تاثیر غیرمستقیم خشکسالی بر بیماری‌های دامی تا نظارت دقیق دامپزشکی بر تولیدات خام
مدیرکل دامپزشکی استان اصفهان گفت: زمانی که علوفه مناسب و باکیفیت به دام نرسد و پروتئین مصرفی کم باشد بدن دام ضعیف می‌شود و در حقیقت بیماری خطرناک طاعون نشخوارکنندگان فراگیر می‌شود که این بیماری به‌صورت غیرمستقیم به خشکسالی مربوط است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، شهرام موحدی مدیرکل دامپزشکی استان اصفهان با حضور در دفتر خبرگزاری تسنیم در اصفهان از این دفتر بازدید کرد و به سؤالات خبرنگاران تسنیم پاسخ داد.
مدیرکل دامپزشکی استان اصفهان در این بازدید پیرامون وظایف اداره کل دامپزشکی، تخصیص نیافتن اعتبار در طرح تحول سلامت به این سازمان، بیماری‌های مشترک انسان و دام و نظارت بر فرآورده‌های دامی گفت‌وگو کرد.
در ادامه متن بخش نخست گفت‌وگوی تسنیم را با شهرام موحدی می‌خوانید:
تسنیم:دامپزشکی از آن دست حوزه‌هایی است که متأسفانه از دید رسانه‌ها مغفول مانده است، درباره فعالیت‌های این حوزه در استان اصفهان سخن بگویید؟ و به‌عنوان سؤال نخست به‌صورت کلی اشاره‌ای به حوزه دامپزشکی داشته باشید و وظایف این سازمان را بیان کنید.
شهرام موحدی: بنده در مدت 2 سال فعالیت در این اداره کل تلاش کرده‌ام که با اصحاب رسانه نشست‌های صمیمانه‌ای داشته باشم، در همین راستا از اینکه مورد سؤال، عتاب و خطاب قرار گیریم هیچ‌گونه دغدغه‌ای نداریم و از این موضوع نیز استقبال می‌کنیم.
حوزه دامپزشکی از سال 1304 با شیوع بیماری کشنده طاعون گاوی پایه‌گذاری شد و در همین راستا موسسه دفع آفات حیوانی تشکیل شد، در سال 1350 قانون سازمان دامپزشکی کشور در مجلس وقت تصویب شد که این قانون همچنان پابرجا است، به‌هرحال بیش از 90 سال است که حوزه دامپزشکی کشور در خدمت بهداشت دام، فرآورده‌های خام دامی، به‌نوعی بهداشت انسان و فعالیت‌هایی که سبب تضمین مصرف کننده می‌شود، است.
سازمان دامپزشکی وظیفه خود می‌داند که سلامت غذا را از مزرعه تا سفره تضمین کند، خوراکی را که در مزرعه به دام می‌دهیم باید سالم باشد تا تضمین سلامت خوراک را به‌دنبال داشته باشد، در این راستا خوراک سالم، دام سالم که منشأ پروتئین است را در اختیار ما می‌گذارد، در حقیقت دامپزشکی همیشه در خدمت تولید، سلامت، اقتصاد و معیشت مردم و تأمین پروتئین سالم بوده است.
تسنیم: دامپزشکی درباره مبارزه با بیماری‌های دام چه وظایفی بر عهده دارد؟
شهرام موحدی: برای به‌دست آوردن امنیت غذائی باید منبع پروتئینی سالمی وجود داشته باشد، منبع پروتئینی حیوانی، دام است بنابراین دامپزشکی در حوزه بهداشت دام از جمله پیشگیری، واکسیناسیون، تشخیص، درمان، تعیین استراتژی‌های قرنطینه‌ای و غیره فعالیت می‌کند.
در 9 ماهه سال جاری در حوزه دام بزرگ، 304 هزار نوبت رأس واکسن پاستورلوز و 300 هزار واکسن قانقاریا و بیش از یک میلیون واکسن آنتروکسمی و غیره تزریق شده است.
