پس لرزه های قطع روابط ایران و عربستان در بازار نفت
اگر قیمت نفت کمتر از ۴۰ دلار بماند ذخایر ارزی عربستان در پایان امسال به ۶۲۳ میلیارد دلار خواهد رسید و سالانه حدود ۱۵۰ میلیارد دلار کاهش می‌یابد. با توجه به اینکه عربستان برای ادامه دادن به تجارت نفتی خود به دست‌کم ۲۵۰ میلیارد دلار احتیاج دارد.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم ، روزنامه ایران تأثیر قطع روابط سیاسی و اقتصادی عربستان و ایران بر بازار نفت را بررسی کرد:
سقوط عربستان با ادامه سیاست‌های نفتی
اگر قیمت نفت کمتر از 40 دلار بماند ذخایر ارزی عربستان در پایان امسال به 623 میلیارد دلار خواهد رسید و سالانه حدود 150 میلیارد دلار کاهش می‌یابد. با توجه به اینکه عربستان برای ادامه دادن به تجارت نفتی خود به دست‌کم 250 میلیارد دلار احتیاج دارد، این کشور ظرف سه سال ورشکست خواهد شد. صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده ذخایر ارز خارجی 750 میلیارد دلاری عربستان رسماً با 115 میلیارد دلار کاهش در 15 ماه گذشته به 635 میلیارد دلار رسیده است. این صندوق پیشتر پیش‌بینی کرده بود که با این روند عربستان تا سال 2020 ورشکست خواهد شد.
قطع پروازهای عربستان بر صنعت هوایی ایران بی‌تأثیر است
مقصود اسعدی سامانی رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه در سال گذشته کل آمار پروازهای صورت گرفته بین ایران و عربستان 628 پرواز بوده تصریح کرد: با قطع روابط دیپلماتیک این پروازها متوقف خواهند شد. وی ادامه داد: جز شهر دمام که مسافران اصلی پروازهایش زائران شیعه عربستان نیز به مقصد شهر مشهد بودند، در ماه‌های گذشته هیچ یک از ایرلاین‌های ایرانی به هیچ کدام از شهرهای عربستان پرواز نداشتند از این‌رو به نظر می‌رسد قطع این پروازها تأثیر خاصی روی عملکرد صنعت هواپیمایی ایران نخواهد داشت.
تأثیر تنش‌های دیپلماتیک بر بازار طلا
رئیس اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی تأکید کرد: قطع روابط تجاری با عربستان و به نوعی با بحرین و سودان، نمی‌تواند چالشی در حوزه طلا ایجاد کند و بسرعت می‌توانیم بازار جایگزین را انتخاب کنیم.
عبادالله محمد ولی در گفتوگو با ایسنا، گفت: در حوزه طلا بازار‌های جایگزینی مثل افغانستان داریم و مذاکرات بسیار خوبی در این زمینه صورت گرفته است. وی اظهار کرد: در زمینه طلا بیشتر با کشورهای بلوک شرق و خاورمیانه روابط تجاری داریم.
تجارت ایران با عربستان، بحرین و سودان کمتر از 300 میلیون دلار
متخصص امور تجاری کشورهای عربی و آفریقایی گفت: مناسبات تجاری ایران با کشورهای عربستان، بحرین و سودان از حجم بالایی برخوردار نیست؛ به گونه‌ای که مبادلات تجاری با عربستان حدود 200 میلیون دلار و با بحرین و سودان نیز کمتر از 100 میلیون دلار است. فرزاد پیلتن در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: به دلیل اینکه روابط تجاری بیشتر میان بخش‌های خصوصی دو طرف جریان دارد می‌توان گفت این بخش از روابط تجاری با این کشورها کمتر متأثر از تحولات روابط سیاسی میان دولت‌هاست ولی بی‌تأثیر هم نیست.
«قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی دو کشور نفتی ایران و عربستان تا چه‌اندازه می‌تواند بازار نفت خام را دستخوش تغییر کند؟ چرا بازار نفت به تنش‌های لفظی ایران و عربستان در چند روز اخیر واکنش نشان داد و آیا این واکنش‌ها ادامه دار خواهد بود؟ موضع‌گیری شدید عربستان در برابر اقدامی غیر دولتی با چه انگیزه‌ای انجام شد؟»
در چند روز اخیر روابط کجدار و مریز عربستان با ایران در پی اعدام و شهادت شیخ نمر النمررهبر شیعیان عربستان به دست سعودی‌ها و همین‌طور حمله عده‌ای از معترضان ایرانی به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد قطع شد. به دنبال این تصمیم ریاض برخی از کشورهای متحد عربستان نیز روابط خود را با ایران محدود یا قطع کردند. این درگیری میان دو تولیدکننده نفت خام عضو اوپک و همین‌طور متحدان عربستان موجی از نگرانی در خصوص برهم خوردن عرضه پایدار نفت خام در بازار جهانی به راه‌انداخت و بازار در پاسخ به این هیجانات اندکی رشد کرد. چراکه بحرانی شدن روابط میان ایران و عربستان بسیاری از فعالان بازار را به این فکر انداخت که شاید بزودی از مازاد عرضه جهانی نفت کاسته شود. اما در مقابل نیز عده‌ای معتقد بودند که در بلند مدت با بازگشت ایران به سهم پیش از تحریم‌های خود قیمت نفت بشدت کاهش خواهد یافت. زیرا احتمال اینکه عربستان و کشورهای متحد با آن، که در زمان تحریم و با کاهش تولید نفت خام ایران بازار این کشور را قبضه کرده‌‌بودند؛ در پساتحریم برای حفظ ثبات قیمت نفت با ایران همکاری کنند بسیار اندک است.با وجود این دو نگرش متفاوت در بازار کارشناسان و دیپلمات‌های ایرانی از بی‌اثر بودن برقراری روابط یا قطع آن میان دو کشور بر بازار نفت خبر می‌دهند. به طوری که استدلال‌ها گویای آن است که عربستان در بازی با ایران بازار جهانی نفت را تکان نخواهد داد و تصمیمات این کشور بر پایه منافعش گرفته خواهد شد؛ نه دوستی و دشمنی با ایران.ایران با صادرات یک میلیون بشکه‌ای نفت خام در روز اکنون دیگر رقیب عربستان سعودی که روزانه بیش از 10 میلیون بشکه نفت خام صادر می‌کند، نیست و از این بابت هر تصمیم عربستان در حوزه نفت بیش از 10 برابر تأثیر بر اقتصاد ایران بر اقتصاد این کشور اثر خواهد داشت. این یک بازی نابرابر است و اگرچه هر اقدامی از عربستان بعید نخواهد بود اما گمان نمی‌رود که عربستان به تصمیمات مخرب اقتصاد خود علاقه‌مند باشد.
بنیادهای بازار تغییر نکرده است
مهدی عسلی مدیرکل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی با اشاره به رشد اندک قیمت نفت در پی تنش در روابط ایران و عربستان در گفتوگو با «ایران» اظهار کرد: این اختلاف‌ها نمی‌تواند قیمت نفت را به صورت بنیادی تغییر دهد چراکه ساختارهای بازار (عرضه و تقاضا) تغییری نکرده و تنها شوکی کوتاه مدت به بازار وارد شده است.در همین رابطه فریدون مجلسی دیپلمات سابق کشور نیز به «ایران» گفت: در پی ماجراجویی بازار نفت بعد از برهم خوردن روابط دیپلماتیک و اقتصادی ریاض با تهران قیمت نفت اندکی بالا رفت اما این رشد موقت است. نکته مهم دیگر این است که در حال حاضر قیمت واقعی نفت بشدت پایین آمده است و قابل قیاس با قیمت نفت در دهه‌های گذشته نیست. در نهایت چند دهم درصد افزایش در قیمت این کالا در پی اختلاف دو کشور صادرکننده نفت نمی‌تواند برای سایر عرضه کنندگان نفت به بازار امیدوار کننده باشد.
