سالروز تولد بسکتبالیستی که اسطوره فوتبال شد

وقتی به دوران تحصیلی‌اش را در مدارس هخامنش، ابومسلم، سعادت، سینا، سهند و شرق سپری می‌کرد، کسی نمی‌دانست ستاره محبوب فوتبال ایران درحال بزرگ شدن است.

علاقه به بسکتبال باعث شد در کنار درس، ورزش را هم پیگیری کند تا مانند لئو یاشین اسطوره دروازه‌بانی شوروی و جهان، از ابتدا فوتبالیست نباشد. حضور در تیم بسکتبال دبیرستان ابومسلم در نخستین سال حضور در دبیرستان، نشان از استعدادش داشت. سپس به باشگاه پولاد رفت و تا حضور در مسابقات باشگاه‌های تهران را تجربه کند اما نخستین افتخار ورزشی‌اش را با پولاد جشن گرفت، یعنی رسیدن به عنوان چهارم مسابقات بسکتبال تهران.

تغییر زندگی با یک بازی محلی

تیم دبیرستان سینا در زمین شاره 4 اکبرآباد بازی داشت که تا اواخر بازی 6-7 گل دریافت کرده و دروازه‌بانش هم مصدوم شده بود. آقا حسین دستگاه (خبرنگار وقت کیهان ورزشی) معلم ورزش مدرسه که بسیار ناراحت بود، کنار زمین جوانی قد بلند را دید و ناگهان فریاد زد:«هی ناصر، تو قدت بلنده برو توی گل»؛ حجازی هم که به همراه دوستانش برای تماشای بازی رفه بود، ناگهان خود را درون دروازه می‌بیند، اتفاق ساده‌ای که آغاز شهرت ناصر حجازی را رقم زد.

خودش این ماجرا آن روز را این چنین تعریف می‌کند: « فوتبال را تفریحی دنبال می‌کردم، چون بسکتبالیست بودم. به همراه دوستانم برای تماشای بازی رفته بودم که دروازه‌بان تیم مدرسه ما آسیب دید. مربی تیم مرا صدا زد و گفت ناصر بیا برو توگل. گفتم آقا نمی‌توانم چون وقتی هم که فوتبال بازی می‌کنم، هافبکم نه دروازه‌بان. اما اصرارهایش ادامه پیدا کرد و با ترس و لرز و دلهره رفتم درون دروازه. آن روز برای من، روزی بیاد ماندنی و خاطره‌انگیز است. خودم هم باورم نمی‌شد با وجود آنکه برای اولین‌بار درون دروازه ایستاده بودم، اینقدر خوب توپ می‌گرفتم. بازی که تمام شد همه تماشاگرانی که برای دیدن مسابقه آماده بودند، تشویقم کردند".

راه پیشرفت کم کم برایش هموار می‌شد؛ او در تست تیم فوتبال جوانان ایران در زمین شماره 3 شهباز حضور یافت، سال 47 بود و وقتی درون دروازه ایستاد، چند شیرجه استثسنایی رفت تا توجه مربیانی از جمله داوود نصیری، محمد بیاتی و رایکوف را به خود جلب کند. رایکوف بلافاصله صدایش کرد و به با گفتن جمله «تو انتخاب شدی پسر، فردا بیا تمرین»

نقش پرنگ رایکوف در زندگی جوجه!

یک بدبیاری بزرگ نزدیک بود چراغ استعداد ناصر را خیلی زود خاموش کند اما بعد از طی کردن دوران آسیب‌دیدگی از ناحیه کتف، دوباره به محل تمرین تیم جوانان رفت. البته شانس او برای رسیدن به پیراهن تیم فوتبال جوانان ایران بسیار اندک شده بود اما از رایکوف خواست شانس دوباره‌ای در اختیارش قرار دهد. این اتفاق هم افتاد تا با درخشش در تمرینات، فرصت پوشیدن پیراهن تیم ایران را بدست آورد.

سفر به شوروی سابق نخستین تجربه بین‌المللی‌اش بود. تیمش 12 گل در 4 بازی خورد تا صدای مدافعانی از جمله مصطفی عرب، حسن حبیبی، محراب شاهرخی و جعفر کاشانی درآید. در یکی از آن بازی‌ها جمله «ساکت شو جوجه» را در زمین چیدن خط دفاع تیمش از یکی از بازیکنان شنید اما همین جوجه خیلی زود عقاب آسیا لقب گرفت.

مدتی بعد تیم ایران با 4 گل مغلوب ترکیه شد که حسن حبیبی کاپیتان آن زمان تیم، حجازی را مقصر اصلی این شکست سنگین خواند. همه حرفش را باور کردند زیرا چندی قبل در شوروی هم 12 گل خورده بود اما باز هم رایکوف پاس این دروازه‌بان جوان ایستاد زیرا می‌دانست او روزی گلر بزرگی می‌شود.

وقتی با 6 هزار تومن آبی‌پوش شد

حجازی در دوران بازیگری در تیم‌های فوتبال نادر، تاج، شهباز و استقلال بازی کرد. تیم نادر اولین باشگاه حجازی بود که با دریافت 300 تومان با این تیم قرارداد بست. نادر در آن زمان در دسته دوم باشگاه‌های تهران بازی می‌کرد.