همچنین بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) ابتدا در حیات‌وحش 70 قله استان مرکزی اتفاق افتاد، مبارزه با این بیماری حیات‌وحش در حوزه اداره کل محیط‌زیست بوده و در همین راستا دامپزشکی نیز در حد امکان از مشاوره تا حوزه عملیاتی به محیط‌زیست کمک می‌کند.
تسنیم: راه پیشگیری از این نوع بیماری که برای انسان نیز خطرناک است، چیست؟
شهرام موحدی: یکی از راه‌های پیشگیری از بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک این است که دام‌های اطراف محیط حیات‌وحش در مناطق حفاظت شده را به‌صورت ضربتی واکسیناسیون کنیم. به‌دلیل خشکسالی، حیات‌وحش به سمت حاشیه‌ها و روستاها برده می‌شوند و این ارتباط دام‌های اهلی و وحشی سبب بروز بیماری می‌شود.
در 9 ماهه امسال بالغ‌بر 340 هزار واکسن بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک تزریق شده است تا به امروز این آمار، 40 درصد از عملکرد کل سال گذشته بیشتر بوده و نتیجه این فعالیت‌ها این است که محیط زیست هیچ‌گونه گزارشی در مورد وقوع PPR در حیات‌وحش استان اعلام نکرده است.
این بیماری، ویروسی بوده و هر زمان که بدن دام ضعیف شود ابتلا به این بیماری‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند، زمانی که علوفه مناسب و باکیفیت به دام نرسد و زمانی که پروتئین مصرفی کم باشد بدن دام ضعیف می‌شود، در حقیقت این بیماری‌ها به‌صورت غیرمستقیم به خشکسالی مربوط می‌شود.
تسنیم: بیماری ویروسی و نوظهور VHS چه نوع بیماری است؟ و آیا در استان اصفهان نیز شاهد این بیماری بوده‌ایم؟
شهرام موحدی: VHS در آبزیان از یک سال پیش در کشور دیده شده است، در همین راستا ادعا نمی‌کنیم که این بیماری در استان وجود ندارد ولی فعلاً تحت کنترل است، در همین راستا مشکلاتی نیز داریم از جمله اینکه اگر استخری به این بیماری مبتلا شود باید معدوم شود و پرداخت غرامت آن از سوی دولت یکی از همین مشکلات است.
همچنین بیماری ویروسی تب برفکی اگر شایع شود سبب ضررهای هنگفتی به اقتصاد دامداری‌ها می‌شود، خوشبختانه این بیماری در استان تحت کنترل بوده و در 9 ماهه سال جاری بالغ‌بر 682 هزار و 659 نوبت واکسیناسیون انجام داده‌ایم، در همین راستا بالغ‌بر 2 میلیون نوبت واکسیناسیون آبله نیز انجام داده‌ایم.
دامپزشکی سنگر نخست مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام است
تسنیم: در حوزه مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام، دامپزشکی استان چه اقداماتی انجام داده است؟
شهرام موحدی: از هزار و 800 عامل عفونی که در انسان ایجاد بیماری می‌کند در حدود 800 عامل جزو بیماری‌های مشترک انسان و دام است، معمولاً کشنده‌ترین، خطرناک‌ترین و صعب‌العلاج‌ترین بیماری‌های انسان نیز جزو همین بیماری‌های مشترک است.
بیماری‌هایی همچون هاری، شاربون (سیاه‌زخم)، آنفلوانزای پرندگان، جنون گاوی، سارس، تب مالت، مرس و غیره از جمله این بیماری‌ها است.
سنگر نخست مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام، دامپزشکی است و ما معتقد هستیم که افرادی که در اداره‌کل دامپزشکی فعالیت می‌کنند در حقیقت سربازان گمنام عرصه‌های بهداشت هستند چون فعالیت‌های این افراد کمتر دیده می‌شود ولی ثمره‌های آن در حوزه انسانی بسیار شاخص است.
