سرنوشت نامعلوم ۲۰هزار مفقودالاثر سوری/ استفاده ابزاری از پناهجویان
وزیر آشتی ملی سوریه مصالحه ملی را تعیین‌کننده سرنوشت ملت سوریه دانست و با اشاره به سرنوشت مفقودین جنگ سوریه گفت: آن تعدادی که تاکنون در وزارتخانه ما برای مفقود الاثرها ثبت شده رقمی نزدیک به ۲۰هزار فرد ربوده‌شده است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، علی حیدر وزیر امور آشتی ملی سوریه اعلام کرد؛ تاکنون بیش از 50 درصد از تلاش‌ها برای تحقق آشتی ملی طی 5 سال گذشته صورت گرفته است، این درحالی است که در این مدت عوامل خارجی تأثیر گذاری وجود داشته که هدف این عوامل تأثیر منفی بر روند آشتی بوده است، عواملی همچون عربستان سعودی و دیگران همه نقش منفی داشته‌اند، وی در بیان این موضوع به خبرگزاری اسپوتنیک گفته است که در طول این مدت نزدیک به 20 هزار شهروند نظامی و غیرنظامی سوریه را ربوده‌اند.
نور ملحم خبرنگار خبرگزاری اسپوتنیک روسیه در دمشق، در این باره پرسش‌هایی را از این وزیر دولت سوریه به عمل آورد، که در ذیل متن این گفت‌وگو می‌آید:
اسپوتنیک: 5 سال از جنگ و تجاوز برضد سوریه می‌گذرد، تا به امروز وزارتخانه شما در واقع چه‌چیزی را محقق کرده است؟
علی حیدر: در واقع این وزارتخانه براساس پیشینه و اوضاع بحرانی سوریه ترتیب یافته است، از این رو از این وزارتخانه انتظار می‌رود وظایف بسیاری را به عمل آورد و بار بسیار بزرگ‌تر از توانایی‌های محوله خود بردارد، چرا که این وزارتخانه وزارتی مستقل است، به همین دلیل وزارتخانه ما سامانبخش و هماهنگ کننده موضوع آشتی ملی و محقق کننده آن در داخل و خارج از کشور سوریه است.
آغاز کار ما چنین بود، تا تلاش شود مردم را متقاعد به قبول اندیشه آشتی سازیم، چرا که در ابتدای امر این اندیشه در داخل سوریه خیلی مورد توجه نبود، به همین دلیل برخی با این مسئله آشتی به‌مثابه یک امر تحمیلی رفتار کردند، اما رفته رفته و با گذشت زمان این موضوع به بخشی از فرهنگ و عقیده ملت سوریه مبدل شد، امروزه می‌توان گفت آشتی ملی خواست ملت سوریه است و سرنوشت آنها در این امر نهفته است و دیگر به آن به‌عنوان یک موضوع تحمیلی نمی‌نگرند.
عنوان اصلی ما در این راه آشتی ملی بود، و همه خوب می‌دانیم که این مسئله یک پروژه‌ایست که به فعالیت سیاسی پیگیر برای موفقیتش نیاز دارد، به همین دلیل به‌سمت آشتی ملی داخلی پیش رفتیم، آغاز کار هم از مناطق روستایی سوری شروع شد، این امر را با بازگشت زندگی طبیعی به این مناطق دنبال کردیم، و آن را جایگزین نزاع‌ها و درگیری‌های مسلحانه کردیم، به همین دلیل توافق شد تا گروه‌های مسلح را از این مناطق خارج کنیم، یا اینکه اوضاع آنها سامان یابد، یا اینکه این گروه‌های مسلح را از این مناطق به اماکن دیگری منتقل نماییم، تا از مردم و ملت عادی سوریه دور باشند.
پس از آن اقدام برای بازگرداندن اوضاع به روال عادی کردیم، یعنی کارها برای بازگشت نهادهای دولتی به این مناطق شروع شد، این امر با بازسازی مجدد این مناطقی که از سوی تروریست‌های سوریه منهدم شده بود، شروع شد و تلاش کردیم تأسیسات زیربنایی را از نو بسازیم، به همین دلیل در این بخش سعی می‌کنیم از تمام توانایی‌های نهادهای دولتی استفاده کنیم.
ظرف مدت 5 سال گذشته موفق شدیم فرهنگ آشتی را بین جامعه سوریه نهادینه کنیم، به همین دلیل موفق شدیم نزدیک به 50 درصد از تلاش‌ها را در این رابطه محقق نماییم، این بخش از تلاش‌ها در سطح داخلی سوریه و در برخی از مناطق در داخل نظام سوریه عملی شد، این تلاش‌ها از حومه‌های اطراف شهر دمشق پایتخت سوریه آغاز و تا حمص و حماه ادامه یافت تا به ساحل رسیدیم، پیش از ورود داعش به سوریه قصد داشتیم آشتی را در حومه‌های ادلب و حلب نیز محقق سازیم، اما این تلاش‌ها با ورود آنها ناتمام ماند و به نقطه آغازین کار بازگشتیم.
