آشنایی با سوره‌های کتاب آسمانی/ لقمان
لقمان نام یکی از حکیمان بزرگ الهی و این سوره مکی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که لقمان پیامبر نبود اما بنده‌ای بود که بسیار فکر می‌کرد، خدا را دوست داشت. خداوند نیز او را دوست می‌داشت و به او دانش و حکمت الهی عطا فرموده بود.(1)
در آیه 12 می‌خوانیم:
(به‌راستی لقمان را حکمت دادیم که: خدا را سپاس بگزار و هرکه سپاس بگزارد تنها برای خود سپاس می‌گزارد، و هرکس کفران کند، در حقیقت خداوند، بی‌نیاز ستوده است).
در آیه 13 و نیز آیات 16 تا 19 سفارش‌های بسیار مهم لقمان به فرزندش بیان می‌شود. در آیه 16 می‌خوانیم:
(ای پسر عزیزم، اگر [عمل تو] هموزن دانه خردلی و در [دل] تخته‌سنگی، یا در آسمانها، یا در زمین باشد، خدا آن را می‌آورد، که خدا بس دقیق و آگاه است).
این کلام ا زجمله سفارشات لقمان به پسرش می‌باشد که مربوط به معاد و حساب اعمال است. یعنی: فرزندم! اگر کاری که انجام داده‌ای، چه خیر و چه شر از نظر مقدار آن‌قدر کوچک باشد که به‌اندازه دانه خردلی باشد و همان عمل خرد و کوچک در دل صخره‌ای و یا در هر مکانی از آسمان و زمین باشد، خدا آن را برای حساب حاضر خواهد کرد، تا مطابق آن جزا دهد.
او خبیری است که از تمام موجوداتی که آفریده و از تمامی کارهای آنان باخبر است.
در آیات بعد و در ادامه سخنان لقمان حکیم به فرزندش چنین می‌آید:
(ای پسر عزیزم، نماز را بر پا دار و [دیگران را] به کار پسندیده وادار و از کار ناپسند بازدار، و بر آسیبی که به تو رسیده است شکیبا باش که این [حاکی] از عزم [و اراده] تو در کارهاست و از مردم [به‌نخوت] رخ برمتاب و در زمین خرامان راه مرو که خدا خودپسند لاف‌زن را دوست نمی‌‌دارد و در رفتار خود میانه‌رو باش و صدایت را آهسته‌ساز که بدترین آوازها بانگ خران است).
این سوره در شرایطی نازل شده است که برخی از مشرکین مردم را با داستان‌های بیهوده و افسانه‌ها، از راه خدا و شنیدن قرآن، بازمی‌داشتند. آنها با بازگو کردن قصه‌های دروغین و عوام‌پسند مردم را به‌سوی خود جلب می‌کردند تا آنها به سخنان و داستان‌های عبرت‌آموز قرآن دل نسپارند. آنها می‌خواستند مردم را از خدا و دین خدا غافل کنند. قرآن را به‌ریشخند می‌گرفتند. آن‌گاه که قرآن بر آنان خوانده می‌شد با تکبر و بی‌اعتنایی به آیات الهی چنان که گویی کرند و نمی‌شنوند، بدان پشت می‌کردند.
در آیات ششم و هفتم به معرفی کسانی می‌پردازد که مردم را با «لهو الحدیث» یعنی سخنان بیهوده، از راه خدا گمراه می‌کنند و به آنان وعده عذابی خوار کننده می‌دهد.
این آیات همه کسانی را که با ترویج انواع لهو تلاش می‌کنند قرآن و دین و توجه به خدا را در میان انسان‌ها و به‌خصوص جوامع مسلمان کمرنگ کنند، شامل می‌شود. مهاجمان فرهنگی در این عصر از مصادیق بارز آنند.
نصایح لقمان در مقابل لهوالحدیث، در این سوره آمده است که بسیار قابل توجه و تأمل است.
1 ــ رجوع کنید به المیزان، ج16، ص330 به متن روایت.
کتاب گلستان سوره‌ها ــ ص172
محمد حسین جعفری
انتهای پیام/*
