گام بلند موشکی یمن/ "سام ۲" چگونه بر سعودی‌ها "قاهر" شد + تصاویر

به گزارش گروه امنیتی - دفاعی خبرگزاری تسنیم، چندین ماه از آغاز یک جنگ نابرابر در جنوب شرق شبه جزیره عربستان یعنی کشوری فقیر ولی در عین حال توانمند از نظر در اختیار داشتن منابع و موقعیت ژئوپلتیک می‌گذرد. "یمن"، کشوری در جنوب غرب آسیا است که این روزها بعد از گذشت چند ماه، همچنان در مقابل متجاوزان سعودی در حال مقاومت و حراست از انقلابی است که مردم این کشور ماه‌ها پیش آن را محقق کردند.

شرایط نبرد، نیازهایی برای یمنی‌ها به وجود آورده است، بدین معنا که ارتش و نیروهای مردمی برای محقق کردن استراتژی‌های دفاعی اعم از دفاع از شهرها و مناطق دیگر و همچنین حملات به داخل خاک سعودی، نیاز به تجهیزات و ادوات فراوانی دارند اما کشوری که تحت تحریم سازمان ملل قرار گرفته و از طرف دیگر، با برتری مطلق هوایی دشمنش یعنی عربستان سعودی در آسمان و با ممنوعیت پرواز هر گونه پرنده (نظامی یا غیرنظامی) مواجه است، واردات تجهیزات و ادوات نظامی برای این کشور از مسیر هوا قطعا غیرممکن است.

روی زمین هم، شمال این کشور یعنی استان‌های المهرة و حضرموت در اختیار تروریست‌ها هستند و در غرب نیز، یمن به طور کامل با عربستان همسایه است و امکان تردد از خاک این کشور ممکن نیست؛ در شرق یمن، اقیانوس هند قرار گرفته که این مسیر هم تحت نظارت هوایی سعودی‌هاست، می‌ماند تنگه باب المندب و جنوب یمن که آن هم با حضور ناوگان کشورهای بیگانه از جمله عربستان و آمریکا، مجالی برای یمنی‌ها باقی نگذاشته تا بتوانند وارداتی به کشورشان داشته باشند و عملا می‌توان گفت که 4 گوشه کشور یمن از زمین، هوا و دریا در محاصره کامل است.

از طرف دیگر، وجود مشکلاتی همچون نپیوستن برخی یگان‌های زرهی ارتش یمن به انقلابیون و حتی اشغال برخی مناطق توسط تروریست‌هایی که مستقیما تحت حمایت سعودی‌ها هستند، مشکلات این کشور را دو چندان کرده است. اینها بخش‌های بزرگی از مشکلات امروز یمن است که عملا دفاع را در این کشور با مشکل روبرو کرده است. اما با وجود همه‌ی این مشکلات، یمنی‌ها دست به کار شده و کار روی تجهیزات و صنایع دفاعی و تسلیحات سازی خود را آغاز کرده‌اند تا بتوانند خودشان تولیداتی داشته و روی پای خودشان بایستند.

یکی از مهمترین و آخرین تولیدات صنایع دفاعی یمن، موشکی است که این روزها خیلی به دردشان می‌خورد. "قاهر 1" موشکی بالستیک است که می‌تواند اهداف را در فاصله 500 کیلومتری با دقت هدف قرار دهد. این موشک اولین بار در 21 آذرماه امسال رونمایی و به سوی به  پایگاه نظامی خالد بن عبد العزیز در حوالی شهر "خمیس مشیط" در جنوب عربستان شلیک شد و با موفقیت به هدف اصابت کرد و در دفعات بعدی نیز، 2 تیز از این موشک‌ها، 2 هدف از جمله شرکت آرامکو در جیزان را هدف قرار دادند.

اما بررسی موشک شلیک شده قاهر 1 توسط انصارالله، نشان می‌دهد که این موشک تقریبا همان سام 2 است، موشکی که پیش از این، نام ارتش یمن جزو دارندگان آن به چشم می‌خورد و حالا انصارالله همان موشک را با تغییر ماهیت، از زمین به هوا، به موشکی زمین به زمین و با کارکرد بالستیک، تبدیل کرده‌ است.