در 9 ماهه سال جاری بالغ بر 64 هزار نوبت واکسن تب مالت در گاو، بیش از 729 هزار رأس در گوسفند و در مجموع بالغ بر 794 هزار واکسن علیه بیماری بروسلوز تزریق شده است.
در مورد بیماری بروسلوز 2 کار انجام داده‌ایم، یکی واکسیناسیون دام‌ها و دیگری خون‌گیری، با این کار در صورت وجود تب مالت در دام، آن را به کشتارگاه انتقال داده و حذف می‌کنند تا شیر آن مورد استفاده قرار نگیرد که در همین راستا 104 هزار ثبت خون‌گیری برای تشخیص تب مالت انجام داده‌ایم و 42 هزار گاو را نیز واکسن سیاه زخم تزریق کرده‌ایم.
بیماری هاری در انسان درمان ندارد ولی پیشگیری دارد و فرد مبتلا بدون شک فوت می‌کند که در این راستا به حدود 11 هزار قلاده سگ واکسن هاری تزریق کرده‌ایم، البته روش تشخیص بیماری سل گاوی، تست سل است که این کار باید حتماً توسط دکتر دامپزشک انجام گیرد و در 9 ماهه سال جاری بالغ بر 118 هزار رأس گاو مورد تست سل قرار گرفته‌اند.
در حوزه اعتباری با مشکلات زیادی روبرو هستیم
موضوع بهداشت در مبارزه با بیماری‌های موجود در دامپزشکی بسیار مهم بوده زیرا درمان یک بیماری بروسلوز (تب مالت) انسانی در حدود 40 میلیون تومان به حوزه بهداشتی کشور هزینه تحمیل می‌کند.
میزان تمام بیماری‌های عفونی در دام، طیور و انسان در حد معمول و طبیعی است و استان دچار یک بیماری حاد نیست و با توجه به وسعت استان اصفهان کار اداره کل دامپزشکی قابل توجه بوده و با مشکل خاصی در این حوزه روبرو نیستیم.
فعالیت‌های دامپزشکی استان در زمینه پیشگیری و واکسیناسیون بر اساس اعتباراتی بوده که به این اداره‌کل اختصاص داده می‌شود و ما مدعی نیستیم که واکسیناسیون و تحت پوشش قرار گرفتن دام‌ها را 100 درصد انجام می‌دهیم ولی در این زمینه با تمام توان انجام فعالیت می‌کنیم.
اما در حوزه اعتباری با مشکلات زیادی روبرو هستیم، یکی از ارکان اساسی و لوازم دامپزشکی، خودروهای عملیاتی است که در این زمینه با کمبود مواجه هستیم.
اکنون از طریق واکسیناسیون دام میزان ابتلا به بیماری تب مالت را کاهش داده‌ایم، چرا وزارت بهداشت اکنون مدعی است که تب مالت در انسان افزایش پیدا کرده است؟ باید در این راستا علاوه بر واکسیناسیون، فرهنگ‌سازی نیز صورت گیرد تا از محصولات پاستوریزه استفاده کنند.
ابتلا به بیماری تب مالت ناشی از فرآورده‌های غیر پاستوریزه است نه تماس با دام
بر اساس تحقیقی که در دانشگاه اصفهان انجام شد کانون‌های تب مالت در دام و انسان به صورت جداگانه و در نقشه مشخص شد، در بیشتر موارد این کانون‌ها منطبق بر هم نیستند بنابراین ابتلا به بیماری تب مالت ناشی از فرآورده‌های غیر پاستوریزه بوده نه تماس با دام، هر چند که تماس با دام نیز سبب ابتلا به تب مالت می‌شود.
