"بسط قدرت" از موشکی به سایر صنایع نوین نظامی/ توان غیربالستیکی ایران هم "قدرت‌زا" می‌شود

گروه امنیتی - دفاعی خبرگزاری تسنیم، در بخش اول از پرونده ویژه "چرا موشک؟" چگونگی پدیدارشدن نیاز جمهوری اسلامی ایران به موشک و علت پیدایش این نیاز، بررسی و روایت کاملی از آنچه که در این زمینه در تاریخ ثبت است، بیان شد.

در بخش دوم نیز به ماجرای اعزام جمعی از نیروهای سپاه به سوریه و گذراندن دوره آموزش موشکی و از طرفی دریافت اولین موشک‌های اسکاد از لیبی و شلیک آنها به سوی عراق و سپس به ماجرای امتناع افسران لیبیایی و دست به کار شدن افسران موشکی سپاه پرداختیم.

در بخش سوم نیز، نگاهی گذرا داشتیم به توان موشکی ایران و آنچه اکنون ایران با گذشت بیش از 25 سال از آغاز تحقیقات موشکی و راکتی، در اختیار دارد. از جمله این موشک‌ها می توان به سجیل با 2000 کیلومتر برد، موشک‌های کلاس قدر در سه مدل اف، اچ و اس، موشک‌ عماد با 1700 کیلومتر برد و  . . . اشاره کرد.

** نگاهی کوتاه به بخش نخست: ارتش ایران اگر چه تجهیزات و ادوات زیادی در اختیار داشت که می‌توان گفت که این ادوات و تجهیزات قابل توجه بودند، اما از نقص‌هایی هم رنج می‌برد که از آن جمله می‌توان به عدم در اختیار داشتن تکنولوژی و زیر ساخت لازم برای تولید موشک و یا حتی خرید موشک به عنوان سلاحی که بتوان با آن دشمن را در دور دست‌ها هدف قرار داد، اشاره کرد.

با این وجود، سپاه دست به اقدامی اولیه زد و برخی مناطق مرزی عراق از جمله برخی مناطق شهر بصره را با شرایط خاص مدنظر امام (ره)، با توپخانه‌ هدف قرار داد اما این کفایت نمی‌کرد چرا که صدام این پاسخ را اصلا پاسخ نمی‌دانست چه رسد که بخواهد به آن واکنش هم نشان دهد. از طرفی، توان توپخانه‌ای کشور هم محدود بود و برد توپخانه‌ها هم آنقدر نبود که بتوان از یک حدی بیشتر، مواضع بعثی‌ها را هدف قرار داد.

چند سال از جنگ گذشته و صدام اگر چه در نبردهای زمینی ناکامی‌های زیادی داشته اما با موشک‌هایش خیلی‌ها را نگران کرده است و مسئولان تنها راه چاره را یافته بودند اما برای عملی‌کردنش راهی طولانی و سخت در پیش بود، راهی به سوی موشکی شدن ایران.

بر این اساس بود که شورای عالی امنیت ملی وقت تصمیم می‌گیرد که 13 نفر از یگان توپخانه سپاه به فرماندهی جوانی به نام حسن طهرانی مقدم جدا شده و برای گذراندن آموزش نظامی عازم سوریه شوند، تا بتوانند پس از گذراندن دوره‌های آموزشی، اولین یگان موشکی ایران را راه‌اندازی کنند.

(مشروح بخش نخست را اینجا بخوانید)

** نگاهی کوتاه به بخش دوم: پس از اینکه در سال 62 موشک‌باران شهرهای کشور شدت گرفت و تلفات بالایی بر جای گذشت و موجی از ناامیدی در بین مردم ایجاد شد، مسئولان کشور به این نتیجه رسیدند که پاسخی در خور و در همان سطح به ارتش عراق بدهند، پاسخی که با امکانات در حد صفر و بدون حتی یک نیروی متخصص، در وهله اول غیر ممکن به نظر می‌رسید.

