چنگال «راس» انگلیس بر پیکر مرغ «لاین» ایرانی/طرح‌های احیای "لاین" نرسیده به میز حجتی قیچی می‌شود

چندی پیش خبرگزاری تسنیم از کشته شدن مرغهای مبنای «لاین» بر اثر آلودگی پرده برداشت {اینجا}. به‌ دلیل اهمیت و حساسیت خبر، موضوع را از مسئولان امر پیگیری کردیم، که متأسفانه به نتیجه نرسید؛ تا اینکه یک کارشناس صاحب نظر در صنعت طیور حاضر به گفتگو شد، ولی خواست نامش فاش نشود.

قسمت اول {اینجا}, و قسمت دوم {اینجا} مصاحبه این کارشناس باتجربه در امور دامپرورى و صنعت طیور را منتشر کردیم؛ در این دو قسمت، تاریخچه و اهمیت راهبردی مجتمع مرغ لاین سوادکوه در تغذیه مردم و مشکلات عدیده آن تبیین شد. روز پنجشنبه گذشته هم البته در پی تکذیبیه یک مقام مسئول، خبرگزاری تسنیم اصلاح کرد که خط D هنوز دچار مشکل نشده و تنها خط B این سایت بر اثر آلودگی از بین رفته است! {اینجا}حال قسمت سوم و پایانی این مصاحبه خواندنی از نظر خوانندگان می‌گذرد.

آلودگی لاین حاصل کم توجهی مسئولین است

تسنیم: قبلاً با همین شدت تذکر داده  شده بود؟

بارها افراد مختلف از جمله مدیران در رده هاى مختلف، و از داخل و خارج شرکت آرین هشدار داده بودند به علت فرسودگی ها و کم توجهى ها خطر وقوع آلودگی در اینجا بسیار بالاست؛ و تا الآن هم خدا نگه داشته است. خیلی عجیب بود؛ ولى گویا کسی این را باور نمی کرد.

تسنیم: شمامی دانید افراد هشدار دهنده دقیقاً چه چیزهایی را متذکر شده بودند؟

بخش عمده اى از اطلاعات بنده، ما حاصل صحبتهاى بعضاً مفصلی است که با مدیران و افراد مرتبط با موضوع در استان مازندران و در وزارت جهاد کشاورزى و در صنعت طیور داشته ایم؛ مثلاً گزارش شده که تجهیزات و لوازم از جمله ژنراتورهاى برق دارند می پوسند؛ چون سالهاست بدون مراقبت لازم کار می کنند؛ فرسوده شده اند؛ و آبی که به مرغها داده می شود آب نامرغوب چاه است؛ املاحش زیاد است، و برای اصلاح ژنتیک مرغها ضرر دارد؛ و چندین کیلومتر جاده آسفالت سایت  ترک خورده و اگر اصلاح  نشود جاده  از بین می رود. از این قبیل موارد که خیلی زیاد است؛ ولی کسی توجه ندارد؛ ما در زمان راه اندازی این مجموعه یک کارشناس جوان بودیم؛ خیلی هم افتخار می کردیم که ایران صاحب لاین شده؛ موجی از شادی راه افتاده بود؛ واقعاً هم جا داشت.

تسنیم: وقتی مسئولین وزارتخانه کوتاهی می کردند، هیچکس نبود که به داد این مجموعه مهم برسد؟ دولت، مجلس، مقامات محلی؟ هیچکس نبود؟

همه چیز دست به دست هم داده بود؛ بعضی دوستان دوندگی زیادی کردند؛ در مجلس، استانداری و حتى نهادهای امنیتى و نظارتى پیگیرى هایی داشتند؛ بودجه ای هم با کمک وزارت جهاد کشاورزى مصوب شد؛ حتى شنیده ام در کمیسیون تلفیق بودجه حدود 8 تا 10 میلیارد تومان براى مرغ لاین مصوب شد؛ اما ندادند؛ چون پول نبود؛ پولی نبود که بدهند. چون بودجه اولویت بندی دارد؛ مثلاً اولویت اول هزینه های جاری است؛ حقوق کارمندان است؛ آب و برق و گاز است؛ بعد بودجه عمرانی است؛ که شامل پروژه های نیمه تمام و بعدش هزینه های دیگر است.

تسنیم:  دست آخر بودجه برای بازسازی لاین تأمین شد یا نشد؟

ظاهراً وزارت جهاد کشاورزى سال پیش بودجه خوبی را تخصیص داده بود؛ ولی تا آنجا که من می دانم این بودجه هم خرج بازسازى نشده است؛ همه را صرف مخارج و بدهى ها کردند؛ البته این فرضیه خوشبینانه است.

