گره دلار بر مراودات بانکی ایران

علی بختیاری زاده - دست پخت دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم به سه ماهگی رسیده است. توافق جامع هسته ای که "برنامه"، به طور کامل تر "برنامه جامع اقدام مشترک" نامگذاری شده است تا تعهد حقوقی را برای دو طرف به دنبال نداشته باشد به سه ماهگی خود رسیده است.

دیگر از آن تعریف و تمجیدهای روزهای نخست از آشِ خود پخته خبری نیست. سر و صداهای گوش آزار بوغ های تبلیغاتی دولت یازدهم خوابیده است و آن هایی که از برجام های دو و سه و ... سخن می گفتند زبان در کام گرفته اند چرا که در گِل و لای برجام یک مانده اند.

حسن روحانی بلافاصله پس از این توافق در پیامی نوشت: «برجام به فرجام رسید. خدا را سپاس می گویم و در مقابل عظمت شما ملت صبور سر تعظیم فرود می آورم. این سربلندی و پیروزی بر شما مبارک باد».

آیا برجام به فرجام رسید. آیا جامعیت توافق جامع هسته ای ظهور و بروز پیدا کرده است. اگر بگوییم جامع از این نظر که همه خواست طرف مقابل عملیاتی شده است پاسخ آری است. فعالیت های هسته ای ایران در سطح غیر صنعتی محدود شده، دستگاه های غنی سازی دکوری شده و قلب راکتور اراک با سیمان پر شده است.

اما همه تحریم های هسته ای ایران هم برداشته شده است البته بر روی کاغذ. ارتباط بانک های ایرانی با سوئیفت برقرار شده است اما روی کاغذ. روابط کارگزاری بانک های ایرانی برقرار شده است اما با بانک های کوچک و دست چندم خارجی.

امکان تسویه مبادلات تجاری ایران از طریق سیستم بانکی فراهم شده است «به شرط آن که به طور مستقیم یا غیر مستقیم پای دلار آمریکا در میان نباشد.» این شرطی است که وزارت خزانه داری آمریکا در اطلاعیه شفاف سازی خود بعد از اجرایی شدن برجام لحاظ کرده است.

حال آن که تنها نهاد چاپ دلار در جهان خزانه داری آمریکاست و هر دلاری که در سیستم بانکی جهان جریان دارد از سیستم مالی آمریکا نشات گرفته و این رمزِ گره امروز تحریم های بانکی است.

به نظر می رسد همین اطلاعیه بانک های خارجی را از برقراری ارتباط با ایران بازداشته است. این بانک ها که در دوران تحریم ها میلیاردها دلار از سوی دولت آمریکا جریمه شده اند اکنون برای ازسرگیری همکاری ها با ایران چشم به دهان آمریکا گشوده اند.

آمریکا مدعی است برنامه جامع اقدام مشترک این کشور را ملزم نمی کند امکان دسترسی به سیستم بانکی آمریکا را برای ایران فراهم کند.

رئیس کل بانک مرکزی ایران که در تهران بارها از باز شدن سوئیفت خبر داده و این مسئله را به معنای حل مشکلات ارتباطات بانکی ایران دانسته روز گذشته در واشنگتن و در مصاحبه با پایگاه خبری المانیتور لب به اعتراف گشود و گفت: «تقریباً هیچ چیز اتفاق نیفتاده است. ما قادر نیستیم از پولهای خود در خارج استفاده کنیم.»

وی با تاکید بر این که آمریکا به تعهداتش در چارچوب برجام عمل نکرده است گفت: در توافق هسته‌ای بر اجرای مؤثر بندهای این توافق به‌گونه‌ای که فعالیت‌های اقتصادی و تجاری ایران تسهیل شود تأکید شده است و این بدان معناست که مبادلات مالی ایران باید از طریق یک نهاد مالی آمریکایی تسویه شود هرچند لزوماً پول در آن بانک آمریکایی باقی نماند.

سیف تأکید کرد برجام همه تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را برداشته است و برداشته شدن عملی همه تحریم‌های هسته‌ای مستلزم برخورداری ایران از سازوکار مبادلاتی موسوم به U Turn است.

در هر حال سرنوشت لغو عملی تحریم بانکی ایران که مادر همه تحریم ها محسوب می شود در دست آمریکاست  و با توجه به دشمنی آمریکا با ملت ایران و سوابق این کشور در عمل به تعهداتش در توافقات دیگر مثل بیانیه الجزایر نباید انتظار چندانی در این زمینه داشت و دولت ایران باید به گزینه های جایگزین فکر کند. گزینه هایی مثل اقدام متقابل ایران در بحث فعالیت های هسته ای. آیا برجام به پایان راه رسیده است؟

انتهای پیام/