*** از سام 2 تا قاهر 1؛ متخصصان یمنی دست به کار شدند

اس 75 یا همان سام 2 (نام‌گذاری ناتو) یک سامانه موشکی است که در دهه 70 میلادی توسط شوروی سابق تولید و به ارتش این کشور تحویل داده شد. سام 2، موشکی سطح به هوا است که برای هدف قرار دادن اهداف مختلف در ارتفاع بلند تولید شد. این سامانه موشکی، 45 کیلومتر برد داشته و قادر است اهداف هوایی را تا 25 هزار پا با موشک‌هایی که با سرعت 3.5 ماخ به سوی هدف روانه می‌شوند، پوشش پدافندی بدهد.

سام 2، پیش از این در چندین جنگ حضور داشته و عملیات‌های موفقی نیز توسط کشورهای مختلف توسط همین موشک یا نمونه‌های مشابه انجام شده است.
یکی از مشهورترین عملیات هایی که سام 2 در آن مورد استفاده قرار گرفته است، انهدام هواپیمای یو-2 آمریکای بر فراز خاک شوروی است.

از سامانه موشکی سام 2  طبق اعلام برخی منابع، 4700 لانچر تولید شده است و این موشک در محله نخست، از سوخت جامد و در مرحله دوم نیز از سوخت مایع استفاده می‌کند.

اما در ایران نیز، یگان‌های پدافند هوایی کشور جزو دارندگان این سامانه موشکی و نمونه چینی این سامانه به نام اچ کیو 2 (HQ2) به شمار می‌روند. لازم به ذکر است که نمونه چینی این سامانه در دوران جنگ تحمیلی یک فروند جنگنده میگ 25 نیروی هوایی عراق را با موفقیت بر فراز شهر اصفهان سرنگون کرد و حالا، سال‌ها است که نمونه ایرانی و ارتقا یافته این موشک به نام سامانه موشکی صیاد1 در ایران تولید و تحویل یگان‌های پدافند هوایی شده است.

موشک صیاد 1، تولید ایران

اما در منطقه، به غیر از مصر و تعدادی کشور دیگر، یمن نیز جزو دارندگان قدیمی این سامانه موشکی به شمار رفته و تعداد زیادی لانچر و موشک سام 2 در اختیار دارد اما با توجه به جنگ چندین ماهه و عدم وجود شرایط لازم و البته عدم توان شناسایی جنگنده‌های متجاوز سعودی یا غیرسعودی که غالبا اف 15 ایگل یا اف 16 فالکن (اماراتی یا مراکشی) هستند، امکان استفاده از این موشک‌های غیرممکن شده بود.

بر همین اساس، متخصصان انصارالله باید از این موشک استفاده دیگری می‌کردند اما کار در این مرحله بسیار سخت به نظر می‌رسید، چه اینکه امکان ورود هیچ تکنولوژی و یا تجهیزات جدید به داخل یمن نبوده و نیست و یمنی‌ها فقط باید با اتکا به توان داخلی موشک‌های انبار شده سام 2 را طوری ارتقا دهند که یا زمین به هوا بمانند و بتواند جنگنده شکار کنند یا اینکه با تغییر ماهیت، زمین به زمین شده و اهداف زمینی را هدف قرار دهند.

در وهله نخست، با توجه به اینکه یمن تحت محاصره زمینی، دریایی و هوایی است، امکان کمک گرفتن از هیچ کشوری برای ارتقاء موشک‌ها به موشک‌هایی جدیدی که بتواند یا راداری و یا حرارتی عمل کرده و اهداف متحرک هوایی (جنگنده‌های متجاوز) را شکار کند، وجود نداشت لذا یمنی‌ها دست به کار شدند تا موشک‌های سام 2 را با اعمال تغییرات اساسی در موشک، از زمین به هوا به "زمین به زمین" تغییر ماهیت دهند.

اولین قدم در این زمینه، دستیابی به سامانه‌ای بود که بتواند موشک را با آن کنترل کرد. یمنی‌ها احتمالا برای این کار، از سامانه‌های موجود در کشورشان از جمله سامانه‌هایی هدایت و کنترلی که در موشک‌های توچکا و اسکاد روسی وجود داشت استفاده کرده‌اند. هر دو موشک ذکر شده، از هدایت اینرسی (INS) به عنوان یکی از سامانه‌های هدایت، بهره می‌برند.