اسپوتنیک: آیا می‌توانیم اکنون بگوییم که این وزارتخانه توانسته است مشکلات کلیدی و اساسی را بازشناسی کند، تا بتواند این آشتی را در مناطق مختلفی در سوریه محقق نماید؟
علی حیدر: با اصلاحات ملی به‌عنوان تجربه‌ای جدید در سوریه تعامل کردیم و این تجربه را پیشرفته کردیم، امروزه می‌توانیم بگوییم دیدگاه واضحی در قبال نحوه تکامل آشتی ملی در بسیاری از مناطق سوریه داریم.
اما در خصوص آن دسته از مناطق سوریه که نتوانستیم در آنها به موفقیت برسیم، همچون منطقه دوما در حومه دمشق، باید گفت که به‌صورت کلی ما نتوانستیم پروژه آشتی را به این منطقه وارد کنیم، و علت این مسئله نیز وجود عامل خارجی در منطقه مذکور بود، عامل خارجی موجود در این منطقه با اندیشه آشتی مخالف بود و این عامل کشور عربستان سعودی است، سعودی‌ها با اشاره به آشتی هم مخالف هستند و هر شهروند سوری که بخواهد در این موضوع ورود کند، با اعدام مواجه می‌شود.
اما در خصوص منطقه الوعر در استان حمص باید بگویم ما این پروژه را اجرا کردیم و مرحله نخست آن را به ثمر نشاندیم، و هم‌اکنون باید گفت در پایان مرحله دوم آن به سر می‌بریم، و قرار است ظرف روزهای آتی وارد مرحله سوم آن شویم.
اسپوتنیک: در خصوص پرونده مفقود الاثرها و ربوده شده‌ها در حومه شمالی استان لاذقیه سعی شد در این باره مطلبی بیان نشود، آیا دلایل متقاعد کننده‌ای برای این پنهانکاری وجود داشته است، و در خصوص ربوده شدگان در منطقه دوما بسیاری از نوارهای ویدیویی در این زمینه پخش شده است، در این فیلم‌ها ربوده شدگان از دولت سوریه درخواست کمک کرده‌اند، چرا دولت سوریه هنوز در این باره دخالت نکرده است؟
علی حیدر: من با این گفته شما که معتقد هستید درباره ربوده شدگان در حومه شمالی لاذقیه سانسور خبری وجود دارد مخالف هستم، بلکه در قبال آن باید بگویم که تلاش‌های مستند و پیگیری‌های جدی هم صورت گرفته و توجه بسیاری به این امر شده است، و این تنها بخشی کوچک از فعالیت‌های صورت گرفته در سوریه به شمار می‌رود، امروزه به هر نقطه‌ای که در سوریه می‌روید، اولین خواسته‌ای که مطرح می‌شود، مسئله پیگیری اوضاع ربوده شدگان است، به همین دلیل اتهاماتی مبنی بر پنهانکاری در این زمینه مطرح می‌شود، در استان حمص در منطقه الزهراء فهرستی از نامهای 1500 ربوده شده ارائه داده‌اند، و در منطقه عدرای کارگری نام 1000 ربوده شده، تنها ظرف یک ساعت ثبت شد، و در روستای کوچک بنام عقربا 200 شهروند که از یک خانواده بودند (خاندان)، ربوده شده‌اند.
در طول مدت بحران تنها چیزی که برای ما می‌ماند، مسئله مفقود الاثرهاست، ما فهرست‌هایی داریم که به‌صورت روزانه در حال تغییر هستند، ولی آن تعدادی که تاکنون در وزارتخانه ما برای مفقود الاثرها ثبت شده رقم نزدیک به 20 هزار ربوده‌شده است.
توانستیم با کمک نهادهای امنیتی خود را به گروه‌های کوچکی برسانیم، کما اینکه وزارتخانه ما با گروه‌های مسلح در حال پیگیری هستند و باید بگویم که این پرونده هم‌اکنون پیچیده و سردرگم است، در این راستا باید اعلام کنم، وزارتخانه ما از هیچ تلاشی برای یافتن و تعیین سرنوشت ربوده شدگان نظامی و غیرنظامی فروگذار نمی‌کند.
