اهمیت واسطه‌گری سنتی در امر ازدواج
اسلام دینی اجتماعی است و نهاد خانواده که واحد بنیادین ساخت جامعه انسانی بر مدار ایمان، اخلاق، مهر و عاطفه و کار و تلاش برای زندگی است، در دایره جامعه اسلامی نقشی مؤثر در کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در همین راستا و با توجه به طرح و بررسی موضوع آسیب‌های اجتماعی در شورای عالی انقلاب فرهنگی و لزوم بررسی این موضوع مهم از ابعاد مختلف و به ویژه تأثیر نهاد خانواده بر مهار و کاهش آسیب‌های اجتماعی، مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو با حجت‌الاسلام و المسلمین نصرالله پژمانفر، عضو کمیسیون فرهنگی و رئیس کارگروه هنر، گردشگری و رسانه مجلس شورای اسلامی و عضو شورای معین فضای مجازی به بررسی این موضوع پرداخته است. در ادامه این گفتگو را می‌خوانید.
ارزیابی شما از تأثیر نهاد خانواده بر مهار و کاهش آسیب‌های اجتماعی چیست؟
آن چه که مسلم است یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان موضوع آرامش است. آرامش یکی از ضروریات انسان است که می‌توان گفت از آسایش ضرورتی به مراتب بالاتر دارد. انسان‌ها معمولاً در سختی‌های جسمانی و مشکلاتی که در مسیر آسایش‌شان ممکن است ایجاد شود از خود مقاومت نشان می‌دهند و بعضاً به راحتی از این موانع عبور می‌کنند.
امروزه در سطح دنیا افراد زیادی هستند که مشکلات اقتصادی و یا کمبود امکانات رفاهی گریبانیگر آن‌هاست، اما می‌بینید که گاهی افراد می‌توانند به راحتی از این مشکلات عبور کنند یا این که گذر از این وضعیت برای‌شان دشوار نباشد. اما آن چیزی که برای انسان‌ها غیرقابل تحمل است بحران‌های روحی و روانی است که انسان‌ها با آن مواجه می‌شوند. نیازی که انسان‌ها به آرامش دارند یکی از نیازهای ضروری آن‌هاست که به هیچ وجه نمی‌توان از آن گذشت.
ما بسیاری از افراد را می‌بینیم که امکانات رفاهی فراوانی دارند اما به دلیل نداشتن آرامش ـ که آن هم اسباب خاصی دارد ـ در مسیر زندگی‌شان به بن‌بست رسیده‌اند. شما می‌توانید با مراجعه اجمالی به جهان و جریان غرب و شرایطی که امروز در کشورهای غربی و شرقی وجود دارد، ببینید که چه جمعیتی با این چالش‌ها و بن‌بست‌ها روبرو و با مشکلاتی که حاکی از نبود آرامش است دست به گریبان هستند.
عوامل ایجادکننده این آرامش نیز در بین انسان‌ها عوامل محدودی است که یکی از آنها خانواده است. خانواده نقش بی‌بدیلی را در ایجاد فضای آرامش در زندگی انسان‌ها دارد و همه کشورها برای استحکام کانون‌های خانواده و این که انسان‌ها در همان مقاطع ضروری و لازمی که به این موضوع نیازمند هستند به نیازشان پاسخ داده شود برنامه‌های مفصلی دارند.
تأثیری که خانواده بر مهار آسیب‌های اجتماعی دارد از همین موضوع ناشی می‌شود. امروز و در شرایطی که آسیب‌های مختلف اجتماعی در هر موضوعی، از اعتیاد گرفته تا مسائل دیگر، دامنگیر دنیا شده، کسانی که به صورت صحیح و مناسب در مسیر ازدواج قدم برداشته‌اند و کانون خانواده آنها به شکل مناسب شکل گرفته است، حداقل آسیب‌ها آنها را تهدید کرده است.
ارزیابی شما از ابعاد تهدیداتی که امروزه برای نهاد خانواده وجود دارد چیست و چگونه می‌توان این تهدیدها و تأثیرات آن را رفع و دفع کرد؟
در سده‌های گذشته تلاش‌هایی برای عبور از نهاد خانواده انجام شده و کوشش شده که مدل‌هایی جایگزین را برای تأمین برخی نیازهای جسمی انسان‌ها مطرح کنند، اما همه این تلاش‌ها به بن‌بست رسیده است؛ چرا که نیاز انسان به خانواده یک نیاز جسمی و جنسی صرف نیست که با برآورده شدن این نیازها به اشکال دیگر، بتوان خانواده را کنار گذاشت. همچنان که اشاره شد آن چه انسان‌ها در خانواده به دست می‌آورند آرامشی است که در جای دیگر حاصل نمی‌شود.
