امیری اسفندقه: سهرابی از عهده شاگردی صائب برآمده است

به گزارش خبرنگار فرهنگی  خبرگزاری تسنیم، آئین رونمایی از مجموعه شعر «نسخه نسیان» سروده محمد سهرابی عصر پنجشنبه 24 دی‌ماه با حضور شاعر این مجموعه غزل، مرتضی امیری اسفندقه، جواد حیدری، احمد بابایی، هادی جانفدا، سید محمدحسین متولیان، سیامک رجاور، مجید لشکری، علی عباسی، آرش براری، پیمان طالبی، میلاد حسنی و دیگر شاعران کشور در سالن اجتماعات مدرسه علامه حلی تهران برگزار شد.

مرتضی امیری اسفندقه شاعر و پژوهشگر شعر در این مراسم گفت: من معلم ادبیات و شعر هستم و امروز که در جمع جوانان شاعر که حکم دانش‌آموزان مرا دارند قرار دارم، بسیار خرسندم که جوانان شاعرمان را به‌همراه آقا جواد حیدری ملاقات می‌کنم.

وی ادامه داد: خرسندی دیگر من از این است که در مراسم رونمایی مجموعه شعر یکی از شاعران خوب روزگارمان هستم، کسی که در عرصه شعر سختکوشانه کار کرده و می‌کند.

امیری اسفندقه اظهار کرد: من وقتی خیلی جوان بودم پایم به «انجمن ادبی فرخ» که به‌همت استاد احمد کمال راه‌اندازی شده بود، باز شد. بزرگان زیادی از جمله استاد محمد قهرمان، استاد غلامرضا قدسی، استاد ذبیح‌الله صاحب‌کار، استاد بهار و دیگران در این انجمن رفت و آمد داشتند و اتفاقاً سبک ادبی غالبی که در آن انجمن مطرح بود سبک هندی بود.

این شاعر افزود: اولین آشنایی من با سبک هندی در همان آغاز اتفاق افتاد و من هم نازک‌خیالی سبک هندی را بر خودم واجب کردم و شدیم مصداق این مصراع از محمد سهرابی که گفت: «نزدیک واجب است کنون احتیاط ما»!

امیری اسفندقه با بیان اینکه استاد شفیعی کدکنی هم گاهی در این انجمن حضور می‌یافت، افزود: بعدها برخی از شاعران تلاش کردند از فضای سبک هندی فاصله بگیرند و از جمله این شاعران استاد شفیعی کدکنی بود. اما به‌نظر من این شاعران علی‌رغم همه تلاش‌هایی که انجام دادند، نتوانستند به‌طور کامل از فضای سبک هندی جدا شوند و هنوز هم گاه به گاه مؤلفه‌های این سبک را در اشعارشان بروز می‌دهند. استاد شفیعی کدکنی که به‌نظر من یکی از بزرگترین شاعران زنده ادبیات معاصر دنیا است شعرهایی در قالب نیمایی دارند که رگه‌های سبک هندی در آن‌ها قابل تشخیص است.

این پژوهشگر ادبیات خاطرنشان کرد: بین شاعرانی که در سبک هندی شعر می‌گویند، محمد سهرابی جایگاه قابل اعتنایی دارد. خیلی‌ها هستند که در سبک هندی شعر می‌گویند ولی شاگرد مکتب صائب تبریزی نیستند، اما محمد سهرابی از معدود شاعران سبک هندی است که هم خوب هندی می‌سراید و هم شاگرد خوبی برای مکتب صائب است.

وی ادامه داد: محمد سهرابی صرفاً در سبک هندی کار نمی‌کند، بلکه او به‌طور مداوم در مکتب صائب شاگردی می‌کند و این ویژگی بسیار مهمی است، چون من معتقدم اگر کسی شاگردی صائب را نکند، بعد از «نیما» اصلاً نباید سبک هندی کار کند.

