«طالبان افغان» یا «ملی‌گرایان بلوچ»؛ چه گروهی امنیت تاپی را تهدید می‌کند؟
در حالی که پروژه خط لوله گاز تاپی کلید خورده است نگرانی‌هایی نسبت به تامین امنیت آن در افغانستان و پاکستان وجود دارد؛کارشناسان می‌گویند که طالبان افغان خطر کمتری نسبت به ملی‌گرایان بلوچ در خاک پاکستان دارند.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، شبکه خبری الجزیره در گزارشی در مورد مشکلات امنیتی برای خط لوله گاز ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند موسوم به تاپی نوشت که امنیت هلمند یکی از پرسش‌های کلیدی پیرامون خط لوله گاز تاپی است.
ولایت ناآرام هلمند در جنوب افغانستان یکی از مناطقی است که خط لوله گاز تاپی از آن عبور خواهد کرد در این رابطه «محمد جان رسولیار» معاون والی هلمند در تلاشی به منظور هشدار به «محمد اشرفغنی» رئیس‌جمهور افغانستان، در صفحه فیس‌بوک خود نوشته است که هلمند در آستانه سقوط است و شدیدا به حضور شما نیاز دارد.
این در حالی بود که اشرف غنی پس از سفر به پاکستان و ترکمنستان و قبل از آن سفر به آذربایجان و ترکیه که همه در جهت برآورده شدن نیازهای دراز مدت انرژی و تجارت افغانستان متمرکز بودند به کابل بازگشته بود.
رسولیار در این پیام از غنی خواست تا در مورد خطری که هلمند را تهدید می‌کند توجه جدی کند.
طالبان در مرکز شهرستان سنگین در حال پیشرفت بودند و می‌توانستند حمله‌ای را به لشکرگاه مرکز این ولایت، راه اندازی کنند که بدون مداخله دیر هنگام نیروهای هوایی آمریکا، این ولایت سقوط کرده بود.
با این حال، در مورد خط لوله گاز تاپی مشکلات زیادی وجود دارد؛ آیا گاز ترکمنستان می‌تواند 51 درصد این پروژه 10 میلیارد دلاری را تامین کند؟ 34 درصد پوشش داده نشده‌ای که پس از تعهدات ترکمنستان و سه طرف دیگر باقی مانده است را چه کسی تامین خواهد کرد؟
اما با وجود دیگر نگرانی‌ها در مورد اجرای پروژه تاپی و عبور آن از ولایت هلمند بحث تامین امنیت پررنگتر است.
تاپی از مناطقی خواهد گذشت که بیشترین رقابت برای حفظ و به دست آوردن قدرت در آن‌جا جریان دارد، طالبان هرگز با تاپی مخالفت نکرده‌اند و زمان که آنها قدرت را در اختیار داشتند، هیئتی را به منظور بررسی قرارداد به آمریکا اعزام کردند زیرا آنها در هزینه ترانزیت سهم خود را می‌خواهند.
اگر در چند سال آینده راه حل سیاسی به‌دست نیاید، آنها می‌توانند راه‌هایی که مانع اجرای تاپی شود را بیابند مگر این‌که به آنها پول پرداخت شود.
به نظر کارشناسان بزرگترین نگرانی امنیتی پروژه تاپی، پاکستان است. بیشترین بخش خط لوله در این کشور از ایالت بلوچستان می‌گذرد، منطقه‌ای که ملی‌گرایان بلوچ به‌طور مداوم قیام می‌کنند و توزیع منافع ناشی از منابع ملی، به شمول گاز طبیعی، را یکی از نارضایتی اصلی‌شان می‌دانند.
با این حال، رشد سریع اقتصاد چین و هند در منطقه یک تعادل ایجاد کرده است به طور نمونه پیش از این مقام‌های هندی ادعا می‌کردند که پاکستان حملاتی را به کارکنان ساخت جاده‌ای که بندر چابهار در ایران را از طریق شهرک مرزی میلک به بزرگراه‌های افغانستان وصل می‌کند را طراحی کرده است که در حملات سالهای گذشته 6 مقام هندی و صدها کارگر افغان بین سالهای 2005 تا 2009 کشته شدند.
پاکستان پروژه خط لوله گاز تاپی را که اساس آن را همکاری‌های هند، افغانستان و ایران تشکیل می‌دهند، تهدیدی برای منافع استراتژیک خود می‌داند که با کنترل تنها راه ترانزیتی این کشور به دریا، از طریق کراچی بر این کشور اعمال کرده است.
با این وجود تاپی متفاوت است، زیرا این پروژه هند و پاکستان را به همکاری سودمند دوجانبه در افغانستان متعهد می‌سازد.
اگر پاکستان می‌تواند از نفوذش یا کنترل بر گروه‌های طالبان افغانستان در تلاش برای خراب کردن راهرو هند – ایران استفاده کند، این کشور به همان اندازه می‌تواند از نفوذش برای محافظت از تاپی استفاده کند.
«خواجه محمد آصف» وزیر دفاع پاکستان در این باره گفت: پاکستان از نفوذش بر طالبان برای تأمین امنیت تاپی استفاده خواهد کرد.
حکومت افغانستان این بیانیه را به‌عنوان مداخله «غیرمسئولانه» در افغانستان محکوم کرد.
دولت کابل گفت که جلب حمایت طالبان از تاپی باید بخشی از توافق سیاسی به رهبری حکومت افغانستان باشد نه معامله‌ای بین پاکستان و طالبان.
با این حال، این اختلافات نشان می‌دهند که در محیط منطقه‌ای تغییر یافته، حکومت و پاکستان در کاهش تهدیدات امنیتی به تاپی می‌توانند منافع مشترک داشته باشند.
اما بلوچستان چالش سخت‌تری خواهد بود.
ارتش پاکستان چندین سال است که علمیات‌های سختی را برای سرکوب مخالفان این منطقه انجام داده است، عملیاتهایی که به صدها مورد ناپدیدشدن شبه‌نظامیان مظنون انجامیده است.
در 30 دسامبر 2015 «نواز شریف» نخست وزیر پاکستان مسیر غربی «راهرو اقتصادی چین – پاکستان» را در بلوچستان افتتاح کرد که بلوچ‌ها گفتند ایالتشان را به حاشیه خواهد برد.
شریف طی سخنانی در این مراسم گفت: ما باور داریم که بلوچستان در تمام منابعی که در این ایالت کشف شده است، حق زیادی دارد.
بیانیه نوازشریف به جزئیات مشخصی نپرداخت اما در اصل تلاش عمده برای نزدیکی به ملی‌گرایان بلوچ را تشکیل می‌داد، برخی از تحلیلگران با قیاس گذشته و آینده، با عجله شکست تاپی را پیش بینی کرده‌اند.
چهل سال قبل، جنوب شرق آسیا را جنگ و نسل کشی ویران کرد، اما همکاری‌های بین‌المللی به اضافه پویایی اقتصادی شرق و جنوب شرق آسیا دگرگون شد و پروژه تاپی یکی از چندین گامی است که هدف آن قرار دادن جنوب غرب آسیا در مسیر قابل مقایسه است.
انتهای پیام/.