عربستان هر جا که سود ببرد با ایران موافق می‌شود
همان‌طور که اشاره شد ایران در آستانه بازگشت به بازار نفت خام است و برنامه دارد که با برداشته شدن تحریم‌ها ظرف 6 ماه صادرات خود را یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد. این میزان تقریباً برابر با بشکه‌های نفت خامی است که ایران در پی اوج‌گیری تحریم‌ها از بازار خارج کرد. اکنون ایران به عنوان یکی از اعضای اوپک از دیگر کشورهای عضو می‌خواهد که تولید خود را مطابق با نظام سهمیه‌بندی این سازمان کاهش دهند تا با ورود ایران به بازار مازاد عرضه و در نهایت کاهش بیشتر قیمت نفت خام رقم نخورد. یکی از این اعضا که در نبود ایران تولید خود را افزایش داد عربستان سعودی است. این کشور بیشترین سهم تولید در اوپک را به خود اختصاص می‌دهد. اکنون با برهم خوردن روابط میان ایران و عربستان عده‌ای معتقدند که عربستان در جنگ چراغ خاموش با ایران برای افزایش تولید این کشور جا باز نخواهد کرد و این موضوع سقوط بیشتر قیمت نفت را در پی خواهد داشت. اما عسلی در این باره می‌گوید: پیش از این یعنی زمانی که روابط ایران و عربستان دوستانه جلوه می‌کرد نیز عربستان حاضر نبود به خاطر ایران دست از تولید مازاد خود بردارد و به نظام سهمیه‌بندی اوپک پایبند باشد. تنها عاملی که باعث می‌شود عربستان با بازگشت ایران به بازار تولید خود را کاهش دهد منافع این کشور است نه همکاری با سایر تولیدکنندگان نفت خام.
وی افزود: البته اگر عربستان و متحدانش حاضر شوند که تولید خود را کاهش دهند به نفع تمام تولیدکنندگان خواهد بود اما آنچه مسبب کاهش تولید بوده است منافع عربستان است.مدیرکل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی تصریح کرد: ایران با افزایش یک میلیون بشکه‌ای نفت خام در پساتحریم میزان صادرات خود را تقریباً دو برابر خواهد کرد و در چنین شرایطی اگر قیمت نفت خام نصف هم شود باز هم ایران ضرر نخواهد کرد چراکه با درآمدی ثابت سهم خود از بازار را پس خواهد گرفت اما عربستان توان افزایش تولید را ندارد و کاهش قیمت نفت به یک دوم قیمت فعلی به معنای نصف شدن درآمدهای این کشور معادل 5 میلیون بشکه نفت خام خواهد بود.
در حال حاضر اوپک بدون بازگشت ایران به بازار با مازاد عرضه نفت خام به میزان 6/1 میلیون بشکه در روز نسبت به سقف 30 میلیون بشکه‌ای نفت خام در روز (معادل اساسنامه) روبه رو است. با این حال ایران باید سهم خود از بازار را با ذخایر موجود در این کشور و سایر مؤلفه‌های اقتصادی متناسب کند و این موضوع نیازمند بازنگری در تولید اعضای اوپک است.
عربستان دلخور از توافق ایران
فریدون مجلسی معتقد است که عربستان از توافق ایران با گروه 1+5 بیمناک است نه از اعتراض‌های عده‌ای از مردم خودجوش ایرانی و آتش کشیده شدن سفارتخانه این کشور. او در این باره می‌گوید: عربستان از همان ابتدا از توافق هسته‌ای ایران و برقراری روابط آن با غرب می‌ترسید. به این خاطر منتظر فرصتی برای ضربه زدن به ایران برای جلب توجه غرب و برهم زدن توافق بود.
اکنون با اقدامی که عده‌ای تندرو و خودسر انجام داده‌اند برگ برنده را به دست آورده و برای برهم زدن جو علیه رقیب خود در منطقه و جلوه دادن ایران به مکانی نا امن بهره برده است اما گمان نمی‌کنم که غرب فریب بخورد. این دیپلمات با بیان اینکه عربستان در تلاش است تا چهره مثبت ایران را منفی کند و در عوض موضع تخریب شده خود را اصلاح کند، افزود: ایران در دوران تحریم تا اندازه‌ای توانمند شده است و برای کاهش بیشتر تنش‌ها باید اقتصاد خود را بر مبنای مزیت های نسبی موجود بازتعریف کند.
منبع:ایران
انتهای پیام/