تسنیم: خوب؛ با این شرایطی که شما تشریح کردید، قاعدتاً سایت پیش از اینها باید از هم می پاشیده.

بالاخره همه جا آدمهای دلسوز هم هستند؛ بعضی دوستان بومى و غیربومى ما که آنجا کار می کردند، با چنگ و دندان تلاش کردند سایت را نگه دارند؛ حتی سعى کردند درآمدهایی برای سایت ایجاد کنند؛ مثلاً این سایت 1000 هکتار جنگل بکر دارد؛ می دانید چه برداشتی می شود از این ظرفیت کرد؟ من یک راهنمایی کوچک می کنم. چون این سایت قرنطینه بود، درختها درهم تنیده شده بودند؛ اصطلاحاً به این شرایط می گویند خودکشی جنگل. در چنین شرایطى با برداشت چوب از جنگل می توان هم درآمد ایجاد کرد هم جنگل را از خفگى نجات داد.

تسنیم: آقای مهندس؛ آن درختهای جنگل انبوه سایت قابل  فروش بود؟

اگر متولیان وزارت کشاورزی واقعاً اراده می کردند، می توانستند درآمدهاى خوبی از جنگل سایت ایجاد کنند؛ چون از هر نظر ریش و قیچى دست خودشان بود؛ اما مشکل اینجا بود که آقایان فقط از راه دور براى لاین تصمیم گیرى می کردند؛ و سالی یکبار هم از مسئولین به آنجا سر نمی زنند. حتى در مورد وضعیت نیروى انسانى و آموزش آنها برنامه خاصی وجود نداشته؛ شاهد ماجرا هم همین شرایط بدی است که الآن به این سایت حکمفرما شده است.

تسنیم: این شرایط الآن هم حاکم است؟

الآن بدتر هم شده است؛ سایت دارد از هم می پاشد؛ تجهیزات و امکانات هر روز فرسوده ترمی شوند؛ و تأمین هزینه هاى لاین هم دشوارتر و درآمدهاى آن هم محدودتر. بسیارى از نیروهاى باتجربه و با انگیزه هم یا بازنشسته شده اند، یا به هر دلیل از سایت رفته اند، و بعضاً هم جذب بخش خصوصی شده اند. هرکسی که اینقدر انگیزه ندارد که با همه  مشکلات مقابله کند؛ نتیجه اش هم آن  شد که مدتی پیش، یکی از خطهاى لاین حذف شد؛ یعنی تا اینجا یک چهارم مرغهای لاین حذف شده؛ و این سایت اگر همه چیز فراهم باشد، تا یک سال فقط می تواند خودش را ترمیم کند ؛ تازه اینطوری نخواهد بود؛ با این اوضاع خطر حذف بقیه خطها هم وجود دارد. این یعنی مرغ خوراکی ما می شود نژاد «راس انگلیسی». تازه اگر بدهند. آن هم لاین را نمی دهند؛ اجدادش را با هزار منت می دهند.

مشکلات لاین ناشی از سه مورد است

تسنیم: اگر بخواهید جمع بندی کنید، مشکلات آنجارا ناشی از چه مواردی می دانید؟

تا آنجا که ما به عنوان یک کارشناس فنى و اجرایی، و متخصص دانشگاهى آسیب شناسی کرده ایم، مشکل آنجا از سه چیز ناشی می شود:

اول اینکه آنجا بر اثر فرسودگی و استهلاک روزافزون در حال نابودی است؛ و پوسیدگیها در تمامى ابعاد از جمله فنى وتأسیساتى به مرحله بسیار خطرناکی رسیده است.

در ثانی عقب ماندن آنجا از علم ودانش است؛ که باید با مرکز علمی و دانشگاهها مرتبط شود.

و سوم اینکه اگر برای بازاریابی محصولات این مجموعه و برای تجارتش کاری نشود، هر چه هزینه می کنید در چاه ریخته اید. این مرغ باید به بازار برگردد؛ راه بازگشت به بازار هم مشخص است؛ باید مرغ 35 روزه و کم وزن را تبلیغ کنیم؛ درست برعکس شیطنت انگلیسیها، که مرغهای چاق و پر از آنتی بیوتیک را ترویج کردند. این را می توانیم انجام بدهیم؛ قانونش هم وجود دارد؛ سازمان دامپزشکی سالهاست که این قانون را تدوین کرده؛ اما نمی تواند اجرا کند؛ باید بررسی کرد و دید موانع کجاست، و منافع چه کسانى و چه گروههایی ایجاب می کند، از استانداردهاى جهانى در رابطه با وزن مرغ مصرفی عقب بمانیم.

