خروج یا ادامه حضور در افغانستان، آیا اوباما افغانستان را باخته است؟

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، نشریه «فارین پالیسی» در مقاله‌ای نوشت: برخی از مشاوران امنیت ملی، رییس‌جمهور اوباما را تشویق می‌کنند تا پرسونل نظامی آمریکا را بعد از مهلت تعیین‌شده توسط خود او نیز در افغانستان نگه دارد. براساس برنامه‌ی قبلی قرار بود تمام نیروهای آمریکایی، به ‌غیر از 5500 نفر تا پایان سال جاری میلادی از افغانستان خارج شوند.

از سویی پیروزی‌های اخیر طالبان در افغانستان، مقامات نظامی ارشد پنتاگون را نگران کرده است، اما تعداد نیروهایی که باقی می‌مانند اهمیت بسیار کمی نسبت به سوالی دارند که هرگز پاسخ داده نشده است؛ "چه پایانی برای افغانستان پیش‌بینی می‌کنیم؟" دقیق‌تر این‌که آیا چشم‌اندازی در این کشور وجود دارد؟

مسئله‌ اصلی این است که رئیس‌جمهور آینده آمریکا چه چشم‌اندازی را دنبال خواهد کرد. آیا اوباما ابزاری را برای پیگیری و ادامه فعالیتهایش باقی می‌گذارد؟

نخستن چشم‌انداز، ادامه‌ی وضعیت کنونی است. افغانستان امروز، شباهت زیادی به وضعیت چین، پیش از مداخله‌ی ژاپان در دهه‌ی 1930 دارد. وضعیت موجود در آن زمان برای آمریکا قابل قبول بود و دولت «روزولت» اعتقاد داشت که هزینه‌ نگهداری چند هزار نیروی دریایی، سرباز و تفنگدار در «ایستگاه چین»، ارزش آن را دارد. این در اصل همان چیزی است که بسیاری در پنتاگون به‌ عنوان آینده‌ نزدیک افغانستان می‌بینند، پیش از آن‌که تمام طرف‌ها، در مذاکرات صلح به توافق برسند.

این در حالی است که در طول دوازده ماه گذشته، نرخ تلفات نظامیان آمریکایی در افغانستان، تقریباً برابر با تعداد تلفات نظامیان در هاوایی بوده است.

چشم‌انداز دوم، متعلق به طالبان است، آن‌ها خواستار خروج تمام نیروهای خارجی هستند. طالبان این مسئله را به‌‌عنوان پیش‌زمینه‌ تقاضاهای خود قبل از ورود به هرگونه مذاکرات صلح مطرح کرده‌اند.

باتوجه به خروج برنامه‌ریزی‌شده‌ آمریکا، در حال ‌حاضر طالبان هیچ دلیلی برای مذاکره نمی‌بینند، چراکه آن‌ها امیدوارند رئیس‌جمهور آمریکا روند خروج را تکمیل کند. از دیدگاه طالبان، چنین به ‌نظر می‌رسد که این گروه دست بالا را دارند و وضعیت به نفع آن‌ها است.

بااین‌حال، آن‌ها یک مشکل جدی دارند، یکی از اصلی‌ترین نیروهای نظامی خارجی در این کشور، طرفدار خود این گروه است. طالبان هرگز تقاضا نکرده‌اند که باقی‌مانده‌ نیروهای القاعده افغانستان را ترک کنند و این نیروها قطعاً خارجی هستند، از طرف دیگر، حضور داعش بسیار خطرناک‌تر از القاعده است.

علاوه بر گروه‌های مسلح خارجی، طالبان از جنگ بهره می‌برند. شبکه‌ حقانی در امتداد مرز پاکستان، سود خوبی از این درگیری‌ها می‌برد. افراد مخالف دولت عمدتا زندگی‌های خوبی را از طریق تجارت مواد مخدر با همکاری فرماندهان محلی در اتحاد شمال ساخته‌اند.

صلح به‌ معنای تکمیل کمربندی در شمال غرب و توانایی نیروهای امنیتی افغانستان برای به‌دست‌آوردن کنترل در آن منطقه است و این خطر حاکمیت قانون و نظم را در پی دارد. هیچ‌کدام از این موارد برای تجارت مواد مخدر خوب نیست، به‌عبارت دیگر، ممکن است طالبان مرکزی در بیرون برای مذاکرات صلح گفت‌وگو کنند، اما در درون گرفتار جنگ باشند.

در این درگیری، ممکن است طالبان مرکزی در حقیقت از نیروهای هوایی آمریکایی و نیروهای ویژه در جنگ علیه جهادی‌های خارجی حمایت کنند.

چشم‌انداز سوم که مربوط به دولت افغانستان می‌باشد. خود این دولت گرفتار اختلافات جناحی داخلی است. با وجود حضور نیروهای نظامی ناتو و آمریکایی، کابل نیز دیدگاه خود را دارد.

این دولت سقوط نخواهد کرد، اما به‌ احتمال زیاد هم‌چنان مناطقی را در محله‌هایی که اکثریت آن‌ها پشتون هستند، در امتداد مرز افغانستان-پاکستان، از دست خواهد داد.

تعداد اندکی بر این باور هستند که دولت نمی‌تواند آن بخش از «پشتونستان» را که در طرف افغانستان خط قدیمی دیورند قرار دارد تحت کنترل در آورد، همان‌گونه که امیدی وجود ندارد پاکستان بتواند جمعیت پشتون را در طرف پاکستان این خط کنترل کند. به‌عبارت‌دیگر، بسیاری در کابل باور دارند که هرگونه توافق صلحی در واقع تفاوت چندانی با وضعیت کنونی نخواهد داشت، به جز این‌که سطح فعلی آتش‌بازی تغییر خواهد کرد و آن‌ها خود را در نقطه‌ای خواهند یافت که در هدفی مشترک با طالبان، علیه گروه‌های مسلح خارجی مبارزه می‌کنند.

این وضعیتی است که اکنون در مقابل باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا قرار دارد، وی در اصل قصد داشت به وعده‌های خود در مبارزات انتخاباتی، در رابطه با پایان جنگ آمریکا در عراق و افغانستان، جامه‌ عمل بپوشاند، اما موفق نشد.

اگر اوباما تعداد نیروها را در سطحی کمتر از آنچه توسط پنتاگون توصیه کرده است کاهش دهد و تمام تجهیزات نظامی را به جنوب منتقل کند، عملکرد او در افغانستان به‌طورکامل منفی خواهد بود، اما اگر در تعداد نیروها تغییری ایجاد نشود و زمانی که قدرت به رئیس جمهور آینده تحویل می‌شود، اوباما می‌تواند ادعای ثبات افغانستان در دوران ریاست جمهوری‌اش را مطرح کند دیگر متهم به باخت در افغانستان نخواهد شد.