قرار بر این شد که ابتدا، محسن رفیق دوست وزیر وقت سپاه در سفر به سوریه، موضوع موشکی را با حافظ اسد رئیس جمهور وقت این کشور در میان بگذارد و از وی طلب موشک کند. اما سوری‌ها چون ذخایر موشکی‌شان در اختیار خودشان نبود و افسران روس‌ این موشک‌ها را کنترل می‌کردند، نتوانستند به ایران موشک بدهند اما حافظ اسد وعده آموزش موشکی به نیروهای ایرانی را می‌دهد.

سپس در سفر یک هیئت ایرانی به سرپرستی محسن رفیق دوست وزیر وقت سپاه به لیبی، ایرانی‌ها از معمر قذافی درخواست موشک اسکاد بی می‌کنند که قذافی نیز می‌پذیرد و در چند نوبت مجموعا 30 موشک اسکاد به ایران می‌دهد و اولین موشک‌ها به سوی مواضع عراقی‌ها شلیک می‌شود.

(مشروح بخش دوم را اینجا بخوانید)

** نگاهی کوتاه به بخش سوم: 8 سال جنگ تحمیلی علیه ایران در سال 67 پایان یافت اما یگان موشکی سپاه پاسداران همچنان پابرجا ماند، با توانی ابتدایی در حوزه موشکی و راکتی. این باعث شد که مسئولان با تجربه گرانقیمتی که از سال 63 تا 67 (دوران تشکیل یگان موشکی سپاه) به دست آورده بودند، موضوع افزایش توان موشکی را در دستور کار قرار دهند.

مسئولان در دوران جنگ به عینه، داشتن توان موشکی و نیاز کشور به این سلاح را دیدند و این موضوع باعث شد که بیشتر توان کشور در حوزه نظامی در دوران پس از جنگ تاکنون، معطوف به توان موشکی شود. حالا از آن روزی که جنگ پایان یافته تا کنون، ایران به خاطر اراده یک جمع 13 نفره به عنوان پایه گذاران توان موشکی کشور، یکی از توانمندترین کشورهای جهان در حوزه طراحی و تولید موشک‌های بالستیک است.

موشک‌های سجیل (برد: 2000 کیلومتر)، موشک قدر اف (برد: 1950 کیلومتر)، موشک قدر اچ (برد 1750 کیلومتر)، موشک شهاب 3 در نمونه ارتقا یافته (برد: حدود 1800 کیلومتر)، موشک عماد (برد: 1700 کیلومتر)، مهمترین موشک‌های دور برد ایران و موشک‌های فاتح 110 در 4 نمونه اصلی (برد: 300 کیلومتر)، موشک خلیج فارس - ضد کشتی (برد: 300 کیلومتر)، موشک‌های ضدرادار و ضد کشتی هرمز 1 و 2 (برد: 300 کیلومتر) و . . . مهمترین موشک‌های کوتاه برد ایران به شمار می‌روند.

(مشروح بخش سوم را اینجا بخوانید)

** نگاهی کوتاه به بخش چهارم: پر واضح است که جهان امروز، جهانی پر از تولیدات پیشرفته در حوزه نظامی است و بسیاری از کشورها، بیشتر توان مالی خود را معطوف به این عرصه کرده‌اند، علت هم در این است که اگر کشوری قدرت و توان نظامی نداشته باشد، یک شبه توسط ابرقدرت‌ها نه تنها چپاول خواهد شد، بلکه بلعیده می‌شود.

از این رو در اختیار داشتن یک نیروی نظامی قدرتمند در هر کشوری امری لازم و ضروری است البته ناگفته نماند که وجود این نیروی نظامی به کشورها و موقعیت جغرافیایی‌شان و از همه مهمتر، پیوستن آن کشور به حلقه متحدان ابرقدرت‌ها نیز بستگی دارد.

اینها بخشی از توان کشورهای جهان است، کشورهایی که بعضا از هر راهی برای ضربه زدن به امنیت ملی ایران با هر هدفی از جمله تهاجم نظامی یا احتمالا ناامن سازی کشور در جهت جلوگیری از ورود سرمایه‌گذران ایرانی و خارجی به کشور دریغ نکرده و نخواهند کرد، از این روز از نان شب هم واجب‌تر این است که ایران نیز همچون کشورهای منطقه و جهان، "توجه مالی جدی‌تری" به تقویت بنیه دفاعی خود کند تا توان دفاعی و امنیتی کشور بیش از پیش تقویت شده و آمادگی‌های اگر چه در سطح بالایی قرار داد، بیش از پیش بالا برود.