این شاعر معاصر با بیان اینکه شاعر اگر بخواهد پیشرفت و موفقیت داشته باشد باید استاد داشته باشد، افزود: محمد سهرابی شاگرد صائب است و شعرهای پخته و پرداخته و طنزینه و رمزینه او به‌خوبی این شاگردی را نشان می‌دهد. او در شاگردی و مشق صائبانه خود خیلی درست، بامعنا و پر و پیمان پیش رفته است.

اسفندقه گفت: نکته مهم اینجاست که هیچ استاد بزرگی در ادبیات نیست که خودش به‌تنهایی توانسته بزرگی خود را به‌طور تام و تمام در تاریخ نشان دهد، بلکه همواره شاگردان آن استاد بوده‌اند که بخش مهمی از بزرگی استاد را معرفی کرده‌اند، آن‌قدر که اخوان و فروغ و در برهه‌هایی بامداد و دیگران، با اشعار و آثارشان نیما را بزرگ کردند شاید خود نیما نتوانست خود را معرفی کند. صائب هم از این قاعده مستثنی نیست و استاد محمد قهرمان و استاد قدسی و استاد صاحب‌کار و دیگران که محمد سهرابی هم از جمله آن‌ها است صائب را شناساندند و می‌شناسانند.

وی با ابراز "معتقد نیستم بعد از نیما همه سبک‌ها و قالب‌ها به فراموشی سپرده شده است" گفت: اگر شاعری به سبکی علاقه داشته باشد و شاگرد استاد آن سبک بشود، آن سبک همچنان حضور دارد و به حیات خویش ادامه می‌دهد.

امیر اسفندقه به تخلص محمد سهرابی (معنی) اشاره کرد و گفت: شاگردی محمد سهرابی در مکتب صائب از انتخاب تخلصش هم مشخص است. وقتی به دم در این سالن رسیدم به دوستانم گفتم که «اهل معنی همه جمع‌اند» و مرادم افاده دو معنی بود و ایهام به کار بردم.

این شاعر افزود: فلسفه انتخاب تخلص ــ که امروز دیگر معمول نیست ــ این بوده که شاعرا می‌خواستند از خود شخصی‌شان فرار کنند و بگویند این «ما نیستیم، بلکه اوست». محمد سهرابی «معنی» را به‌عنوان تخلص انتخاب کرده و در بسیاری از موارد «معنی» را خیلی هنرمندانه به‌عنوان موضوع شعرش استفاده می‌کند. او در جایی می‌گوید: «سخت بی‌معنی است معنی ما»، تو گویی او نه‌تنها نمی‌خواهد نام خودش را ذکر کند، بلکه حتی تخلصش را هم نمی‌خواهد مطرح سازد و ذکر کند.

وی با اشاره به مجموعه شعر «نسخه نسیان» توضیح داد: در غزل‌های این کتاب حسن مطلع و حسن مقطع واقعاً چشمگیر است، گویی بسیاری از شعرهای این مجموعه «ذومطلعین» است. کمتر غزلی از کتاب نسخه نسیان را می‌توان یافت که در آن حسن مطلع نداشته باشیم و در انتها هم مقطع احسن یافت نشود و این امتیاز بزرگی برای یک شاعر است. این به‌خوبی شاگردی سهرابی در مکتب صائب را اثبات می‌کند.

امیری اسفندقه گفت: «نسخه نسیان» تازه بخش کوچکی از هنر سهرابی جوان است و این ذوق در آینده قطعاً شکوفاتر خواهد شد. تا همین‌جای کار هم طبع من، به‌ویژه در اخوانیات مدیون محمد سهرابی است. بیت‌های خوشایند من در شعرهای او کم نیستند و من قصد ندارم از روی کتاب آن‌ها را بخوانم، مایلم وقتی به کسی علاقه دارم درباره او از آنچه در ذهنم مانده است حرف بزنم. در بیت «خاکم اما همگان محترم می‌دانند/ مهر از کرببلا آمده را می‌مانم» بسیار عالی است و در اوج هنر سبک هندی سروده شده است.