ناصر حجازی سپس دروازه‌بان باشگاه تاج سابق (استقلال) شد. زمانی‌که تیم ملی از ترکیه بازگشت مرحوم علی دانایی‌فرد پیشنهاد بازی در تاج را به حجازی داد و از سویی دیگر مرحوم آقا مدد نیز علاقمند بود که حجازی را به راه‌آهن ببرد. حجازی در نهایت با دریافت مبلغ 6 هزار تومان با تاج قرارداد امضا کرد و در ماه نیز 250 تومان حقوق برایش در نظر گرفته شد.

این انتقال برای ناصر حجازی بسیار خوش یمن بود و حجازی در همان سال اول، قهرمانی در مسابقات فوتبال جام باشگاه‌های آسیا و لیگ فوتبال کشور را با تیم تاج سابق جشن گرفت.

ناصر حجازی با تیم تاج سابق در سال‌های 1345 و 1350 قهرمان تهران و در سال 1353 قهرمان لیگ دوم تخت جمشید شد. حجازی در سال 1356 به شهباز رفت و یک سال و نیم بازی برای این تیم را تجربه کرد و در سال 1358 به استقلال بازگشت.

اسطوره در مرحله دوم حضور در جمع آبی‌پوشان، هفت سال دیگر در این تیم بازی کرد و با آبی‌های تهران دو بار در سال‌های 1362 و 1364 در حالی که بازوبند کاپیتانی تیمش را بر بازو می‌بست، قهرمان مسابقات فوتبال جام باشگاه‌های تهران شد.

بازی برای منچستریونایتد

حجازی زمانی که با تیم ملی به فرانسه رفت (پیش از جام جهانی 1978 آرژانتین) با پیشنهاد تیم پاریسن ژرمن فرانسه مواجه شد. نماینده این تیم در اردوی تیم با مهاجرانی درباره انتقال حجازی صحبت کرد اما حشمت مهاجرانی حجازی را متقاعد کرد که بعد از جام جهانی ممکن است با پیشنهادهای بهتری روبه‌رو شود و به این ترتیب این انتقال صورت نگرفت.

وی بعد از حضور در جام جهانی در سال 1356 از طرف باشگاه منچستر یونایتد پیشنهادی دریافت کرد و یک ماه با این تیم تمرین کرد و 5 بازی نیز در تیم ذخیره‌های منچستر انجام داد. آنها در نخستین بازی در اولدترافورد 5 بر صفر بولتون را شکست دادند و حجازی درخشش چشمگیری در آن بازی داشت. بعد از آن دیدار «دیوید فکستون» سرمربی منچستر حجازی را پسندید تا در یکی دیگر از بازی‌های تدارکاتی حجازی در برابر تیم استوک سیتی برای منچستر یونایتد بازی کرد.

تجربه جام جهانی و المپیک

حجازی در 17 سالگی توسط رایکوف به تیم فوتبال جوانان کشورمان دعوت شد و 2 سال بعد یعنی سال 1348 دروازه بان اول تیم ملی فوتبال ایران شد، آنهم در حضور بزرگانی مثل مهدی کشاورز و مرحوم فرهنگ بادکوبه در تاج قدیم و فرامرز ظلی و عزیز اصلی در تیم‌های دیگر، همچنان در حال قدرت نمایی بودند.

 نخستین بازی ملی خود را در 22 شهریور 1348 در آنکارا در مقابل پاکستان انجام داد که با نتیجه 4 بر 2 به نفع ایران پایان یافت. بعد از ملحق شدن به تیم ملی ایران وی توانست با تصاحب جام ملت‌های آسیا در سال 1346 به افتخارات خود بیافزاید. وی قهرمانی در جام ملت‌های آسیا را دوبار دیگر در سال‌های 1350 و 1354 همراه با تیم ملی ایران تجربه کرد.

یک قهرمانی در بازی‌های آسیایی 1974، حضور در المپیک 1972 مونیخ و جام جهانی 1978 آرژانتین، کسب سهمیه حضور در المپیک 1976 مونترال و مقام سومی جام ملت‌های آسیا 1980 از دیگر افتخارات اسطوره فوتبال ایران بود.

ناصر حجازی، آخرین بار سال 1359 و در حالی که تنها 29 سال داشت و در بازی ایران - کویت درون دروازه تیم ملی قرار گرفت. حجازی تا سال 1359 دروازه بان اول ایران بود اما بعد از آن به خاطر قانون 29 ساله‌ها که حضور در دروازه را برای بازیکنانی که بیش از 29 سال دارند منع می‌کرد، در اوج دوران ورزشی از تیم ملی کنار گذاشته شد و سرانجام در سال 1365 فوتبال را در 36 سالگی کنار گذاشت.

