اما و اگرهای سیاست جدید وزارت ارشاد برای رایج‌ترین ترجمه قرآن در ۵۰ سال اخیر
وزارت ارشاد در تازه‌ترین اقدام خود ناشران را موظف به استفاده از نسخه تصحیح شده ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای از قرآن کرده است، ترجمه‌ای که در عین اینکه رایج‌ترین ترجمه ۵۰ سال اخیر به شمار می‌رود، دارای اغلاط فراوان نیز هست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، چندی است که در شبکه‌های اجتماعی خبری مبنی بر ممنوعیت انتشار ترجمه قرآن مرحوم الهی قمشه‌ای از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دست به دست می‌چرخد. ترجمه‌ای تفسیرگونه که نخستین بار در سال 1323 ه ش به چاپ رسید و پس از آن بارها با تیراژ بسیار زیاد و توسط ناشران متعدد به طبع رسیده است، این ترجمه که مشهورترین ترجمه نوین و امروزین قرآن به شمار می‌رود، رایج ترین ترجمه در پنجاه سال اخیر محسوب می‌شود.
ویژگی و وجه تمایز این ترجمه با ترجمه‌های قبل از خود در این است که از زبانی ساده و مورد پسند عموم بر خوردار بوده و توضیحاتی بر اساس اعتقادات شیعه بر آن افزوده شده است، اما اشکال آن نیز همین است که توضیحات افزوده شده از اصل ترجمه قابل تفکیک نیست.
استادولی: عدم توجه به ضمایر، آمیختگی متن و شرح، نقل به معنا و افتادگی‌ها از کاستی‌های ترجمه الهی‌قمشه‌ای است
حسین استاد ولی در گزارشی که از این ترجمه داده است. ویژگی های مثبت این ترجمه را در اخلاص و صفای باطن مترجم، قلم روان و انشای سلیس وی و اشتمال ترجمه بر خلاصه التفاسیر که فهم آیه را روشن می‌سازد، می‌داند. وی درباره کاستی‌های این ترجمه به مواردی همچون، بی دقتی و سرسری کار کردن، عدم توجه به ضمایر، آمیختگی متن و شرح، نقل به معنا و افتادگی‌ها اشاره می‌کند.
حاجی‌شریف: ارشاد نمونه تصحیح‌شده در اختیار ناشران قرار دهد، ممنوعیت چاره کار نیست
احمد حاجی‌شریف معاون نظارت بر چاپ و نشر سازمان دارالقرآن درباره ممنوعیت چاپ این ترجمه از سوی ارشاد می‌گوید: ناشرانی که در روزهای اخیر برای دریافت مجوز چاپ این ترجمه به وزارت ارشاد مراجعه کرده‌اند، نتوانسته‌اند مجوزی دریافت کنند، اگر هم مسئولان وزارت ارشاد معتقدند که این ترجمه دارای اشکال است، بهتر است که اشکال را معرفی کرده و نمونه تصحیح شده را در اختیار ناشران قرار دهند.
وی افزود: مرحوم الهی قمشه‌ای بنیان‌گذار شیوه ترجمه جدید در ایران بوده است، بیشترین ترجمه‌های انجام شده پس از آن نیز با استفاده از این ترجمه بوده است، آیت‌اله حسن‌زاده آملی و آیت‌الله جوادی آملی نیز از افتخاراتشان این است که شاگرد وی بوده‌اند.
حاجی‌شریف تصریح کرد: به هر حال این ترجمه متعلق به 60 سال پیش است، ممکن است ایراداتی داشته باشد، چاره‌کار در ویراستاری ترجمه است، نه اینکه چاپ آن ممنوع شود.
سلگی: ممنوعیتی برای چاپ ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای اعمال نشده است
محمد سلگی مدیر اداره کتاب ارشاد اما ممنوعیت انتشار ترجمه را رد کرده و می‌گوید: تاکنون برای چاپ این کتاب ممنوعیتی اعمال نشده است، مدتی است که درباره رفع اشکالات این ترجمه بحث‌هایی داشته‌ایم، اما موضع رسمی اتخاذ نشده است، به این منظور هفته آینده جلسه‌ای با معاونت قرآن و عترت و مترجمان و کارشناسان خواهیم داشت تا این موضوع را رسمی کنیم.
وی چند ساعتی پس از این اظهارنظر در خبری که از سوی روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد برای رسانه‌ها ارسال شده است، گفته است: در انتشار این ترجمه تغییری در سیاست های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اتفاق نیفتاده است، هر چند به ناشران توصیه شده تا از نسخه‌های منقح این ترجمه برای انتشار مصحف شریف استفاده کنند.