(مشروح بخش چهار را اینجا بخوانید)

**بخش پنجم:گسترش توان نظامی ایران از موشکی به سایر صنایع

پس از بررسی اینکه چگونه اولین نیازهای موشکی ایران در دوران جنگ پدید آمد و ایران چگونه موشکی شد و بودجه‌های نظامی سایر کشورها چقدر است، حالا این سوال پیش می‌آید که آیا فقط موشکی نیاز کشور است؟ آیا غیر از موشک، کشور در این حوزه نیازهای دیگری ندارد؟

برای پاسخ به این سوال، چند مثال نیاز است. بهترین مثال، دوران جنگ تحمیلی و تهاجم همه جانبه صدام حسین و ارتش بعث عراق با حمایت بیش از 40 کشور، به ایران اسلامی است. صدام حسین روزی که به ایران حمله کرد، کشور از توان هوایی، نیروی زمینی و تقریبا توان دریایی خوبی برخوردار بود و این باعث شد که در بسیاری از اهداف، حتی در همان سال های اولیه هم صدام حسین ناکام باشد.

اما وقتی پای موشک به میدان آمد، صدام حسین جنگ شهرها را آغاز کرد و پایتخت و بسیاری از شهرها و زیرساخت‌های کشور را با موشک‌های بالستیک و راکت‌های مختلف، هدف قرار داد. نکته قابل توجه این است که اگر، ایران در همان دوران آغاز جنگ هم توان موشکی خوبی همچون توانش در سایر بخش‌ها، در اختیار داشت، صدام جرأت انجام حملات بالستیکی و راکتی به شهرهای کشور و کشته و زخمی کردن هزاران تن از مردم بی گناه کشورمان را نداشت چرا که پاسخ هر موشکی، موشک می‌بود اما این نقص تا سال 63 در کشور وجود داشت و ارتش و سپاه به دلیل نداشتن توان موشکی، در نبرد ضربه می‌خوردند.

اما بهترین مثال در شرایط کنونی 2 جنگ چریکی و نیمه کلاسیکی است که در 2 کشور در منطقه‌ خاورمیانه‌ است، منطقه‌ای که این روزها در آتش فتنه‌های مختلف می‌سوزد.

*** 2 نمونه از جنگ‌های امروزی

سوریه شاید بهترین مثال برای نیازهای یک کشور در حوزه جنگ‌های چریکی و داخلی باشد. ارتش سوریه با در اختیار داشتن موشک‌های مختلف از جمله موشک‌های اسکاد، جزو کشورهایی به شمار می‌رود که دارنده موشک بالستیک است. این کشور در طول چند سال اخیر درگیر یک جنگ داخلی فراگیر است اما با تمام توان با هزاران تروریست در حال نبرد است و تاکنون علی‌رغم همه‌ی مشکلات، توانسته کشور را حفظ کند اما برخی مناطق این کشور در اشغال تروریست‌هایی قرار داد که ابرقدرت‌ها پشتیبانی بالایی از آنها می‌کنند.

اما در چنین نبردی، برای آزادسازی یک منطقه از چنگ دشمن چند ابزار نیاز است که باید همگی با هم وجود داشته باشند و حذف یکی از این ابزارها، بر ابزار دیگر فشار وارد می‌کند. شاید در اولین گام برای حمله به یک نقطه، حمله هوایی به مناطق تحت تصرف دشمن است.

این حملات هوایی می‌تواند توسط جنگنده‌های بمب افکن یا بالگردهای رزمی انجام شود که اگر این کار صورت نگیرد و زیرساخت‌ها و مواضع دشمن در وهله نخست هدف قرار نگیرد، قطعا کار در روی زمین برای حرکت یگان‌های زمینی با مشکل مواجه خواهد شد.

