چرای بی‌رویه دام‌های عشایر بلای جان مراتع بروجرد
ورود سالانه بالغ بر ۸۰۰ هزار رأس دام کوچ‌رو به شهرستان بروجرد مشکلاتی برای منابع طبیعی، کشاورزان و ساکنان حاشیه شهر بروجرد به وجود آورده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بروجرد، با آغاز فصل کوچ عشایر مراتع شهرستان بروجرد به دلیل پوشش گیاهی غنی خود میزبان خیل کثیر عشایر استان‌های مختلف است که قصد عبور از مراتع این شهرستان را دارند و این منطقه را به عنوان مبدأ ورودی خود از سمت استان‌های مرکزی، همدان و کرمانشاه قرار می‌دهند.
تخریب پوشش گیاهی منطقه در اثر چرای بی‌رویه دام
در فصل کوچ عشایر شهرستان بروجرد همواره با مشکل چرای بی‌رویه دام‌های عشایری مواجه است که بدون توجه به ضوابط چرا احشام خود را در مراتع رها ساخته و پوشش گیاهی منطقه را از بین می‌برند که این امر خسارات فراوانی به مراتع و مزارع کشاورزی و نیز دامداران بومی و مردم روستاهای در معرض کوچ عشایر این شهرستان وارد می‌کند.
از سویی کوچ زودهنگام عشایر بیش از ظرفیت مراتع در سال‌های اخیر ضمن از دست رفتن فرصت رویش گیاهان مرتعی موجب سفت شدن خاک شده و باعث ایجاد روان آب‌ها و سیل در منطقه خواهد شد.
این در حالی است که ظرفیت محدود 96 هزار هکتاری مراتع بروجرد پاسخگوی ورود سالانه بیش از 800 هزار رأس دام عشایر از استان‌های هم‌جوار نبوده و این خود معضلی زیست‌محیطی در منطقه به وجود می‌آورد که رفع آن نیازمند تدبیر عاجل برنامه‌ریزان منابع طبیعی است چرا که در صورت عملکرد دیرهنگام بیم تخریب بیش از حد مراتع کشاورزی دور از ذهن نیست که این امر به فرسایش خاک و از دست رفتن اکوسیستم طبیعی منطقه می‌انجامد.
داریوش عباسی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بروجرد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به بازه زمانی کوچ عشایر گفت: از 15 اردیبهشت‌ماه شاهد ورود عشایر از مناطق قشلاقی به استان لرستان هستیم و این روند تا اواسط آبان ماه ادامه می‌یابد.
وی با اشاره به انواع خسارات وارده از سوی دامداران ورودی به این شهرستان عنوان کرد: در صورتی‌که شرایط اقلیمی در میان عشایر ایجاد خسارات کند هم‌چون بروز انواع بیماری‌های دامی از قبیل گندیدگی سُم، تب برفکی، آبله گوسفند، شاربن با سیاه‌زخم، آنتروتوکسیمی، بروسلوز و غیره در این صورت به منظور خروج زودهنگام و یا قرنطینه دام‌های مذکور از سوی امور عشایری و دامپزشکی استان و معاونت امور دام سازمان جهاد کشاورزی تدابیر لازم اندیشیده می‌شود.
چرای بی‌رویه و دام مازاد تهدیدی برای مراتع بروجرد
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بروجرد چرای بیش از حد و زودهنگام دام توسط عشایر را عاملی مهم در تخریب پوشش گیاهی منطقه دانست و افزود: چرای دام‌های ورودی به این شهرستان که معمولاً در فصل بهار آغاز می‌شود موجب نابودی گیاهان جوان پیش از زمان بذردهی و نیز اختلال در روند طبیعی رشد گیاه می‌شود که در صورت ادامه این روند در سال‌های بعد تراکم مرتع و جمعیت گیاهی کاهش می‌یابد.
