«آبجی»، فیلم مادرانه در لوکیشن فیلم «جدایی نادر از سیمین»
چهارشنبه هفته گذشته آخرین مراحل فیلمبرداری فیلم سینمایی «آبجی» در لوکیشنی انجام شد که پیش از این در فیلم «جدایی نادر از سیمین»، استفاده شده بود. محمد حسین قاسمی تهیهکنندهای که با نام «شیار۱۴۳» به شهرت رسید، برای این کار هم تهیهکنندگی میکند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «آبجی» به کارگردانی مرجان اشرفیزاده با موضوع کودک و نوجوان، داستان زنی است که سالهاست از عارضه قلبی رنج میبرد و قلبش به شدت بزرگ شده و به گفته پزشکان زمانی برای زنده ماندن ندارد. بزرگترین دغدغه او، دختر میانسالاش است که دارای مشکل ذهنی است. طلا نمیداند برای آینده و تنهایی فرزندش چه باید بکند.
این همان گزارشی است که مرکز مستند و سینمای تجربی مهرماه 93 از این فیلم ارائه کرد و قرار بود با تهیه کنندگی علی تقی پور از ساخت فیلم حمایت کند. سیاستهای حمایتی سازمان سینمایی تغییر کرد و بنا شد فیلم اولی، کارهایشان را باحمایت بنیاد سینمایی فارابی بسازند.
حالا فیلمنامه با حمایت مرکز گسترش ساخته نمیشود و تهیه کننده اش هم تغییر کرده است و اشرفی زاده هم میگوید: فیلمنامه را 12 بار بازنویسی کرده. محمد حسین قاسمی تهیه کننده فیلم تحسین شده «شیار143» برای این فیلم تهیه کنندگی میکند و بار دیگر این پروژه سینمایی را برای مرجان اشرفی زاده احیا شده است. مراحل فیلمبرداری کار از مهرماه امسال شروع شد و حالا بعد از گذشت 45 جلسه فیلمبرداری در لوکیشن های مختلفی مثل خانه سالمندان، کارگزاری بیمه، بیمارستان و البته خیابانهای شهر تهران بار دیگر به لوکیشن اصلی فیلم واقع در محله هفت تیر تهران رسیده است. لوکیشن خانه طلا! گلاب آدینه بازیگر «طلا»ی فیلم «آبجی» است.
در روز آخر فیلم برداری از «آبجی» به پشت صحنه اولین فیلم بلند سینمایی مرجان اشرفی زاده رفتیم. اشرفی زاده پشت مانیتور نشسته است و از پشت قاب عینک گِردش، بازی بازیگر نقش «آبجی» را نگاه میکند که جلوی درب خانه طلا، چمباتمه زده و به انتظار نشسته است. هوا آنقدر سرد نیست. معصومه قاسمی پور در نقش «آبجی» است. دستهای لرزان و چهره ای متفاوت از یک بازیگر زن. از بالای سرش و جلوی قاب دوربین، برف می ریزند. عوامل جلوههای ویژه میدانی با برف سازها، آسفالت را سفید کردند.
روزبه سجادی حسینی مدیر برنامه ریزی و دستیار اول کارگردان، اولین کسی است که به جمع خبرنگاران میآید. می گوید امروز آخرین روز فیلمبرداری است و بخشهای پایانی این فیلم را اینجا ضبط میکنیم و قرار است بعد از اینجا به به خانه ای در دروس برویم.
محمد حسین قاسمی تهیه کنندهی کار به همراه همسرش نرگس آبیار که دو سالی است به واسطه نام «شیار143» مشهور شده اند، هم به پشت صحنه آخرین روز فیلمبرداری این فیلم آمدند.برخی از عوامل تولید فیلم نزدیکشان میآیند و با آنها خوش و بشی میکنند.
قاسمی میگوید: «آبجی» فیلم مادرانه است که هرکس علاقه کوچکی به مادرش داشته باشد با این فیلم ارتباط برقرار میکند. در مورد خروجی کار نمیدانم ولی وقتی فیلمنامه را خواندم، از آن کارهای قوی است که قدرت این را دارد که هم در جشنواره و هم در گیشه موفق باشد.