پس، در اختیار داشتن توان هوایی برتر همانند آنچه که روس‌ها در سوریه برقرار کردند و منجر به نابودی بسیاری از مواضع و منابع (نفتی - تسلیحاتی) تروریست‌ها شد، یک اولویت اساسی است که اگر نباشد، آزادسازی مناطق را با مشکل مواجه خواهد کرد.

جنگنده سوخو 34 روسیه در سوریه

در وهله دوم، حتما نیاز به یک یگان رزمی روی زمین است که بتواند مناطق را تحت کنترل قرار دهد که در این باره، نیازها حتما گستره زیادی پیدا می‌کنند و قطعا نیاز به تانک‌های پیشرفته، سلاح‌های انفرادی کارآمد، توپخانه‌ای دقیق، موشک‌های نقطه‌زن و . . . در میدان جنگ به وضوح مشاهده می‌شود.

این یک مثال برای آشنایی بیشتر به نیازهای اولیه یک جنگ داخلی و نبرد چریکی است، بر این اساس حتما در دوران نبرد و جنگ نیاز به مجموعه‌ای از عوامل و توان‌ها برای پیشبرد صحنه نبرد و دستیابی به پیروزی هست.

یمن، صحنه دیگری است که نیازهای یک کشور در حوزه نظامی به خوبی نمود پیدا می‌کند. عربستان سعودی یک سال پیش در یک جنگ تحمیلی به یمن حمله کرد و تاکنون بسیاری از زیرساخت‌های این کشور را نابود کرده است.

حال یک نگاه کوتاه به آنچه که یمنی‌ها داشتند و آنچه که نداشتند، به خوبی نشان می‌دهد که اگر یمنی‌ها از سامانه‌های پدافندی مناسبی برای هدف قراردادن جنگنده‌های سعودی که یک برتری مطلق هوایی برای خود در این کشور فقیرنشین به‌وجود آورده‌اند، در اختیار داشتند و می‌توانستند جنگنده‌های ائتلاف سعودی را هدف قرار دهند، قطعا زیرساخت‌های کشور یمن در این حد نابود نمی‌شد.

یا در همین کشور یمن، اگر یمنی‌ها نیروی هوایی قدرتمندی داشته و توان مقابله هوایی با جنگنده‌های سعودی را داشتند یا اگر به موشک‌های هوا به هوای مدرنی مجهز بودند، می‌توانستند تا حد بسیار بالایی از نابودی زیرساخت‌ها و کشته و مجروح‌شدن تعداد زیادی از شهروندان این کشور، جلوگیری کنند.

برای رفع این نیازها، نه در دوران جنگ بلکه باید از سالیان قبل فکری به حال وضعیت نظامی خود می کردند البته در یمن در سالیان دراز اخیر، دولتی دست نشانده و غرب‌گرا در راس کشور بود، دولتی که علی‌رغم وابستگی شدید به آمریکا و عربستان سعودی، چنین اقدامی نکرده بود و حالا همان کشورها (عربستان و آمریکا) در حال نابودی زیرساخت‌ها و کشتار هزاران تن از مردم مظلوم یمن هستند.

موشک بالستیک قاهر 1 از تولیدات بومی یمن

البته یمنی‌ها با موشک‌های توچکا و برخی موشک‌های ساخت خودشان از جمله قاهر 1 ، بسیاری از مواضع سعودی‌ها را هدف قرار داده‌اند اما این موشک‌ها هرگز مانع حملات جنگنده‌های سعودی به زیرساخت‌های این کشور نشد، چرا که ترکیب حمله و دفاع باید با هم لحاظ شود، ترکیبی که حتما نیازهایی جدی را به منصه ظهور می‌آورد.

با این مثال‌ها که از دو جنگ چریکی و کلاسیک مطرح شد، پر واضح است که در صحنه نبرد نباید تنها به یک ابزار اکتفا کرد و اصولا استفاده از یک ابزار ولو پیشرفته، نمی‌تواند کشوری را به پیروزی برساند پس باید به نیازهای دیگر نیز توجه جدی شود، همان چیزی که در سالیان اخیر، مسئولان کشورمان به آن واقف شده‌ و اقدامات مهمی در این حوزه انجام داده‌اند.