با اجرای قانون، مرغ ایرانی، نژاد انگلیسی را پشت سر خواهد گذاشت

تسنیم: این قانونی که جلویش مقاومت می شود چیست؟

اینکه کشتارگاهها نباید مرغ بالای دو کیلو را کشتار کنند؛ هر چند سال یکبار سازمان دامپزشکی عزم می کند که اینکار را انجام بدهد؛ اما مقاومت می شود، و دوباره عقب نشینی می کند؛ بهانه مخالفان هم این است که صرف نمی کند؛ ولی اصلش این است که آرین در عرضه 35 روزه، نژاد انگلیسی را پشت سر می گذارد؛ در وزن زیر دو کیلو، صرفه با آرین می شود؛ تمام مرغداریها آرین خواهند ریخت؛ پس نمی گذارند.

تسنیم: اگر این قانون اجرا بشود مرغ انگلیسی حذف خواهد شد؟

«راس» نژاد سنگینشان است که به ایران می آید؛ اگر قانون اجرا بشود آنها می توانند دو کار انجام بدهند؛ یا از نژادهای بهترشان به ما بدهند؛ و یا از بازار بیرون بروند؛ درهر دو صورت به نفع ماست؛ چون در هر دو صورت رقابتها کیفی تر می شود و جنس خوب به دست مردم می رسد؛ مهمتر اینکه رقابت پذیرى کشورمان در بازار جهانى مرغ افزایش پیدا می کند؛ و بازار بزرگ کشورهایی چون عراق و روسیه و عمان بر روى صادرات مرغ ایران باز می شود.

تسنیم: حالا این اصلاً شدنی هست که کشتارگاهها مرغ زیر دو کیلو به بازار بدهند؟ آخر وقتی هزینه تمام شده اینقدر بالاست مرغ کوچک صرف می کند؟

بله به صرفه است؛ ولی با نژاد موجود «راس» صرفه با این است که مرغ را بالای سه کیلو کشتار کنند؛ الآن آنها که راس می دهند اینکار را می کنند.

تسنیم: خوب؛ پس چرا این کار را انجام نمی دهیم؟ چه چیزی مانع از آن است که مرغدارها، از مرغهای نژاد داخلی استفاده کنند؟

مهمترین مسأله این است که مرغدارها اعتماد نمی کنند؛ آنها شک دارندکه آرین بتواند به آنها جواب بدهد؛ باید پشتیبانیشان کنیم؛ کمکشان کنیم؛ برای محصولشان خرید تضمینی بگذاریم.

مرغ ایرانی سالها از رقبایش پیش بوده است

تسنیم: آیا اصلاً هیچوقت در بازار آرین از راس پیش بوده؟ یعنی این قابلیت را دارد؟

سالهای دهه 70 و اوایل 80، این آرین را برای تولید اجداد، مادر، و گوشتی می بردند به چند مجتمع بزرگ مرغدارى مثل زیاران قزوین؛ و در آنجاها اجداد و مادر تولید می کردند. این مراکز را هم متأسفانه بعضی فرصت طلبها از داخل و خارج همان مجتمعها جوسازى کردند و برای حل مشکل زیاندهی، چوب حراج به آن زدند؛ اما خودشان با قیمتهاى بسیار پایین خریدارى کردند؛ و فقط چند روز بعد به چندین برابر قیمت فروختند؛ الآن هم  قیمت آن مجتمع ها چند صد برابر شده است؛ یعنی اگر الآن کسی بخواهد سرمایه گذاری کند باید صدها میلیارد بپردازد؛ این مراکز در حقیقت مجتمعهاى اقماری لاین بودند؛ که لاین آرین تولیدات پایه خود را به آنها می داد؛ و آنها هم جوجه هاى گوشتی و مادر و بعضاً حتى اجداد تولید می کردند؛ و می دادند بازار. حالا جواب سؤال شما این است که 95 درصد بازار از سال72 تا اوایل دهه 80 دست اینها بود؛ پس آرین می تواند!