از او میپرسم حالا که نسبت به دو سال قبل مشهورتر شدید، کار برای تولید آثار سینمایی راحت تر شده است؟ او میگوید: اتفاقا نه. الان سختیهای دیگری دارد و اینکه ما را بر اساس شناختشان قضاوت میکنند. برای همین باید تصمیم عاقلانه و دقیق بگیریم. از طرف دیگر هر فیلمی برای تهیه کنندهاش جزئی از شناسنامهی کاریاش می شود.
می پرسم چرا بار دیگر فیلمی با موضوع زن و قصهی یک مادر؟ تهیهکننده آبجی هم میگوید: سوابق محدودی دارم ولی در همین محدوده سعی کردم خط خودم را حفظ کنم. فیلمهایی مثل «اشیا از آنچه ...» و «شیار 143» با موضوع زن بود و البته که جامعه مخاطب آن، خانواده هستند. به هر حال دغدغه ما همین است: موضوع مادر و نقش زن در جامعه!
او ادامه میدهد: در این مدت فیلمنامه های زیادی به من پیشنهاد شده است ولی بر اساس دغدغه های که داشتم، فیلم نامهها را انتخاب کردم.
همه هنوز سرپا ایستادند. بنا میشود که خبرنگاران به خانه طلا بروند تا هم در دست و پای تیم تولید، نباشند و هم اینکه یکی یکی عوامل بیایند و دربارهی فیلم حرف بزنند. خانهی طلا، لوکیشنی از فیلم «جدایی نادر از سیمین» هم بوده است. خانه مادر سیمین که نقشش را شیرین یزدان بخش ایفا کرده بود.
اشرفی زاده هنوز مشغول ضبط فیلم است. قاسمی در جمع خبرنگاران حرفهایش را اینطور شروع میکند: «آبجی» فیلمی مادرانه و درباره دغدغهها و نگرانیهای یک مادر برای زندگی فرزندانش است و در این مسیر جامعه را هم به شکلی بررسی میکند. «آبجی» در حقیقت میخواهد این را هم بررسی کند که چگونه یکسری مناسبات در جامعه ما در حال تغییر است.
او درباره احتمال نمایش این فیلم در جشنواره فیلم فجر توضیح داد: براساس برنامهریزیهای مان فیلم را به جشنواره امسال ارایه میکنیم. مرجان اشرفیزاده جزو فیلم اولیها است و طبیعتا این اثر در بخش «نگاه نو» نمایش داده میشود.
از قاسمی میپرسم که اگر هیات انتخاب «آبجی» را برای حضور جشنواره انتخاب نکند مثل همانکاری که ابتدا با فیلم «شیار143» کردند؛ بازهم سراغ رسانه ها میآیید؟ او میگوید: رسانه ها و خبرنگاران، پیامبران آگاهی بخشی هستند و در قضیه «شیار143» خیلی کمک کردند. من هر زمانی که به مشکل بخورم سراغ رسانه های میآیم تا به عنوان حامیان سینمای ایران از آنها کمک بگیرم. اگر فیلمی هم ظرفیت حمایت از طرف رسانه ها را داشته باشد قطعا با اقبال و نظر مثبت آنها مواجه میشود.
این تهیهکننده در پاسخ به سوال درباره شیوه سرمایهگذاری این فیلم گفت: بنیاد سینمایی فارابی قول مشارکت یک سوم را داده است. قرارداد را بستهایم و امیدواریم بودجه برسد. باقیمانده سرمایهگذاری را شخصا دادیم. پیش از این حمایت از فیلمهای اول از مرکز گسترش به بنیاد فارابی منتقل شد و فیلم ما هم چنین شرایطی دارد. البته حمایت از این آثار به معنای مشارکت است و آنها در حقوق مادی و معنوی فیلم شریک میشوند.