اما در این بین ما حالات بسیار متعددی هم از سوء استفاده‌های سیاسی از مسئله ربوده شدگان را در مثلاً منطقه دوما مشاهده می‌کنیم، در این منطقه تلاش‌هایی به عمل می‌آید، تا مردم را برضد دولت و نظام سوریه تحریک کنند، به همین دلیل رسیدگی به این پرونده در این منطقه به زمان دیگری موکول شده است.
اسپوتنیک: بسیاری از کمیته‌های مرکزی آشتی منحل شده‌اند، آیا این مسئله می‌تواند بر فعالیت و نتایج کار وزارتخانه تأثیر بگذارد؟
علی حیدر: ما بیش از 30 تلاش غیردولتی برای تحقق آشتی داریم، یکی از این تلاش‌ها همان کمیته مرکزی آشتی است که منحل شده است، ولی بار دیگر اقدام به تشکیل آن نمودیم، ولی کمیته قبلی را به‌دلیل موارد متعدد از تخلفات و نقض قوانین و شرایطی که صورت گرفته بود، از نو تأسیس کردیم.
اسپوتنیک: در خصوص اتاق عملیات حمیم آیا با این اتاق عملیات هماهنگی لازم برای موفقیت آتش‌بس هماهنگی صورت می‌گیرد؟
علی حیدر: این مرکز برای جذب فرماندهان نظامی تأسیس شده است، در مقابل جذب این فرماندهان عملیات نظامی متوقف می‌شوند و دیگر به نهادهای دولتی و ارتش و نهادهای غیردولتی تعدی صورت نمی‌گیرد، تا اینکه فعالیت‌های این مرکز توسعه یافت، و آتش‌بس نظامی هم به آن واگذار شد، تا به این مسئله هم نظارت کند و در موضوع تسویه وارد عمل شود، از این رو بین این مرکز و وزارتخانه ما هماهنگی در سطوح عالی وجود دارد و خط تلفن ویژه‌ای هم برای این موضوع تدارک دیده شده است، این ارتباط به‌صورت مستقیم بین مرکز و وزارتخانه وجود دارد.
به همین دلیل ما از خدمات این مرکز به‌صورت بسیار وسیعی استفاده می‌کنیم و تا این مدت به اوضاع 20 هزار شهروند سوری رسیدگی شده است و تصمیم گرفته شد تا سلاح خود را بر زمین بگذارند و بار دیگر به آغوش جامعه برگردند.
اسپوتنیک: همین حضور هیئت‌های اعزامی روسیه به مناطق غیرامن در سوریه نظیر حرستا و جوبر و مناطقی از این قبیل چیست، آیا بهره‌ای هم این موضوع به‌دنبال خواهد داشت؟
علی حیدر: این هیئت‌ها سعی می‌کنند با اهالی در ارتباط باشند، و آنها را به‌صورت میدانی متقاعد سازند تا به عملیات نظامی خود پایان دهند و تکلیف و اوضاع آنها مشخص گردد، هر تلاشی در این زمینه می‌بایست که ثمربخش باشد، اگر به‌صورت سریع به ثمر ننشیند، لاجرم باید بعد از گذشت مدتی ثمره خود را بدهد، چرا که صلاح کشور در آن است، سود این قبیل تلاش‌ها را بعداً باید دید.
اسپوتنیک: ما از وجود اتاق عملیاتی در اردن مطالبی شنیدیم، از این اتاق گویا قرار است اوضاع مربوط به آتش‌بس رصد شود، واقعاً هدف از ایجاد این اتاق چیست؟
علی حیدر: روسها از آمریکایی‌ها خواستند تا برای هماهنگی با آنها و جلوگیری از نقض آتش‌بس در سوریه چنین اتاقی را ایجاد کنند، به همین دلیل در مدت معینی برای ایجاد این اتاق مهلت داده شد، اما طرف آمریکایی با این مسئله مخالفت کرد، و با هیچ‌کسی هماهنگی ندارد، و به‌گونه‌ای در این خصوص رفتار می‌کند که گویی به‌تنهایی در این زمینه فعالیت می‌کند.