به نظرم مشکل آرین از آنجا شروع شد که وقتى بالاى نود درصد بازار مرغ را در اختیار داشت، دچار نوعى خودشیفتگى وآسایش خیال کاذب شد؛ و از تحول مستمر و به روز شدن غافل ماند؛ بطورى که که حتى اصل مهم مشترى مدارى را فراموش کرد. در اینگونه مواقع معمولاً مسائلی چون رانت در فروش و غیره هم شکل می گیرد و سیستم دچار اضمحلال می شود؛ و یکسری می افتند به لفت و لیس کردن؛ از طرفی هم «راس» از فرصت استفاده می کند؛ بازاریابی نوین را در ایران اجرا می کند؛ به مرغدار می گوید علاوه بر اینکه بهت جوجه می دهم، سی دی آموزشی هم می دهم؛ سالی دو سه روز ویلا می دهم، سفرهای خارجه می دهم؛ به اصطلاح دانه می پاشد، و اینها را می گیرد.

اصلاح فضای انجمنها و وزارتخانه نیاز به جدیت و پیگیری دارد

تسنیم: فضای داخل وزارتخانه چطور بوده؟ چون اگر داخل وزارتخانه مقاومت صورت می گرفت، و ممنوعیت ایجاد می کردند این اشکالات رخ نمی داد.

بله؛ حتی داخل خود وزارتخانه می گویند برای ایجاد بازار رقابتی مثلاً 20 درصد را به راس بدهیم؛ بعد می گویند 40 درصد؛ و بعد هم آزاد می گذارند.

تسنیم: نظر انجمنها در این مورد چیست؟ آنها حاضرند همکاری کنند؟

آنها قطعاً راضی اند آرین بگیرند؛ ولی آنها به هرحال تولید کننده اند و باید حقوق تجاریشان رعایت شود؛ آنها می گویند شما تضمین کنید که ما ضرر نمی کنیم؛ نهادهایی، مثل پشتیبانی دام باید وارد شوند؛ مثلاً وزارتخانه برای تنظیم بازار و ایجاد توازن مرغ مازاد را می خرد؛ خوب؛ این خسارت را در آرین بدهید؛ این پیشنهادات ازطرف افراد و گروهها و کارشناسان مختلف، وحتى ازطریق مدیران مجتمع مرغ لاین آرین داده می شود، ولی به هزار و یک دلیل اجرایی نمی شود؛ و بعضی از این گونه طرحها قبل از این که به وزیر برسد، قیچی می شود.

تسنیم: چرا قیچی می شود؟

بخاطر اینکه نوعى خودکامگى و خود بزرگ بینی در زیر مجموعه وجود دارد؛ عناصری هم هستند که معمولاً در اینگونه مواقع آتش بیار معرکه می شوند و شاید بدشان هم نیاید اصلاً دیگر دردسری به نام مرغ لاین آرین وجودنداشته باشد؛ اینها وقتی دیدگاههای اصلاح کنندگان رسانه ای بشود فوری فضاسازی می کنند؛ می گویند منتقدان لاین آرین با کل وزارتخانه مشکل دارند؛ آن وقت شما می شوی عنصر تخریب و عنصر جنجالی.

از کجا باید آغاز کرد؟

تسنیم: حالا پیشنهادتان چیست؟ از کجا باید شروع کرد؟

من بنا به دلایل متعدد هیچ امیدی به وزارتخانه ندارم؛ با شناختی که از وضعیت بودجه درکل دولت، و در تمامى وزارتخانه ها دارم؛ و باآشنایی که از دیدگاهها و عملکرد مسئولین مراکز مرتبطش دارم، اینها نه می توانند؛و نه انگیزه اى دارند که بخواهند آنجا را اصلاح کنند. به نظرم سازمانی خارج از مجموعه باید وارد شود؛ البته در وزارت جهاد کشاورزى آدمهای انقلابی و کار بلد و معتقد در تمامى سطوح داریم؛ و مهندس حجتى هم یک وزیر اهل فن و کاملاً مورد احترام است؛ ولی کسانی که بتوانند کارهاى لاین را بخوبی درک کنند؛ و براى نجات آن برنامه ریزى درست تدارک ببینند، باید از کارشناسان و متخصصان خارج از وزارتخانه باشند. اینها باید از اختیارات کافى برخوردار باشند و حرفشان در وزارتخانه و دولت و مجلس خریدار داشته باشد. اینها با همکارى و همیارى مسئولین ذی ربط در داخل وزارتخانه باید بروند آستین بالا بزنند و لاین آرین را نجات بدهند.

تسنیم: آخر نمی شود دولت را دور زد! باید همین متولیان سیستم، درست کنند.