هرگونه اظهارنظری که در سطح جامعه سبب تشویش اذهان عمومی شود و در این راستا زمانی که مردم به مصرف فرآورده‌های پاستوریزه اطمینان نداشته باشند سبب افزایش تب مالت می‌شود، موضوع روغن پالم سبب کاهش مصرف شدید محصولات پاستوریزه شد، بنابراین شیوه پرداختن به این موضوعات بسیار مهم است.
تسنیم: با توجه به شیوع بیماری آنفلوانزا، دامپزشکی استان چه اقدامات پیشگیرانه‌ای در این زمینه انجام داده است؟
شهرام موحدی: یکی دیگر از بیماری‌های مشترک انسان و دام، آنفلوانزا است، این بیماری سویه‌های مختلفی دارد، در کشور آنفلوانزای فوق حاد پرندگان وجود دارد که به‌صورت معمول بوده و مراقبت‌های ویژه‌ای در این راستا انجام شده است.
در 9 ماهه امسال بالغ بر 2 هزار نمونه خون تهیه کرده‌ایم، تمام نمونه‌ها از لحاظ H5 و H7 منفی بوده و هیچ مشکلی در این سویه آنفلوانزا در استان وجود ندارد و این بیماری تحت کنترل است، در همین راستا تعاونی‌ها و اتحادیه‌های مرتبط نیز همکاری بسیار خوبی با دامپزشکی داشته‌اند.
پیرامون نظارت بر فرآورده‌های خام دامی باید گفت که استان اصفهان بیشترین کشتارگاه‌های دام و طیور را در کشور دارد و دامپزشکی استان در همه کشتارگاه‌های دام و طیور، تمام مراکز قطعه‌بندی مجاز و غیره مسئول فنی بهداشتی و ناظر قرار داده است.
57 هزار کیلوگرم گوشت دامی و 133 هزار قطعه طیور در نیمه نخست امسال از چرخه مصرف خارج شدند
تسنیم:در حوزه کشتار دام در استان چه آماری در دست دارید؟
شهرام موحدی: در نیمه نخست امسال بالغ‌بر یک‌میلیون و 238 هزار کیلوگرم گوشت دامی در استان کشتار شدند و از این تعداد 57 هزار کیلوگرم گوشت دامی ضبط شد، در حوزه طیور نیز بالغ‌بر 30 میلیون قطعه در نیمه نخست امسال کشتار شدند که از این تعداد 133 هزار قطعه طیور توسط ناظران و بازرسان دامپزشکی استان از چرخه مصرف خارج شدند.
50 تن از فرآورده‌های سطح عرضه در نیمه نخست امسال از چرخه مصرف خارج شد
در 9 ماهه امسال بیش از 35 هزار نوبت از مراکز عرضه فرآورده‌های دامی بازدید داشته‌ایم که در این راستا 2 هزار مورد موارد غیربهداشتی را کشف و در حدود 50 تن از فرآورده‌های سطح عرضه را جمع‌آوری کرده‌ایم و اجازه ورود آن‌ها را به سفره مردم نداده‌ایم، 272 مورد را نیز به مراجع قضائی ارجاع داده‌ایم.
تصور کنید اگر این اتفاق نمی‌افتاد چه تعداد بیماری به وجود می‌آمد و چه هزینه‌های غیرقابل تصوری را به فضای بهداشت و درمان کشورمان وارد می‌کرد.
ارزش محصولات صادراتی دامپزشکی استان اصفهان، 18 میلیون دلار بوده است
تسنیم:درباره فعالیت‌های دامپزشکی استان در حوزه صادرات سخن بفرمایید و با توجه به اینکه یکی از معضلات ما در تمام بخش‌های صادرات، بسته‌بندی است، آیا دامپزشکی نیز در این حوزه مشکلاتی دارد؟
شهرام موحدی: ارزش کل محصولات صادراتی 9 ماهه امسال بالغ‌بر 18 میلیون دلار بوده است که ارزش صادراتی محصولات در سال 92، 12 میلیون دلار و سال 93، 25 میلیون دلار بوده است، امیدوار هستیم امسال نیز این آمار به همان 25 میلیون دلار برسد.