وی با قرائت بیت «تعلیم مسح سر چو به من می‌نمود شیخ/ برداشت از سرم به‌فقاهت کلاه را» اظهار کرد: این نازک‌خیالی و طنز نهفته در سبک هندی را به‌خوبی بروز داده است. این بیت را کسی می‌گوید که نه‌تنها خودش دین‌دار است بلکه درد دین و درد اهل‌بیت(ع) را دارد. این سخن یک معترض بی‌دغدغه در خصوص دین نیست، بلکه حرف یک محقق و اهل درد و اهل روضه است.

این پژوهشگر و مدرس ادبیات در بخش دیگری از سخنانش گفت: همه آنچه تا اینجا گفتم مربوط به پیکره شعر سهرابی بود؛ او یکی از شاگردان نیک مکتب صائب، صائب اصفهانی و صائب هندی است و به‌حق از عهده این شاگردی به‌خوبی برآمده است. اما می‌خواهم جدای از پیکره سبک هندی از منظر اخلاق شاعرانه هم چیزی بگویم.

امیری اسفندقه گفت: شاعرانی که در حوزه سبک هندی کار می‌کنند یک ویژگی اخلاقی دارند؛ اگر از منظر پیکره و فرم «نازک‌خیال» هستند، در حوزه اخلاق به‌شدت «نازک‌دل» هستند، به همین دلیل باید قدر این قوم و قبیله را بیشتر از دیگران دانست.

وی با بیان "این حرف‌ها را به‌عنوان یک عاشق شعر می‌گویم" افزود: خودم هم این درد را دارم و اعلام می‌کنم که قدر این قوم و قبیله باید دانسته شود. قدردانی هم فقط این نیست که آنان را به محفل یا مراسمی ببریم و برایشان دست بزنیم. این شاعران اهل خلوت‌اند و باید نازک‌دلی آنها مراعات شود. حضور محمد سهرابی در عصر حاضر و تلاش و کوشش و جوشش او در سبک هندی در زمانه ما بسیار بسیار مغتنم است و من امیدوارم قدر او دانسته شود.

در ادامه این مراسم جواد حیدری، شاعر و ذاکر اهل‌بیت(ع) و مدیر انتشارات آرام دل گفت: عموم شاعران شعر هیئتی امروز ریشه‌شان به یک خانه‌ای در خاوران تهران برمی‌گردد، جایی که بزرگان عرصه شعر و ستایشگری اهل‌بیت(ع) به‌همت حاج آقا آرام گرد هم جمع می‌شدند و کار می‌کردند.

وی ادامه داد: محمد سهرابی هم یکی از شاعران خوبی است که ریشه‌اش به همان‌جا بازمی‌گردد و به‌نظر من در شعر هیئت راه حاج آقا آرام را ادامه می‌دهد. حتی من تصور می‌کنم گویی حاج آقا آرام نفسی زده و این ذوق و سوز محمد سهرابی از برکت نفس حاج آقا آرام است.

حیدری اظهار کرد: زمانی محمد سهرابی در انتشارات آرام دل با ما همکاری می‌کرد و مخصوصاً برای انتشار کتاب‌های حاج آقا آرام زحمت‌های زیادی کشید و اهتمام خاصی نشان می‌داد.

این شاعر و مداح اهل‌بیت(ع) در پایان سخنانش گفت: شعرهای محمد سهرابی پر از سوز و گداز است و در عرصه شعر آئینی بسیار خوب کار کرده است.

در پایان این مراسم با حضور مرتضی امیری اسفندقه، جواد حیدری، مدیر دبیرستان علامه حلی تهران و محمد سهرابی از دومین چاپ کتاب «نسخه نسیان» رونمایی شد و محمد سهرابی دو قطعه شعر مرثیه از سروده‌هایش را برای حاضران خواند.

انتهای پیام/*