ها را باز می‌کند. مجدلانی ابراز امیدواری کرده است که دعوت دبیرکل حزب‌الله لبنان روی میز قرار گرفته و در چارچوب نظریه پردازی‌ها باقی نماند. مجدلانی معتقد است که حزب‌الله لبنان باید از دیدگاه اصرار برای ریاست جمهوری عون فاصله بگیرد تا صداقت خود برای این دعوت را نشان دهد. البته این موضوع از سوی یک منبع وابسته به عون فرار به جلو و دام گذاشتن در مسیر اولویت ها برای بررسی مشکلات کشور توصیف شده است.

حزب الکتائب نیز در این میان دیدگاه بسیار دوری از المستقبل ندارد. سجعان قزی وزیر کار لبنان وابسته به این جریان در گفتگو با العهد از گفتمان سیاسی روشمند سید حسن نصرالله تقدیر کرد، اما ابراز داشت هیچ ‌سخنی در خارج از چارچوب انتخاب رئیس‌جمهور نباید مطرح باشد. از دیدگاه وی وفاق بین لبنانی‌ها از اهم ضرورت‌ها است ، اما چرا باید در هنگام تعیین یک پست حساس از سازش سخن گفته شود؟ وی معتقد است سازش در لبنان با انتخاب رئیس‌جمهور آغاز می‌شود ، فردی که مأمور دعوت به هیئت گفتگوهای ملی است  تا پس از آن نظر گروه‌ها اعلام شده یا تجدید نظر در مورد نظام سیاسی لبنان مطرح شود ، نه این که سرنوشت ریاست جمهوری به یک توافق سیاسی موکول گردد.

وی با وجود این اظهارات راه را بر پیشنهاد نصرالله نمی‌بندد و اعلام می کند که حزب الکتائب از موضع روی باز نسبت به تمامی گروه‌های سیاسی و تلاش برای ایجاد راه حل در لبنان آمادگی بررسی این دیدگاه را دارد.

قزی نیز سخن جنبلاط در مورد اینکه لبنان در برنامه کاری کشورهای بین‌المللی نیست، را تأیید و این سؤال را مطرح کرد که چرا دنیا در واکنش به قربانیان حوادث پاریس یک دقیقه سکوت کرده و مراسم متعددی برای آنها برگزار می‌کند، اما چنین اقداماتی در قبال قربانیان لبنان صورت نمی‌گیرد؟

پایگاه خبری المنار نیز در مقاله‌ای به بررسی طرح ارائه شده از سوی سید حسن نصرالله پرداخت و می‌نویسد: با وجود مشکلاتی که لبنان در مرحله کنونی شاهد آن است، اخیراً روزنه امیدی بازشده  که ناشی از همبستگی انسانی تمامی گروه‌های لبنانی است که پس از انفجار تروریستی در برج البراجنه پدید آمده است. البته پیش از این اتفاق نیز گروه‌های لبنانی خود را ملزم به توافق برای برپایی نشست قانون‌گذاری پارلمان کرده بودند.

این فضای مثبت که در لبنان ایجاد شده، باعث شده لبنانی‌ها گزینه تبدیل ‌کردن بحران و تنگنا و مصیبت‌های موجود به یک فرصت را داشته باشند، فرصتی که می‌توان از آن برای بازگرداندن کشور به زندگی عادی مبتنی بر ضرورت رد فتنه و ایجاد راهکارهای برون رفت از بحران سیاسی استفاده کرد.

سید حسن نصرالله این فرصت را مهار کرده و بار دیگر برای لبنانی‌ها سازشی سیاسی و فراگیر شامل ریاست جمهوری ،‌ دولت و قانون انتخابات را مطرح کرد. وی تأکید کرد که پیشنهاد وی یک کنگره مؤسساتی نیست، بلکه حل مسائل به صورت کلی – نه به صورت دانه ای- از طریق قانون اساسی و راهکارهای قابل اعتمادی است که در توافق طائف وجود دارد. این موضوع برای اطمینان بخشیدن به تمام کسانی است که نسبت به صحبت از کنگره مؤسساتی یا اصلاح توافق طائف به هر نحوی حساسیت دارند. 