دامپزشکی در این راستا وظیفه‌ای ندارد، وظیفه ما سالم نگه داشتن محصول صادراتی است و اینکه به دنبال بازار بهتر و فروش بیشتر هستند به تجارت برمی‌گردد.
مراودات اقتصادی، جنگ‌های منطقه‌ای و غیره نیز در صادرات تاثیرگذار است، هرچقدر بتوانیم در مجامع بین‌المللی، تعامل و گردش مالی داشته باشیم بدون شک از جایگاه بالاتری نیز برخوردار می‌شویم.
تسنیم:اکنون سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در حوزه دامپزشکی ترغیب شده‌اند؟
شهرام موحدی: کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند مایل به این کار نیز هستند اما در این میان محدودیت‌های ارزی و غیره نیز وجود دارد، بدون شک اگر ارتباط‌مان با کشورهای جهان بیشتر شود صادرات‌مان نیز افزایش پیدا می‌کند.
استان اصفهان به رتبه نخست تولید شیر، گوشت مرغ، آبزیان زینتی، بوقلمون و رتبه‌‌های برتر در تخم‌مرغ، عسل، گوشت قرمز، شترمرغ و غیره رسیده است که این رتبه‌ها یک زیرساخت و یک پازل دارد، این پازل از قطعات مختلف از جمله رسانه‌ها، فعالیت‌های سازمان جهاد کشاورزی، فعالیت‌های اتحادیه‌های اصناف تشکیل می‌شود و یک قسمت این پازل نیز به دامپزشکی برمی‌گردد.
اگر حوزه دامپزشکی نبود این بستر مناسب نیز وجود نداشت و بدون شک با کیفیت‌ترین شیر تولیدی کشور در استان اصفهان تولید می‌شود.
شیر تولیدی استان اصفهان بهترین کیفیت را در کشور دارد
تسنیم:کیفیت شیر توزیعی در مدارس چگونه است و شایعات مطرح شده از جمله وجود وایتکس در این میان تا چه حد صحت دارد؟ دانش‌آموزان مدعی هستند که شیر توزیعی در مدارس مزه شیر نمی‌دهد و از طرفی هم معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان معتقد است که این شیر بهترین کیفیت را دارد.
شهرام موحدی: براساس قوانین جاری کشور شیر تازمانی که خام است در حوزه نظارتی دامپزشکی قرار دارد و پس از اینکه روی شیر یک سری فرآیندها اتفاق می‌افتد در حوزه نظارتی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو قرار می‌گیرد، بنابراین این سؤال بیشتر به سازمان غذا و دارو مرتبط می‌شود.
تسنیم:کیفیت شیری که در حوزه نظارتی دامپزشکی است در چه حدی است؟
شهرام موحدی: 75 درصد شیر تولیدی استان صنعتی بوده و این شیر بهترین کیفیت را در کشور دارد، در همین راستا یک شرکت خارجی که در دنیا بسیار معتبر است یک کارخانه شیر در استان قزوین دارد و شیری که براساس استانداردهای بین‌المللی مصرف می‌کند از شیر تولیدی اصفهان است.
گاوداری‌‌های صنعتی استان در سطح بسیار بالائی فعالیت می‌کنند که در همین راستا باید بر روی دامداری‌ها سنتی بیشتر کار کنیم، البته با ایده‌آل‌ها فاصله داریم باید در این راستا فرهنگ‌سازی نیز صورت گیرد.
در حال حاضر در اصفهان شیر مازاد داریم ولی مازاد تولید نداریم، در حقیقت با کاهش مصرف شیر مواجه هستیم، در همین راستا سرانه مصرف شیر در کشور در حدود 60 کیلوگرم است، این در حالی است که این سرانه براساس سازمان بهداشت جهانی 150 کیلوگرم و در کشور آمریکا 300 کیلوگرم است.
گفت‌وگو از سجاد صابری
انتهای پیام/