قاسمی این شیوه حمایت را در مقایسه با گذشته عادلانهتر توصیف کرد و یادآور شد: همانطور که رئیس سازمان سینمایی اعلام کرده است، این شیوه عادلانهتر است. اگر نگرانیهایی درباره بودجه فیلمها داریم، باید بودجه فارابی را بیشتر کنیم. بنیاد فارابی شورای برآوردی دارد که هزینههای تولید را بررسی میکند و براساس آن مشارکت میکند و در مالکیت مادی و معنوی فیلم سهیم میشود.
وی همچنین تاکید کرد: شیوه مشارکت نسبت به حمایت بهتر است زیرا باعث میشود چرخه اقتصادی بنیاد فارابی قویتر شود و این بنیاد بتواند در آینده در ساخت آثار دیگر هم مشارکت داشته باشد.
آبیار در جمع بیشتر شنونده است و خیلی هم در مورد کار اظهار نظر نمیکند. او در مورد فیلمنامه اشرفی زاده نظراتی داده است و گویا اصلاحاتی هم کردند. آبیار این روزها در گیر مراحل پس تولید پروژه جدیدش «نفس» است. او در مورد اولین فیلم سینمایی اشرفی زاده میگوید: «آبجی» فیلمنامه شریفی دارد. حرفهای خوبی میزند و گرههای داستانی به موقع در آن گذاشته شده است. شخصیت های فیلمنامه لبه مرزی است و اینکه چقدر خوب را باید در نتیجه کار ببینیم.
گویا ضبط صحنههای جلوی در خانهی «طلا» تمام میشود. معصومه قاسمی پور، مرجان اشرفی زاده و محمد رسولی مدیر فیلمبرداری تک تک به جمع خبرنگاران منتظر اضافه میشوند. معصومه قاسمیپور بازیگر نقش آبجی که با این فیلم اولین نقشی جدی سینمایی خود را تجربه میکند، میگوید: این فیلم هشتمین همکاری من و مرجان اشرفیزاده است. پیش از این در فیلم «بهار نارنج»، «نامه های خیس» و سه فیلم کوتاه با یکدیگر همکاری داشتیم. آبجی دختر بیماری است که با مادرش زندگی میکند و شرایط او مشکلاتی را برای مادر ایجاد کرده است.
قاسمی پور که جزو بازیگران شناخته شده تئاتر است در مورد نقش خود می گوید: از آنجا که نقش آبجی اولین نقش سینمایی من است، اضطراب بسیار بالایی داشتم. تهیه کننده و کارگردان به من اعتماد کردند و این نقش را به من سپردند چون به هر حال سینما صنعت است و شرایط آن با تئاتر متفاوت است.
بازیگر نقش آبجی، با اشاره به همکاریهای طولانی مدتش با اشرفیزاده خاطرنشان کرد: نگاه و سلیقه کاری او را میشناسم و این نقش برایم فرصت عجیبی بود که خیلی برایش ذوق دارم. البته نقش بسیار سختی است و آرزوی هر بازیگر قدری است که در چنین نقشی بازی کند. زیرا این گونه نقشها سنگ محکی است برای هر بازیگر. با تمام وجودم سعی کردم آنچه در توان دارم به کار بگیرم تا این نقش به سمت تیپ نرود بلکه شخصیت شود.
محمد رسولی مدیر فیلمبرداری این کار که دومین فیلم سینمایی خود را فیلمبرداری میکند، توضیح داد:«آبجی» از آن پروژههایی است که در نگاه اول خیلی راحت به نظر میآید اما در عمل بسیار سخت بود. برای ایجاد برخی فضاهای فیلم، ناچار بودیم از جلوههای ویژه استفاده کنیم که کار را خیلی سخت میکرد. به هر حال حال این سوی دوربین خوب بود و امیدواریم حال طرف دیگر هم همین اندازه خوب بشود.
در تکمیل این توضیحات، مرجان اشرفی زاده گفت: گروهی هستیم که پیش از این با هم کار کردهایم و تجربه همکاریهای متفاوت داشتیم به همین دلیل بسیار راحت به آنچه میخواستیم رسیدیم.