*** گسترش صنعت موشکی به صنایع نوین نظامی

تلاش برای خرید و تولید تانک‌‌های جدید و پیشرفته، مذاکره برای خرید جنگنده‌های روز و کارآمد، تولید سامانه‌های مختلف پدافندی و راداری، تولید انواع پهپادها، تولید برخی سلاح‌های دقیق انفرادی (از جمله تک‌تیرانداز)، تولید انواع موشک‌ها و بمب‌های هواپایه و بسیاری از ادوات و تجهیزات دیگر، از جمله اقداماتی است که در سالیان اخیر صورت گرفته است اما این پایان کار نیست، چرا که با وجود تمام اقدامات انجام شده و تولیدات گسترده‌ و بومی در داخل کشور در حوزه‌های موشکی و تلاش‌های صورت گرفته در حوزه تولید یا خرید تجهیزات و تسلیحات نوین، هنوز ضعف‌هایی وجود دارد که این ضعف ها یا در مرحله برطرف‌سازی یا انجام تحقیقات برای برطرف‌سازی هستند.

سامانه موشکی میان برد صیاد 2 با موشک صیاد 2

سلاح تک تیرانداز صیاد 1 و 2، موشک صیاد 3 (اس 200 ایرانی)، موشک‌های هواپایه قادر و نصر، موشک هواپایه فکور 90 (فونیکس ایرانی)، تانک ذوالفقار 3 نوین، ناوشکن‌های جماران و دماوند، رادارهای مطلع الفجر، عصر و حافظ، سامانه موشکی صیاد 2 (الحاق به سامانه تلاش)، سلاح‌های انفرادی فجر 224 و فاتح، موشک‌‌های ضدزره طوفان و دهلاویه، موشک‌های هدایت لیزری و اپتیکی سدید (در 4 نمونه)، تولید بالگردهای شاهد 285 و شاهد 216 (رونمایی نشده) و . . . از جمله مهمترین تولیدات غیر بالستیکی ایران در سالیان اخیر است.

پهپادهای سری اول و دوم شاهد 129/ موشک‌های سدید3-A روی زمین دیده می‌شوند

اگر چه در اختیار داشتن توان موشکی آن هم در سطح بالای فعلی، "قدرت‌زا" است اما در کنار توجه جدی برای پیشبرد اهداف موشکی و به‌رزرسانی موشک‌ها باید توجهی جدی به سایر ابعاد نظامی هم داشت تا ایران ده‌ها صنعت دیگر نظامی همانند صنعت موشکی در اختیار داشته باشد.

حرکت به این سمت از مدت‌ها پیش آغاز شده و صنایع دفاعی کشور با همت وزارت دفاع و جهاد خودکفایی در نیروهای مسلح، در برخی موارد به اهداف اولیه دست یافته‌اند و در برخی موارد نیز همچنان پروژه‌ها در حال گذراندن دوره‌های مطالعاتی و تحقیقاتی هستند که این قابل ستایش و تقدیر است اما برای پیشبرد اهداف بلند در سایر صنایع نظامی، نیاز به حمایت مالی جدی از سوی دولت و مجلس است.

از این رو، برخلاف فشار آمریکا و غرب در حوزه موشکی و اظهارات مقامات غربی مبنی بر اینکه ایران نباید در حوزه موشکی فعالیت تحقیقاتی و صنعتی داشته باشد، باید جمهوری اسلامی توان مضاعفی نه تنها در حوزه موشکی بلکه در سایر حوزه‌ها هم بگذارد تا صنعت‌های دیگری نیز مانند صنعت موشکی و پهپادی، متولد شده و در سال‌های آتی قدرت دفاعی کشور به خصوص قدرتی که بومی‌سازی هم شده باشد، گسترش قابل توجهی یابد.

**** توضیح: تصویر خبر مربوط به سامانه موشکی پدافند هوایی و پیشرفته تور ام 2 (TOR-M2) روسیه است که ایران جزو دارندگان نمونه نخست آن یعنی تور ام1 می‌باشد.

انتهای پیام/