واقعیت این نکته که سازشی فراگیر در لبنان یک ضرورت گریزناپذیر است، بر کسی پوشیده نیست. هیچ کس از ایجاد تأخیر یا مانور بر سر این سازش و طرح مسائل انتقادی یا اولویت دادن به مسائل دیگر فایده‌ای نمی‌برد. بلکه باید بررسی‌های جدی برای رسیدن به راه حل تمامی مسائل به عنوان یک بسته فراگیر مطرح شود . به این ترتیب همه گروه‌ها می توانند آرمان‌های خود را محقق کنند ، کسانی که به دنبال دستیابی به تعیین رئیس‌جمهور هستند به مراد خود می‌رسند و کسانی که تصویب قانون انتخابات را می‌خواهند به آن دست پیدا می‌کنند و کسانی که تشکیل دولت و فعال سازی مؤسساتی مدنظر آنها است، آن را محقق می کنند.

مشکلات لبنان به گونه‌ای است که دیگر قدرت انتظار را از مردم گرفته است، لبنانی‌ها از عدم وجود راه حل برای تمامی این بحران‌ها خسته شده‌اند. علاوه بر این که یکی از مهم‌ترین مسائل این است که لبنان دیگر محل اهتمام کشورهای خارجی نیست. هر کدام از کشورها مشکلات و بحران‌های خود را دارند. اتفاقات اخیر پاریس و اقدامات تروریستی در آن و مشغول شدن فرانسه به آنها و نتایج و پیامدهای این اقدامات مثال زنده ای از این موضوع است.

دولت‌های جهانی و به ‌ویژه اروپایی سطح بالایی از همبستگی با فرانسه را از خود نشان دادند، به گونه‌ای که گویا شهدای انفجار اخیر لبنان در منطقه برج البراجنه و مصیبت‌هایی که این کشور در مبارزه با تروریسم با آن مواجه است، شایسته سطح بالایی از همبستگی نظیر آنچه در مورد فرانسه اتفاق افتاد، نیست. لبنانی ها باید این موضوع را درک کنند و بدون در نظر گرفتن محاسبات تنگ و آنی شخصی و گروهی دعوت سید حسن نصرالله را پذیرفته و سازش سیاسی فراگیر را تکمیل کرده و لبنان را به صف دولت‌های دموکراتیک فعال بازگردانند.

غسان جواد نویسنده و تحلیلگر سیاسی در رابطه با طرح سیدحسن نصرالله آن را از دو دیدگاه مورد بررسی قرار می‌دهد:

اول: داخلی: وی معتقد است دبیر کل حزب‌الله لبنان به این نتیجه رسید که خلأ و فلج موجود در کشور به تمامی مؤسسات دولتی آسیب می‌زند. نابسامانی های موجود مجموعه ای از مشکلات و بحران‌های اقتصادی ، سیاسی و امنیتی را در کشور آغاز کرده که تازه‌ترین آنها آن انفجار تروریستی برج البراجنه است.

دوم: منطقه‌ای: سید حسن نصرالله نمی‌خواهد اوضاع لبنان را به بحران منطقه‌ای و بین‌المللی مرتبط سازد، وی بارها دیگران را نسبت به عدم ایجاد ارتباط بین سرنوشت لبنان و اوضاع منطقه‌ای و بین‌المللی نصیحت کرده و خواستار آن شده که کسی منتظر ارائه راه حل‌های خروج از بحران از خارج از کشور نباشد.

غسان جواد در گفت‌وگو با پایگاه خبری المنار تأکید کرد که این بسته کامل حل مشکلات، مورد استقبال تمامی گروه‌ها قرار گرفته است،‌ اما نگرانی که باقی مانده در جزئیات این بسته است که می‌تواند بار دیگر ما را به سمت شکاف سوق دهد. به عنوان مثال جریان المستقبل با این طرح موافقت کرده است، اما معتقد است که انتخاب رئیس‌جمهور مهم‌ترین اولویت و راه حل موجود برون رفت از مشکلات لبنان است، این در حالی است که جریان هشت مارس معتقد است که تمامی پرونده‌ها به نوبه خود اولویت دارند و قانون انتخابات نیز از همین مقدار اهمیت برخوردار است.