وی ضمن تقدیر از زحمات علمی و قرآن پژوهانه حکیم و عارف آیت‌الله الهی قمشه‌ای در ترجمه قرآن کریم عنوان کرده است: مرحوم الهی قمشه ای در ترجمه قرآن کریم از پیشتازان بودند. این ترجمه بیش از نیم قرن است که در دسترس است و با خواست مرحوم الهی قمشه‌ای به طور رایگان در اختیار تمامی مردم قرار دارد و ناشران بسیاری از این ترجمه برای انتشار قرآن های خود استفاده کرده‌اند.
سلگی ادامه داده است: اما به مرور زمان، این ترجمه از قرآن دچار اغلاط چاپخانه‌ای شده است که ناشی از عدم کنترل و نظارت نامناسب در چاپخانه‌ها بوده است.
سلگی: تذکر به ناشران برای استفاده از نسخه تصحیح شده ترجمه الهی قمشه‌ای توسط استاد ولی
مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی ضمن تایید کلی این ترجمه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: برای جلوگیری از تکرار اغلاط چاپخانه‌ای به ناشران تذکر داده شده است که از نسخه‌های منقح، ویرایش شده و بدون اغلاط چاپی به مانند نسخه تصحیح شده جناب آقای استادولی برای انتشار مصحف قرآن شریف استفاده کنند. نسخه تصحیح شده استادولی فاقد اغلاط چاپی و مطبعی است و در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود دارد. ناشران علاقه‌مند می‌توانند این ترجمه تصحیح شده را رایگان از معاونت قرآن و عترت دریافت کنند.
اگرچه ممکن است ناشران به دلایل متعدد از جمله دچار زیان شدن در طراحی زینک جدید برای چاپ ترجمه قرآن، نسبت به این تصمیم وزارت ارشاد مخالفت‌هایی داشته باشند، اما باید دید نظر مترجمان و منتقدات ترجمه‌های قرآن کریم درباره تصمیم جدید وزارت ارشاد چیست؟
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا منتقد ترجمه‌های قرآن معتقد است که ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای با اینکه با امتیازات فراوانی روبرو است، اما از نواقص و اغلاطی نیز رنج می‌برد، این نواقص موجب شده حتی برخی مترجمان همچون مرحوم ابوالقاسم پاینده وقتی اغلاط این ترجمه را دیدند، به صرافت ارائه ترجمه جدیدی از قرآن رسیدند و در مقدمه نیز به شماری از غلط‌های ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای اشاره کردند.
کوشا: ترجمه الهی قمشه‌ای در طول سال‌ها انتشار دچار اغلاط بسیار شده است
وی ادامه می‌دهد: ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای امروز یکی از ترجمه‌های پرغلط است، متأسفانه در اثر چاپ‌های متعدد هر ناشری به سلیقه خود تغییراتی در آن داده است و اکنون مشخص نیست، نسخه اصلی ترجمه الهی قمشه‌ای کدام نسخه است، در برخی چاپ‌ها حتی فاعل به اشتباه مفعول ترجمه شده است و این معنای کل آیه را دستخوش تغییر کرده است.برای نمونه در سوره نساء آیه 74 فاعل، مفعول ترجمه شده است.
ناشران به دلیل سود مالی در ترجمه اعمال سلیقه هم کرده‌اند
کوشا تصریح می‌کند: از آنجا که مرحوم الهی قمشه‌ای حق‌التالیفی برای این ترجمه دریافت نکرده است، هر ناشری به دلیل سود مالی به سراغ انتشار این ترجمه رفته است، و استقبال از ترجمه رد سطح جامعه نیز بسیار شده است، در نتیجه همان‌طور که گفتم، سلایق ناشران در ترجمه اعمال شده است.
وی با تأیید سیاست جدید وزارت ارشاد ادامه می‌دهد: اکنون تصحیحی که حسین‌استاد ولی از ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای انجام داده است، بهترین و دقیق‌ترین نسخه این ترجمه به شمار می‌رود، اینکه وزارت ارشاد ناشران را به سمت استفاده از این تصحیح هدایت کرده است، تصمیم درستی است که باید بسیار پیش از این‌ها گرفته می‌شد.
به نظر می‌رسد، تصمیم وزارت ارشاد مبنی بر استفاده از نسخه تصحیح شده حسین‌استادولی به جای ترجمه دارای اشکال مرحوم الهی قمشه‌ای تصمیم درستی است که حداقل انتظار می‌رفتف با توجه به ادعای مطرح شده سالیان پیش از این گرفته شده باشد.
انتهای پیام/