اما با این وجود، برخی برنامه‌ها و تبلیغات همچنان ادامه دارد و مهمترین تهدیدی که امروز در مسیر خانواده وجود دارد این است که ذائقه‌ها را با پاسخ‌های موقت و پوچ و غیرواقعی تغییر بدهند.
بر این اساس، در شرایطی که یک جوان، چه دختر و چه پسر، در همان زمان به بلوغ رسیدن، نیاز عاطفی به جنس مخالف خود دارد ـ برخلاف دستور شریعت اسلام برای تأمین این نیاز با ازدواج ـ روابط غلط منحرفانه‌ای بین دختران و پسران، چه در فضای بیرونی و چه در فضای مجازی، شکل می‌گیرد. در نتیجه این روابط موضوع ازدواج که باید در همان روزهای نخست به عنوان تنها راه پاسخگویی به این نیاز انتخاب شود، به تأخیر می‌افتد و به تدریج کشش و جذابیت آن نیاز برای ذائقه‌ها کاهش پیدا می‌کند و به جایی می‌رسد که با بالا رفتن سن ازدواج، میل جوانان به ازدواج کاهش پیدا می‌کند.
بنابراین جایگزین کردن این امور کاذب در مسیر تأمین آن نیاز اصلی به نظر من مهمترین مسئله‌ایست که منجر به بالا رفتن سن ازدواج و به تبع آن مشکلات زیادی شده که امروز در جامعه وجود دارد. لذا متولیان اجتماع باید تلاش کنند که سن ازدواج را هر چقدر امکان دارد کاهش بدهند تا افراد بتوانند در همان زمانی که اولین نیازها به صورت واقعی در آنها شکل می‌گیرد امکان تشکیل خانواده را داشته باشند. البته عوامل زیادی باید فراهم شود که مهمترین آن زمینه فرهنگی است.
در همین خصوص ارزیابی شما از تأثیر ترویج مقولاتی همچون "ازدواج آسان" و همچنین "واسطه‌گری ازدواج به شکل سنتی" چیست؟
بله قطعاً این مقولات مؤثرند اما ابتدائاً باید عواملی که مانع این موضوع است برطرف شود. امروز مسیری برای ازدواج و شرایطی برای ازدواج به جوانان تحمیل شده و این تحمیل به شدتی است که گاهی جوانان در گفته‌هایشان اصلاً امید به ازدواج را در مورد خودشان منتفی‌شده می‌دانند و لذا برخی‌ها دچار انحرافات اخلاقی می‌شوند؛ چرا که اساساً در این مسیر پر دست‌انداز و غلط برای آنها ازدواج مقدور نیست و همین باعث شده است که موضوع ازدواج با چالش‌هایی مواجه شود.
ازدواج آسان در این است که افراد به راحتی بتوانند امر ازدواج را با کفو خود داشته باشند و نباید آن را معادل برداشت‌های اشتباه برخی افراد توصیف و تعریف کرد که با بی‌دقتی در امر ازدواج و بی‌مبالاتی در انتخاب گزینه‌ای که می‌خواهند به عنوان شریک زندگی خود برگزینند، عمل می‌کنند.
در حقیقت ازدواج آسان به معنای این است که چالش‌های غلط سبک زندگی را که امروز بر ما تحمیل شده است کنار بگذاریم و از آنها عبور کنیم و در عین حال بی‌دقتی نیز نداشته باشیم.
اتفاقاً آن چیزی که می‌تواند در این موضوع بسیار مؤثر باشد همین واسطه‌گری‌های سنتی است. امروزه گاهی دختران و پسران مخصوصاً در فضای مجازی دست به رفتارهایی می‌زنند که به دلیل این که جنبه‌های عقلانی در این رفتارها کاهش پیدا می‌کند و عواطف شدیدی که در گرایش به جنس مخالف وجود دارد، اوج می‌یابد.
منبع: باشگاه خبرنگاران
انتهای پیام/