ببینید؛ اینها اصلاً توجه جدى به آنجا ندارند؛ اگر داشتند حداقل سالی دو سه بار به آنجا سر می زدند. بارها گفته شد این مجموعه لاین  با این وضعیت فرسوده حتماً دیر یا زود آلوده می شود؛ اما کسی توجهی نکرد و آلوده شد. الآن یک گله لاین حذف شده است؛ چهار خط لاین داشت؛ که یک خط B حذف شده؛ دیگه نه مادر می توانند مثل گذشته بدهند، نه اجداد. حالا یکسال باید هزینه کنند. چه کسی باید جواب این خسارت ها را بدهد؟! خوب؛ الآن باید کلی هزینه بشود و بازسازی کنند، تا بتوانند لاین را برگردانند به وضع یکسال قبل. چرا؟ الآن باز دارند می گویند پول نداریم. خوب؛ حداقل دوازده میلیارد ازکجا باید بیاید تا بشود آنجا را بازسازی کرد؟!

حالا می فرمایید این وزارتخانه با این شرایط می تواند اداره کند؟ باید مسأله نگاه متولیان به این مرکز حل بشود؛ این مرکز دارد از هم می پاشد؛ باید به داد  آن رسید.

تسنیم: حالا می فرمایید چه باید کرد؟

بهترین راهش الآن این است؛ که آنجا بیاید زیرنظر یک جایی مثل معاونت علمی ریاست جمهوری. یا اینکه مجلس و دولت بودجه جداگانه براى بازسازى و فعالیتهاى علمى و تحقیقاتى مجتمع لاین در نظر بگیرند. وزارت جهادکشاورزى نه شرایطش را دارد؛ نه بودجه و نه امکانات لازم را. باید کار نویی کرد.

تسنیم: من این پیشنهاد را در مواقع مختلف با مسئولین مطرح کرده ام؛ می گویند نمی شود سیستم را دور زد؛ چون کار در حد وسیعی دست دولت است؛ بعضیها هم اینکار را کرده اند ولی به مشکل برخورده اند؛ کل سیستم اگر سالم نباشد کاری انجام نمی شود.

درست است؛ می گویند «الناس علی دین ملوکهم». باید دیدگاههاى تصمیم سازان را درست کرد؛ بقیه تابع هستند. الآن در جامعه امروز به این نتیجه رسیده اند که نخبگان علمی هم بسیار اثر گذارند. مثلاً می گویند تمام فناوری هسته ای ایران مدیون چند نفر از جمله شهید شهریاری و احمدی روشن است؛ اگر اینها نبودند، هسته ای ما پا نمی گرفت. انقلاب اسلامی در کل دنیا مدیون نبوغ شخص امام خمینی است. یک نفر که کار بلد و درست باشد، همه را درست می کند؛ من آدم کار بلد و درست سراغ دارم. فقط باید بتواند برود داخل؛ اما نمی گذارند برود؛ باید برود؛ و با اختیار تام هم برود.

تسنیم: آیا برای اصلاح لاین منابع وامکانات کافی در اختیار داریم؟

نداریم؟ همین وزارتخانه برای تحقیقاتش سالی صدها میلیارد خرج می کند؛ نتایج و درآمدهاى قابل توجهى هم از آن تحقیقات در نمی آید؛ خوب؛ بخش کوچکى از این پولها را براى لاین آرین خرج کنند. البته اصلاً مسأله پول نیست. یک پول حداقلی لازم است؛ مدیریت مهمتراست؛ مگر بچه های جبهه چه داشتند از این همه دفتر و دستک که آن حماسه ها را رقم زدند؟ ساختمان هزار میلیاردی داشتند؟
در این مملکت بودجه هست؛ امکانات هست؛ پول هست؛ همه چیز هست؛ ولی خوب استفاده نمی شود. خروجی ضعیف است.  بچه های متعهد، دلسوز، مسلمان همه جا هستند؛ ولی گاهى اداره امور در اختیار کسانی قرار می گیرد که  دفتر و دستک و جایگاه خودشان از همه چیز برایشان مهمتر است. برای اینگونه افراد مهم نیست برای مملکت دارد چه اتفاقی می افتد. درکلام آخر فقط می توانم بگویم الآن شرایط مرغ لاین آرین به گونه اى است که تنها در سایه تصمیمات انقلابى و حرکتهاى شجاعانه می توان آنرا نجات داد.

تسنیم: خیلی ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.

من هم متقابلاً از شما ممنونم.

انتهای پیام/