«غار ماهی کور» لرستان، نخستین غار پرورش ماهی کور در دنیا + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد لرستان از کهن‌ترین استان‌های کشور و دارای جاذبه‌های گردشگری فراوان است به طوری که جاذبه‌های لرستان تنها به تاریخ سکونت بشر در این استان بازنمی‌گردد بلکه داشتن گونه‌های اندمیک و کمیابی مانند سمندر لرستانی و ماهی کور سبب منحصربه‌فرد شدن این استان شده است.

در این استان آثار شگفت‌انگیز و منحصربه‌فردی مانند «غار ماهی کور» وجود دارد، این غار به‌ این‌علت مشهور شده که درون آن نوعی ماهی زیست می‌کند که فاقد بینایی و دارای بدنی شفاف است.

ماهی کور به ‌طور کامل کور است و هیچ‌گونه آثاری از چشم خارجی در آن‌ها مشاهده نمی‌شود و به دلیل این‌که در آب‌های زیرزمینی و در تاریکی غارها زندگی می‌کنند به ماهی کور غاری معروف است.

کشف چندین گونه ماهی کور توسط یک دانمارکی

در سال 82 طرح مقدماتی غار ماهی کور به‌ عنوان اثر طبیعی - ملی تهیه و پس از انجام مراحل قانونی در سال 84 در شورای عالی حفاظت محیط‌زیست مطرح و طی مصوبه شماره 262 در سال 84 به ‌عنوان نخستین اثر طبیعی ملی استان لرستان تصویب و به ثبت رسید چراکه دو گونه نادر و منحصربه‌فردی از ماهیان کور که در هیچ کجای دنیا مشابه آن دیده نشده در این غار زندگی می‌کنند.

در سال 1308 زمان احداث پروژه راه‌آهن سراسر تهران - جنوب دو نفر طبیعی‌دان دانمارکی که به همراه مهندسان این پروژه به لرستان سفرکرده بودند، پس از بررسی در مورد سرشاخه رود سیرم و جویبار کایرود، به یک حفره آبی در نزدیکی روستای لون می‌رسند و در آنجا با یک نوع ماهی کور مواجه می‌شوند پس از انتقال چند نمونه از ماهی‌ها به دانمارک آن‌ها را به نام «ایرانو سیپریس» به ثبت می‌رسانند، ولی از ارائه محل کشف ماهی کور خودداری می‌کنند.

لرستان تنها زیستگاه «ماهی کور» در جهان

بعداز این کشف یک محقق انگلیسی به نام آنتونی جان اسمیت از طرف دانشگاه آکسفورد، در روز 26 خرداد سال 1330 به دنبال کشف محل ماهی کور به شهر کرمان سفر می‌کند، اما پس از سه ماه تحقیق با دست‌خالی به انگلیس بازمی‌گردد و پس از 26 سال بعد متوجه می‌شود که ماهی موردنظرش نه در قنات‌های کرمان بلکه در کوه‌های زاگرس وجود دارد و بر این اساس در سال 1356 به دنبال رد پای دانمارکی‌ها به منطقه پاپی لرستان سفر می‌کند و موفق به کشف محل ماهی کور می‌شود و چند نمونه از آن‌ها را با خود به انگلیس می‌برد.

در میان ماهیانی که اسمیت در سفر دوم خود به انگلیس برده است، یک نمونه نظیر همان نوعی که قبلاً دانمارکی‌ها کشف کرده و به نام ایرانو سیپریس به ثبت رسانده‌اند و گونه دیگری که توسط اسمیت کشف‌شده بانام وی تحت عنوان «پاراچوبیتس اسمیتی» به ثبت می‌رسد.

اسمیت چند سال بعد برای بار سوم با یک گروه غواصی زبده به ایران می‌آید و در داخل حوضچه درون غار به کاوش بیشتری می‌پردازد و موفق به یافتن تعدادی ماهی کور دیگر می‌شود اسمیت نیز مانند کاوشگران دانمارکی هیچ نشانی از محل کشف ماهی کور به دیگران ارائه نداد و بعد از چاپ کتاب وی محل زندگی ماهی کور برای همه مشخص شد.

مسیر دسترسی به غار ماهی کور

غار ماهی کور، از طریق جاده و از طریق راه‌آهن قابل‌دسترس است و می‌توان از بین قطارهای مسیر لرستان، فقط قطار عادی تهران – اهواز و قطار محلی دورود - اندیمشک، در ایستگاه «تنگ هفت» توقف دارند.

از این ایستگاه باید پیاده به سمت شمال در راستای رود سزار تا پل سیرم و سپس از آنجا به سمت غرب و روستاهای لون و للری ادامه داد تا پس از حدود چهار ساعت پیاده‌روی، در نزدیکی روستای لون به غار ماهی کور رسید.

برای پیمودن مسیر جاده‌ای، باید در آزادراه خرم‌آباد - پل زال، یا جاده قدیم خرم‌آباد - زیر تنگ، رانندگی کرد و در منطقه «چِمِشْک زیر تنگ» از جاده جدا شد و به سمت شرق رفت؛ تا پیش از احداث سد بختیاری، این جاده فرعی تا روستای «طایی» و «امامزاده سید علی» آسفالت و ادامه‌اش به سمت شرق، خاکی و جیپ رو بود اما پیمانکار سد بختیاری این جاده را زیرسازی و آسفالت کرده و هم‌اکنون خودروهای سواری می‌توانند خود را به 300 متری غار برسانند. این مسیر را در تابستان نیز می‌توان راحت پیمود و با پانزده دقیقه کوه‌پیمایی سبک، به غار رسید.

زیستگاه ماهی کور در آب‌های زیرزمینی است و به دلیل اینکه دهانه غار ماهی کور به سطح آب‌های زیرزمینی اتصال دارد، ماهی کور در طول شب‌ها به نزدیکی سطح آب در دهانه غار می‌آید و تنها در روزهای گرم سال در نزدیکی آب‌های سطحی زمین دیده می‌شود و دمای آب محل زندگی این ماهی از پنج‌ تا 28 درجه سانتی‌گراد متغیر است.

خطر انقراض ماهی کور

دورافتاده بودن غار ماهی کور امتیازی برای این ماهی به شمار می‌آمد ولی برخی افراد این دردسر را می‌پذیرند که خود را به دهنه غار رسانده و ماهی‌هایی که به سطح آب می‌آیند را صید کنند به این جهت که در آکواریوم نگهداری کنند و برخی نیز آن‌ها را به قیمت‌های بالا خریدوفروش می‌کنند؛ بی‌خبر از آنکه این ماهی در محلی غیر از زیستگاه اصلی‌اش، بیشتر از یک ماه زنده نخواهد بود.

ماهی کور فاقد ارزش غذایی برای انسان است اما به‌ عنوان منابعی از ذخایر ژنتیکی نادر، در بسیاری از پژوهشکده‌ها مورد ارزیابی و مطالعه قرارگرفته‌اند.

انتهای پیام/