اسپوتنیک: بسیاری از پناهجویان سوری هستند که در کشورهای همسایه به سر می‌برند، آنها خواستار بازگشت به میهنشان سوریه هستند، اما در عین حال ترس بر آنها چیره گشته است، چرا که می‌ترسند تحت تعقیب و پیگرد قانونی و نظامی باشند، وزارتخانه شما برای این دسته از شهروندان سوریه چه‌چیزی را ارائه می‌دهند؟
علی حیدر: ما از این قبیل مطالب بسیار شنیده‌ایم، و من شخصاً بازدیدهای بسیاری را در سوریه به عمل آوردم، در آنجا به تمام شهروندان سوری پناهچو اعلام کردم که در هر کشوری که باشند، ما تسهیلات ویژه‌ای را برای بازگشت آنها ارائه خواهیم داد، شهروندان حق دارند نگران باشند، اما من در این زمینه تسهیلات و وعده‌های بسیاری را بیان کرده‌ام، ما آمادگی داریم از تمام شهروندان سوری علاقمند به بازگشت به میهنشان سوریه استقبال کنیم، مقامات سوریه از همه آنها دعوت می‌کند تا به کشورشان بازگردند، هم‌اکنون مناطق وسیعی در سوریه وجود دارند که این شهروندان می‌توانند در آنها اقامت کنند، ما آمادگی داریم برای آنها محل سکونت و مدارس را تأمین کنیم.
اما دستگاههای موجود در کشورهایی که این پناهجویان در آنها مستقر شده‌اند به‌گونه‌ای تلاش می‌کنند تا از آن به‌عنوان یک دست‌آویز سیاسی استفاده نمایند، از این طریق با پخش و انتشار پیام‌هایی می‌کوشند راه حل مناسبی برای آنها یافته نشود.
اسپوتنیک: آیا می‌توانیم بگوییم که راه حل سیاسی بر بحران سوریه چیره گشته است، و راه حل نظامی متوقف شده است؟
علی حیدر: در این بحران راه حل سیاسی بهترین است، توقف درگیری‌ها موضوع بسیار خوبی است، و استفاده از اسلوب و شیوه متقاعد کردن ادبیات خاصی را می‌طلبد، باید هم متقاعد کرد و هم در این راه اقدام نمود، امروزه سخن از راه حل سیاسی بسیار زیاد شده است و باید در دو مسیر خارجی و داخلی دنبال شود.
اما در اینجا من می‌گویم که مذاکرات ژنو در دوره سومش شکست خورد، از این رو من پیش‌بینی می‌کنم دوره‌های دیگری از مذاکرات هم داشته باشیم و تا دوره دهم را هم شاهد خواهیم بود، راه حل سیاسی نیازمند شرایط بین المللی و رسیدن به مرحله عمیقی از متقاعد شدن است، باید همه در سوریه به این باور برسند که نمی‌توانند در داخل سوریه اهداف کشورهای متجاوز به این کشور را دنبال کنند.
ما با هیچ‌کسی دشمنی نداریم، ما منافعی داریم، از این رو مایل هستیم منافع خود را محقق سازیم، راه حل‌ها همواره وجود دارند و افق هم باز است، درها برای راه حل سیاسی گشوده هستند، راه حل در سوریه باید سیاسی باشد، و راه حل سیاسی مقدمه و پیش‌درآمدی برای دیگر راه حل‌ها خواهد بود، راه حل سیاسی نیازمند شجاعت است، و کسی که این راه حل را برمی‌گزیند، شجاعتش از کسی که راه حل نظامی را برمی‌گزیند بیشتر است، آنچه در سوریه روی داد و روی می‌دهد تنها راه حلش گفت‌وگو است، اگرچه حجم خشونت‌ها از واقعیت‌های موجود هرگز نمی‌کاهد.
ما در حدود 90 درصد از ملت سوریه را داریم که طرفدار آشتی ملی هستند، و در عین حال بسیاری از شهروندان ما در مناطقی به سر می‌برند که تحت نظارت دولت سوریه قرار ندارد، آنها ناگزیر شده‌اند در آن مناطق باشند، این شهروندان با فشارهایی که به‌ناحق بر آنها تحمیل می‌شود، با عملیاتی روبه‌رو می‌شوند.
اسپوتنیک: آقای دکتر علی حیدر، با فراموش کردن القاب و سمتها سؤال می‌کنم، شما به‌عنوان یک معارض ملی آیا در سمت و جایگاه درستی در سوریه قرار گرفته‌اید؟ آیا تو نسبت به فعالیتی که ظرف این سالها به‌عهده داشتی راضی هستی؟
علی حیدر: بی‌شک من در سمت و جایگاه درستی قرار دارم، اگر چنین نبود هرگز راضی به این سمت نمی‌شدم، در فعالیتی که انجام می‌دهم راضی نیستم، البته در وهله نخست، اما زمانی که به کارم ادامه می‌دهم، و وارد مراحل پیشرفته‌تری می‌شوم، از فعالیت خود راضی می‌شوم، اما بعضی اوقات وضع به‌گونه‌ای می‌شود که وقتی به عقب می‌نگرم می‌بینم شاید می‌توانستیم بهتر هم عمل کنیم، این‌چنین وضعیتی را ما در مسائل گوناگونی می‌توانیم ببینیم.
انتهای پیام/ر*