وی به مبادی ورود احشام عشایر به استان لرستان اشاره و خاطرنشان کرد: احشام عموماً پس از خروج از مناطق گرمسیری و ورود به استان لرستان از طریق شهرستان‌های پلدختر و خرم‌آباد به شهرستان بروجرد وارد می‌شوند و به‌رغم گنجایش و قابلیت مراتع مرغوب و سرسبز شهرستان‌های مذکور برای چرای دام، دامداران رغبتی برای توقف در این شهرها نداشته و تلاش می‌کنند که هر چه زودتر به مقصد اصلی که همان استان‌های هم‌جوار مانند کرمانشاه، همدان، اراک و گاهی اصفهان است برسند.
عباسی تصریح کرد: در این راستا شهرستان بروجرد به عنوان خروجی استان همه ساله متحمل خسارات و زیان‌های بسیاری می‌شود که برخورد با عشایر همیشه وقت و انرژی اداره منابع طبیعی را به خود اختصاص می‌دهد.
مراتع محدود بروجرد میزبان بیش از 800 هزار رأس دام کوچ رو
وی با بیان اینکه تعداد چادرهای عشایری قریب به یک‌میلیون و پانصد هزار تخته است گفت: تعداد احشام این عشایر بالغ‌بر 800 هزار رأس است که ورود آن‌ها همه ساله مشکلاتی برای منابع طبیعی و کشاورزان و ساکنان حاشیه شهر بروجرد به وجود می‌آورد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بروجرد با اشاره به وسعت 96 هزار هکتار مراتع شهرستان بروجرد تصریح کرد: با توجه به آمار دام‌های سبک و سنگین بومی بروجرد دام مازادی در این شهرستان وجود ندارد اما در خصوص دامداران کوچ‌رو که مقصد آن‌ها استان‌های هم‌جوار است به‌منظور استراحت دام و جلوگیری از تلف شدن آن‌ها در صورتی‌که زمینی حرکت کنند باید 24 ساعت در مراتع شهرستان بمانند، امّا چنان چه منطقه بارانی باشد به دلیل جلوگیری از لگدکوب شدن مراتع در نهایت تا 72 ساعت می‌توانند به عنوان مهمان در این منطقه توقف کنند.
وی با تأکید بر لزوم اخذ خسارت‌های وارده از سوی دامداران کوچ‌رو اظهار کرد: با دامداران کوچ رو برابر تعداد رأس دام و ایام توقف برخورد و به کوچ ملزم می‌شوند و باید خسارات وارده را به‌منظور احیاء مجدد مراتع بپردازند.
عباسی تصریح کرد: در این راستا و پیرو دستور قضایی یگان حفاظت این اداره و واحد مرتع با کمک نیروهای پاسگاه‌های مربوطه که مدام در حال گشت‌زنی و انجام مأموریت در منطقه هستند اقدامات لازم در این خصوص انجام می‌شود.
فقر مراتع عاملی مهم در شروع زودهنگام کوچ عشایر
از جمله عوامل مؤثر در جلو آمدن تقویم کوچ عشایر جنوب که از اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود فقر مراتع این استانها و مشکل تأمین علوفه دام است که باید با تأمین نهاده‌های دامی و آب شرب مورد نیاز دام و انسان، از جامعه بهره‌بردار مراتع حمایت شود.
بر اساس آمار منتشر شده بیش از یک‌سوم جامعه عشایری کشور در دامنه‌های سلسله جبال زاگرس زندگی می‌کنند که ضرورت دارد معضل کوچ زودهنگام و خسارات وارده به منابع طبیعی و پوشش‌های گیاهی منطقه بررسی شده و راه‌حل مناسبی برای ادامه فعالیت این قشر برنامه‌ریزی شود چرا که کوچ عشایر سنتی دیرینه و عاملی مهم در تولیدات دامی و لبنی محسوب می‌شود.
گزارش از الهام شاهدپور
انتهای پیام/