بردن پرسپولیس با تیمی از بنگلادش

نخستین تجربه مربیگری حجازی در محمدان بنگلادش بود، نقطه اوج این باشگاه در سال 1367 با پیروزی بر پرسپولیس و صعود به یک‌چهارم‌نهایی جام باشگا‌های آسیا رقم خورد. حجازی به تیم فوتبال محمدان بنگلادش رفت و بعد از مدت کوتاهی سنگربانی، تبدیل به سرمربی موفقی برای این تیم شد و در آن سال محمدان بنگلادش را به جمع هشت تیم برتر آسیا رساند.

ناصر حجازی در سال 1369 و در حالی که 40 ساله بود، به ایران بازگشت. وی مربی بسیاری از تیم‌های فوتبال از قبیل بانک تجارت، شهرداری کرمان، ماشین سازی تبریز، ذوب‌آهن و سپاهان اصفهان، نساجی مازندران، استقلال تهران، استقلال رشت و استقلال اهواز بوده است.

در زمان مربیگری تیم استقلال تهران، ناصر حجازی توانست با این تیم به فینال جام باشگاه‌های آسیا برسد ولی در نهایت آبی پوشان را به نایب قهرمانی قاره کهن رساند. در طی دوران مربیگری، ناصر حجازی توانسته است بازیکنانی مانند علی دایی و رحمان رضایی را به فوتبال ایران معرفی کند.

حجازی از محبوب‌ترین و مشهورترین فوتبالیست‌های ایرانی به شمار می‌رود و در استقلال تهران از او به عنوان تنها اسطوره این باشگاه نام برده می‌شود. در سال 1378 کنفدراسیون فوتبال آسیا وی را به عنوان دومین دروازه‌بان برتر قرن بیستمِ این قاره انتخاب کرد.

ضمن اینکه فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال حجازی را دومین دروازه‏‌بان برتر قرن بیستم قاره آسیا پس از محمد الدعایه عربستانی معرفی کرده‌است.

وقتی فنونی‌زاده می‌گفت بزنید زیرش...
حجازی در مورد مسابقه محمدان بنگلادش با پرسپولیس اینگونه صحبت کرد: «رئیس باشگاه گفت می‌خواهم بیایم رختکن بگویم کمتر گل بخورید آبرویمان نرود. گفتم می‌خواهی بیایی روحیه بچه‌ها را تضعیف کنی؟ لازم نکرده، خودم به رختکن رفتم و گفتم بچه‌ها من پرسپولیس را می‌شناسم اصلا تیم نیست. خلاصه به داخل زمین رفتیم. در نیمه اول با گل کرمانی از ما جلو افتادند.

در بین دو نیمه حسابی به بچه‌ها توپیدم. چشم‌تان روز بد نبیند با گل بیژن طاهری بازی را مساوی کردیم. بعد از آن گل خیلی فشار آوردیم چون برای صعود نیاز به پیروزی داشتیم. بازی طوری شده بود که فنونی‌زاده کاپیتان پرسپولیس می‌گفت بچه‌ها بزنید زیرش، یک بر یک هم می‌ریم بالا! در دقیقه 88 سانتری شد و مهاجم خارجی و سرعتی ما توپ را از زیر دستان سلطانی وارد دروازه کرد تا 2 بر یک پیروز شویم.

این برد در تاریخ محمدان بنگلادش بی‌سابقه بود. بعد از بازی جشنی گرفتند که باورنکردنی بود. تمام مردم شهر بیرون آمده بودند. در جشن شهردار و وزیر امور خارجه هم حضور داشتند.»

برخی از افتخارات ناصر حجازی:
در سمت بازیکن (باشگاهی):
قهرمانی جام باشگاه‌های تهران (1347)
قهرمانی جام باشگاه‌های تهران (1348)
قهرمانی جام حذفی (1348)
جام میلز هندوستان (1348)
نایب قهرمانی جام باشگاه‌های تهران (1349)
نایب قهرمانی جام حذفی (1349)
قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا (1349)
جام میلز هندوستان (1349)
قهرمانی جام باشگاه‌های تهران (1350)
قهرمانی جام دوستی (1351)
نایب قهرمانی جام هندوستان (1351)
قهرمانی جام اتحاد (1352)
نایب قهرمانی جام تخت جمشید (1352)
قهرمانی جام تخت جمشید (1353)
قهرمانی جام حذفی کشوری (1356)

در سمت بازیکن (ملی):
حضور در بازی‌های المپیک مونیخ 1972 (1350)
قهرمانی جام ملت‌های آسیا 1972 (1350)
قهرمانی در مسابقات جام ایران (1351)
قهرمانی بازی‌های آسیایی 1974 (1352)
قهرمانی جام ملت‌های آسیا 1976 (1354)
کسب سهمیه حضور در بازی‌های المیپیک 1976 (1354)
حضور در جام جهانی 1978 آرژانتین (1356)
مقام سومی جام ملت‌های آسیا 1980 (1358)

در سمت مربی:
قهرمان لیگ کشور 1376
قهرمانی جام پرچم ترکمنستان (1376)
نایب قهرمانی لیگ کشور (1377)
نایب قهرمانی جام باشگاه های آسیا 1377
صعود به جمع 8 تیم برتر آسیا همراه با تیم محمدان بنگلادش