تاسیس کنفرانس ملی برای برون رفت از بحران

جواد معتقد است که باید کنگره‌ای  ملی در لبنان تشکیل شود، البته مشکلی نیست که این کنگره با حضور کشورهای منطقه‌ای برگزار شود. این کنفرانس باید توافق گروه‌های لبنانی در زمینه تعیین رئیس‌جمهور، تشکیل دولت ، ماهیت عدالت و قانون انتخابات را محقق کند و براساس آن انتخابات پارلمانی آینده برگزار شده و حاکمیت جدید در کشور تشکیل شود. البته شاید الان زمان مناسبی برای ورود به چنین پیشنهادی نیست ، اما با گذشت زمان همه متوجه خواهند شد این طرح واقع‌گرایانه ترین و موضوعی ترین طرح بوده و تلاش‌های گروه‌ها در راستای آن آغاز خواهد شد. 

وی از لبنانی ها خواست که بدون انتظار برای اتفاقی مشخص در کنار یکدیگر بنشینند و سازش فراگیری که سیدحسن نصرالله آن را مطرح کرده را محقق کنند. عملکرد سیاسی که بعد از انفجارهای تروریستی لبنان آغاز شده نشان می‌دهد که حاشیه قابل توجهی از رشد در نزد گروه‌های مختلف سیاسی وجود دارد و باید از این رشد و آگاهی در مسیر رسیدن به سازش فراگیر استفاده شود.

غسان جواد می افزاید: وقتی که سید حسن نصرالله سازش فراگیر را مطرح کرده، این بدان معنا است که جریان هشت مارس آمادگی خود را برای امتیازدهی در برابر امتیازدهی‌های طرف مقابل بعد از نشستن پشت میز مذاکرات اعلام کرده است. به اعتقاد این تحلیلگر مسائل منطقه‌ای، تمسک حزب‌الله لبنان به گزینه‌های خود به ویژه در مورد کاندیداتوری میشل عون در انتخابات ریاست جمهوری از اهمیت این طرح کم نمی کند. منطق نشان نمی دهد که حزب الله از گزینه ها و طرح های خود دست بردارد، مگر اینکه نشستن پای میز مذاکرات هر گروهی را مجبور کند که برخی امتیازات را واگذار نماید تا به بهترین راهکار برای کشور دست پیدا کنند. جواد در عین حال تصریح کرد که حتی با ورود در چنین سازشی نیز  میشل عون تنها گزینه حل مسایل در موضوع ریاست جمهوری خواهد بود.

این تحلیلگر مسائل راهبردی لبنان در مورد موضوع نخست وزیری نیز تأکید کرد: اگر جریان 14 مارس و به ‌ویژه المستقبل بخواهد به قدرت بازگردد، به‌ ناگزیر باید امتیازاتی را به طرف مقابل به ویژه محور مقاومت بدهد. سنتی جدید در لبنان باید پدید آید که رئیس‌جمهور نزدیک به محور مقاومت یا دست کم موردقبول این محور باشد و در مقابل نخست وزیر زیر نظر جریان 14 مارس باشد. اگر 14 مارس موضوع نامزد میانه را برای ریاست جمهوری را مطرح می‌کند، باید نامزدی فردی میانه رو برای نخست وزیری را نیز بپذیرد.

جواد تصریح کرد که با وجود تحولات منطقه ، ایران و عربستان سعودی در موضوع لبنان با هم گفتگو می‌کنند. آزمون احتمال رسیدن به سازش در منطقه می‌تواند از لبنان و نحوه سازش و مدیریت آن آغاز شود. البته باید منتظر مواضع جریان المستقبل در آینده باشیم تا بتوانیم نحوه رفتار و مواضع عربستان سعودی در این رابطه را بشناسیم.

انتهای پیام/ر