اعدام شیخ نمر؛ ضعف آل سعود

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، هیات حاکمه عربستان سعودی با اعدام شیخ نمر باقر النمر روحانی سرشناس شیعه، به دنبال جبران شکست های داخلی و منطقه ای خود از طریق نشان دادن قاطعیت و دامن زدن به شکاف های شیعی-سنی است؛ امری که بر خلاف تصور آن ها هزینه های سیاسی، امنیتی و اجتماعی بسیاری را در سطوح داخلی، منطقه ای و جهانی برای عربستان به دنبال خواهد داشت.
 

وزارت کشور عربستان سعودی روز شنبه (دوازدهم دی ماه) در بیانیه ای رسمی اعلام کرد، شیخ نمر باقر النمر روحانی سرشناس شیعی عربستان به همراه 46 تن دیگر اعدام شده است. بر پایه بیانیه این وزارتخانه، این اعدام ها در ریاض پایتخت عربستان و 12 منطقه دیگر انجام شده است.

خبر اعدام این روحانی سرشناس شیعی در حالی اعلام شد که پیش از این و با وجود تایید حکم اعدام وی از سوی دادگاه جزایی سعودی، بسیاری از علما و سیاستمداران جهان اسلام و جهان غرب خواستار لغو حکم اعدام وی از سوی پادشاه عربستان شده بودند.

به همین دلیل، اعلام خبر اعدام این مرجع شیعی شوک بزرگی نه تنها برای مسلمانان جهان، بلکه حتی برای بسیاری از سیاستمداران غربی و سازمان های حقوق بشری بود. به همین دلیل، بسیاری از علمای شیعه و سنی و سیاستمداران کشورهای اسلامی و جهان غرب و همچنین سازمان های حقوق بشری بلافاصله پس از اعلام خبر حکم اعدام شیخ نمر، مراتب اعتراض و بیزاری خود را نسبت به این حکم اعلام کردند.

در این رستا، «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این اقدام عربستان را نقض آشکار حقوق بشر اعلام کرد. در بیانیه ای که مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این زمینه صادر کرده، آمده است: اقدام عربستان در اعدام آیت الله نمر نگرانی های جدی را پیرامون آزادی بیان و احترام به حقوق مدنی و سیاسی اساسی و مهم و صیانت از آن ها ایجاد کرده است.

در بیانیه موگرینی اشاره شده است که، اعدام شیخ نمر دارای ظرفیت شعله ور کردن تنش های بیشتر بوده و تبعات آن بر منطقه تأثیرگذار خواهد بود.

دیده بان حقوق بشر و سازمان عفو بین الملل نیز مراتب اعتراض خود را نسبت به اعدام شیخ نمر اعلام کرده اند. در این زمینه، دیدبان حقوق بشر اعلام کرد با اعدام این روحانی شیعه، نا آرامی های عربستان از بین نخواهد رفت و اعدام جمعی پرونده مساله دار عربستان را لکه دارتر خواهد کرد.

سازمان عفو بین الملل نیز اعدام شیخ نمر را سیاسی خوانده است.
شیخ نمر باقر نمر شیخ نمر متولد سال 1959 میلادی بود و هنگام اعدام 56 سال داشت. او در منطقه العوامیه در منطقه شیعه نشین قطیف و در خانواده ای روحانی متولد شده بود.

وی که رهبری شیعیان عربستان را در دست داشت، در سال 2012 و پس از آغاز خیزش های مردمی علیه سیاست های سرکوب گرایانه آل سعود به اتهام رهبری آشوب و ناآرامی در مناطق شیعه نشین، دستگیر شده بود.

شیخ نمر که از منتقدان اصلی سیاست های سرکوب گرایانه و تبعیض آمیز آل سعود بود، پیش از این نیز در سال های 2004، 2006، 2008 و 2009 بازداشت شده بود و مدتی را در زندان های آل سعود سپری کرده بود.

شیخ نمر همچنین منتقد سیاست های عربستان سعودی در منطقه بود و به شدت از سیاست عربستان در سرکوب معترضان شیعه در بحرین انتقاد می کرد. اقدام عربستان در اعدام شیخ نمر را می توان در ادامه سیاست های تهاجمی و تفرقه افکنانه آل سعود به شمار آورد که پس از روی کار آمدن «سلمان بن عبدالعزیز» بیش از پیش حالتی تهاجمی به خود گرفته است.

عربستان سعودی که جنگی ناموفق را در یمن شروع کرده و پس از 10 ماه درگیری در این کشور به هیچ کدام از اهداف خود دست نیافته است، تلاش دارد با تقویت جریان های تکفیری و القای تنش شیعی-سنی در جهان اسلام، نه تنها اهداف توسعه طلبانه و تجاوزکارانه خود را پیش ببرد، بلکه تلاش دارد از این راه شکست های خود در سیاست های منطقه ای را جبران کند و با منحرف کردن ذهن های داخلی و خارجی ناظران سیاست های آل سعود، این شکست ها را در سایه تشدید تنش های درون اسلامی سرپوش گذارد.