کارگردان «آبجی» میگوید: دوست داشتم اولین فیلم سینماییام با یک کار قوی شروع کنم. سوژههای مختلفی به ذهنم رسید و مثل همیشه موجهایی هم در سینما بود که گاه آدم را به سویی میکشاند اما نهایتا تصمیم گرفتم دغدغه و نگاه شخصی خودم را دنبال کنم. دو سال پیش خانم ناهید طباطبایی را در جشنوارهی حسنات دیدم و در مورد فیلمنامه با او صحبت کردم. بعد از مدتی علی اصغری به ما اضافه شد و گروه سه نفره نویسندگان از فروردین سال 93 شروع به کار کردیم. فیلمنامه را پایان اردیبهشت ماه برای پروانه ساخت ارائه کردیم و مرداد ماه این پروانه صادر شد. اما آن سال سه بار تا مرحله پیش تولید رفتیم و ناکام شدیم و نشد که فیلم به جشنواره فیلم فجر برسد. در نهایت تولید فیلم به سال 94 موکول شد و خوشبختانه این پروژه آخرین بار زودتر از انتظار ما شروع شد.
اشرفیزاده در پاسخ به این پرسش که آیا از پرداختن به چنین سوژهای دچار هراس نشده است، توضیح داد: از این سوژه نمیترسیدم و مدت زمانی هم که بین نگارش فیلمنامه تا پروسه تولید طول کشید، فرصتی داد تا بیشتر با متن آمیخته شویم. اما به هر حال نتیجه را باید روی پرده سینما دید.
وی درباره شیوه انتخاب بازیگرها توضیح داد: بعضی نقشها را از ابتدا بر مبنای تواناییهای بازیگر خاصی مینوشتیم به ویژه نقش «آبجی» که کاملا براساس ویژگیهای خانم قاسمیپور نوشته شد. این نقش در طول 12 بار بازنویسی فیلمنامه، مدام به ایشان نزدیک ونزدیکتر شد. همچنان که از ابتدا میدانستیم کاراکتر «طلا» را خانم گلاب آدینه و نقش «عالیه» را هم پانتهآ پناهیها بازی میکنند.
نشست خبری پشت صحنه «آبجی» تمام میشود و تیم تولید از خانه طلا به سمت دروس میروند.
گلاب آدینه، معصومه قاسمی پور، پانتهآ پناهیها، بابک حمیدیان به عنوان بازیگران اصلی در این پروژه سینمایی حضور دارند.
عباس رستگار مدیرصدابرداری، امید عاشوری صدابردار، وحید آقایی دستیار صدابردار، سینا گنجوی تدوینگر، فرحناز نادری طراح صحنه و لباس، مهرداد میرکیانی طراح چهره پردازی، سید روزبه سجادی حسینی مدیر برنامه ریزی و دستیار اول کارگردان ، فرید ناظر فصیحی مدیر جلوههای ویژه کامپیوتری، آرش آقابیک مدیر جلوههای ویژه میدانی، نائله شریفی منشی صحنه، الهام حسامی کارگردان فیلم مستند پشت صحنه، امیر یمینی مدیر تدارکات از دیگر عوامل این فیلم سینمایی هستند.
فیلمنامه «آبجی» توسط مرجان اشرفی زاده، ناهید طباطبایی، علی اصغری (کارگاه قلم) نوشته شده است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: داستان فیلم «آبجی» درباره طلا و عطی (آبجی) مادر و دختری است که سالیان سال است کنار هم زندگی میکنند؛ سالهایی به درازای زندگی آبجی یعنی حدود 50 سال. اما این وضعیت پایدار نیست و روزهای جدایی از راه میرسد. این جدایی در حالی اتفاق میافتد که «آبجی» به دلیل شرایط ویژهای که دارد بسیار وابسته به مادر است و «طلا» در زمان باقی مانده به دنبال امنیتی برای آینده «آبجی» است. آیندهای بدون حضور خودش.
انتهایپیام/