نمای گرافیکی و لحظه شلیک موشک قاهر 1

اما برای هدایت یک موشک به صورت اینرسی، ابتدا باید رایانه‌ای در داخل موشک تعبیه کرد که بتوان منحنی حرکت موشک تا رسیدن به هدف (مبدا، مسیر حرکت و مقصد) و فرود آن را به حافظه موشک سپرد، اما این کار کافی نیست چرا که قطعا به دلیل نوساناتی که در جریان پرواز موشک به وجود می‌آید، موشک نیاز به سامانه‌هایی دارد که بتواند از انحراف به طرفین و نهایتا ایجاد خطای بالا، جلوگیری کند که برای این کار نیاز به ژیروسکوپ‌هایی هست که در موشک نصب می‌شوند.

این ژیروسکوپ‌ها می‌توانند با محاسبه منحنی مبدا تا مقصد موشک، موشک را با کمک رایانه‌هایش، کنترل کرده و در صورت انحراف موشک از منحنی، موشک را به مسیر بازگرداند یا به اصطلاح اصلاح مسیر کند. با این روش، خطای موشک کاهش می‌یابد البته نمی‌توان گفت که همه‌ی خطا با این روش گرفته شده و موشک نقطه‌زن می‌شود.

براساس همین نیاز، سامانه‌ای با الگوگیری از سامانه هدایت اینرسیایی موشک‌های بالستیک موجود در کشور یمن، تولید و در موشک به کار گرفته شده تا در اولین گام، مشکل هدایت موشک به سوی هدف حل شود.

در وهله دوم، با توجه به اینکه موشک‌های سام 2 قادر به پرواز تا ارتفاع بالا بودند، این امکان وجود داشت که موشک قاهر 1 را "بالستیک" طراحی کرد اما بالستیک کردن یک موشک، نیازمند چندین تغییر در بدنه موشکی است که قرار است به عنوان پایه طراحی موشک جدید، از آن استفاده کرد.

شاید اولین تغییر، در سوخت موشک نمایان شود، چه اینکه عملکرد بالستیکی یک موشک به این معناست که موشک حتما بیش از 100 کیلومتر برد خواهد داشت این در حالی است که موشکی مانند سام 2 در بهترین حالت 45 تا 50 کیلومتر برد داشته است. لذا باید سوخت موشک افزایش یاید که البته این کار با تعبیه یک محفظه بزرگتر در داخل بدنه (بخش انتهایی و نزدیک به موتور) حل شده، چیزی که حتما منجر به تغییر در قطر و یا طول بدنه موشک نسبت به بدنه موشک سام 2 هم شده است.

اما  در وهله سوم، باید موتوری طراحی می‌شد که بتواند با گازهای احتراق یافته سوخت مایع، بدنه و کلاهک موشک را به پیش ببرد که احتمالا این تغییر نیز جزو مهمترین تغییرات در موشک سام 2 و تبدیل آن به موشکی جدید است، لذا انصارالله و متخصصان یمنی با کمک فناوری‌های موجود در کشورشان، موتوری خاص موشک قاهر 1 تولید کرده و یا احتمالا موتور سام 2 را ارتقا اساسی داده‌اند.

موشک قاهر 1

در گام بعدی، باید تغییری در کلاهک موشک ایجاد می‌شد، چه اینکه کلاهک موشک سام 2 با توجه به حمل 200 کیلوگرم مواد منفجره، حتما برای انجام یک عملیات انهدام هدف زمینی، بسیار کوچک و غیرقابل قبول است. طبق تصاویر منتشره توسط یمنی‌ها از لحظه شلیک موشک قاهر 1، به خوبی واضح است که کلاهکی متفاوت از کلاهک موشک سام 2 روی موشک قاهر 1 نصب شده است.

مجموعه این عوامل و برخی عوامل جانبی دیگر مانند تولید یک پرتابگر مخصوص نیز جزو پروژه بزرگی بوده که یمنی‌ها به خوبی از پس آن برآمده و حالا قاهر 1 پا میدان عمل گذاشته و توانسته اهدافی را در عمق 200 کیلومتری خاک عربستان هدف قرار دهد، البته این همه‌ی برد موشک قاهر 1 نیست، چرا که برد این موشک چیزی نزدیک به 500 کیلومتر است.

تمام این اقدامات انصارالله و متخصصان یمنی که منجر به دستیابی به دستاوردی بزرگ شده، حاصل تحریم‌های همه جانبه‌ای است که این روزها تحمیل شده و یمنی‌ها را وادار کرده که روی پای خود بایستند، چیزی که در آینده هم با رونمایی از موشک‌های جدید با قابلیت‌های بسیار بالاتر، خود را بیش از پیش نمایان خواهد کرد.

*** گزارش از حسین دلیریان

انتهای پیام/