این کشور که اقدامی ناموفق در برانداختن نظام سیاسی سوریه داشته و تلاش هایش برای ناکام گذاشتن دولت مرکزی عراق ناکام شده است، خود را بازنده اصلی تحولات جهان اسلام می بیند و اکنون به عنوان عامل اصلی ترویج ایدئولوژی تکفیری شناخته می شود.

برای جبران این شکست ها، تیم جدید سیاست خارجی این کشور تلاش کرد با ماجراجویی در یمن، خود را حافظ نظم منطقه ای در جهان عرب معرفی کند. اما به گواه سازمان های بین المللی و سیاستمداران غربی دستاورد عربستان در یمن، کشته شدن هزاران غیر نظامی و افزایش نفوذ و حضور گروه های تکفیری در این کشور بوده است.

بنابراین، عربستان سعودی در تمامی جبهه های منطقه ای خود را بازنده اصلی می بیند. اما باور این مساله برای شاهزاده های سعودی بسیار دشوار است.

این در حالی است که سیاست تهاجمی تیم جدید سیاست خارجی عربستان منتقدان بسیاری در میان خاندان سعود دارد که موجب شکاف و چنددستگی در میان آن ها شده است.

در کنار اختلاف های درون خاندانی، افت شدید قیمت نفت و کاهش درآمد نفتی عربستان همزمان با هزینه های سرسام آور نظامی در یمن، کسری شدید بودجه را برای عربستان به ارمغان آورده که موجب کاهش خدمات رفاهی در عربستان شده است؛ امری که دامنه نارضایتی های مردمی از خاندان سعود را افزایش داده است.

در چنین شرایطی، هیات حاکمه عربستان با اعدام شیخ نمر نه تنها تلاش می کند نگاه ها از ناکارآمدی های سیاسی، اقتصادی و نظامی را به سوی شکاف مذهبی شیعی-سنی سوق دهد، بلکه تلاش دارد نشان دهد همچنان در مقابله با مخالفان با قاطعیت عمل می کند و هرگونه مخالفت با سیاست های هیات حاکمه هزینه های سنگینی در پی خواهد داشت.

اما فارغ از اینکه هیات حاکمه عربستان با چه توجیه و هدفی دست به اعدام شیخ نمر زده است، این اقدام پیامدهای سیاسی، امنیتی و اجتماعی بسیاری را چه در داخل عربستان، چه در منطقه و چه در سطح جهانی برای آل سعود در پی خواهد داشت.

در سطح داخلی شاهد تشدید اعتراضات شیعیان عربستان علیه هیات حاکمه این کشور خواهیم بود و به احتمال زیاد، دامنه این اعتراضات از یک اعتراض مدنی به سمت اعتراضاتی خشونت آمیز خواهد رفت که دامنه آن می تواند حتی به تلاش های جدایی طلبانه شیعان عربستان نیز کشیده شود. این مساله به ویژه زمانی اهمیت می یابد که در نظر داشته باشیم شیعیان عربستان تاکنون تمام تلاش خود را کرده اند تا نشان دهند با وجود اختلاف با هیات حاکمه این کشور، پایبند به تمامیت سرزمینی عربستان هستند. اعدام شیخ نمر اما می توان نقظه آغاز جدایی سرزمینی شیعیان عربستان از سنی های این کشور باشد.

در سطح منطقه ای نیز شاهد افزایش تحرکات شیعیان منطقه علیه آل سعود خواهیم بود.
اگر این مساله را در نظر داشته باشیم که اطراف عربستان را کشورهایی تشکیل داده اند که یا اکثریت آن ها را شیعیان تشکیل می دهند (مانند ایران و عراق و بحرین و یمن) یا شیعیان در آنجا اقلیت بزرگی به شمار می روند(مانند کویت)، اعدام شیخ نمر می تواند خشم این جمعیت بزرگ شیعه را علیه عربستان بسیج کند و فشارهای بسیاری را چه در عرصه سیاسی و چه در عرصه عملی بر عربستان وارد کند. کمترین این اقدام های عملی در این زمینه، تشدید انگیزه شیعیان یمنی برای مبارزه با عربستان خواهد بود.

در سطح جهانی نیز می توان به افزایش فشارهای جامعه جهانی به عربستان برای پایان دادن به سیاست های سرکوب گرایانه و تنش آلود این کشور در منطقه خاورمیانه اشاره داشت که نمونه آن را می توان در اعتراض اتحادیه اروپا و سازمان های بین المللی مانند دیده بان حقوق بشر و سازمان عفو بین الملل به اعدام شیخ نمر مشاهده کرد.

بنابراین، بر خلاف تصور هیات حاکمه عربستان، اعدام شیخ نمر هزینه های بسیاری برای عربستان به دنبال خواهد داشت که می تواند به شکست کامل سیاست های منطقه ای و داخلی آن ها بینجامد. *

منبع:ایرنا

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.