پیشنهادی برای تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی

به گزارش خبرگزاری تسنیم، متن یادداشت حجت الاسلام والمسلمین سید یدالله شیرمردی با عنوان «یک پیشنهاد راهبردی برای تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی» به شرح ذیل است:

بر اساس بندهای 1، 2 و 5 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی سرمایه‌های انسانی و علمی کشور پایه و اساس توسعه کارآفرینی با رویکرد پیشتازی اقتصاد دانش بنیان در کشور محسوب می شوند که این مهم جز از طریق ساماندهی نظام ملی نوآوری و ارتقاء آموزش، مهارت، خلاقیت، کارآفرینی و تجربه این سرمایه ها محقق نمی شود. امروزه مدرسه و دانشگاه کارآفرین و مدیریت دانش به منظور تامین نیازهای یک کشور از طریق ساماندهی نظام ملی نوآوری مقدمه پیشرفت و توسعه صنعتی در تمام جوامع است. این نظام ملی نوآوری و مدیریت دانش چه در درون محیط های علمی و چه بیرون محیط های علمی تابعی از تعاملات و ارتباطات مستمر صنعت، دانشگاه و مدرسه است.
مقام معظم رهبری حضرت آیت الله امام خامنه ای (مدظله العالی) در سال 1382 در این خصوص فرمودند:" با توجه به نیاز مبرم صنایع به فنآوری روز و رفع نیازهای کشور در زمینه‌های مختلف، متأسفانه هنوز شاهدیم ارتباط سازمان‌یافته‌ای میان صنعت و دانشگاه برقرار نشده است. برقراری نظام صحیح میان صنعت و دانشگاه، علاوه بر حل معضل بیکاری و ایجاد اشتغال، باعث صرفه‌جویی ارزی و استقلال صنعتی خواهد شد."( 1382/02/22)
تجارب بعضی کشورهای شرق و جنوب شرقی آسیا، مثل ژاپن، کرة جنوبی، سنگاپور و ... نشان دهنده طراحی سازوکارهای هدفمند به منظور مدیریت دانش و برقراری تعاملات مستمر بین محیط های آموزشی و صنایع است. به عنوان مثال در ژاپن مدارس و موسسات صنعتی در جهت آموزش دانش آموزان تا سر حد رسیدن به مهارت های کاربردی تلاش می کنند و در این راستا دانش آموزان شایسته تر را برای محیط های علمی مرتبط تر با صنعت بر می گزینند. مثلا "کالج تویوتا" که متعلق به شرکت خودرو سازی تویوتا در ژاپن است، 5 هزار دانش آموز را از دوره راهنمایی و بالاتر با امکانات وسیع آموزش داده و بهترین آنها را در بخش های کار ، تکنسین و مدیریت و ... بر می گزیند . این بهترین شیوه ای است که امروزه موسسات صنعتی برای اثر بخشی آموزش انتخاب کرده اند . کارخانه تویوتا با درایت خاصی به تعلیم و تربیت نگاه می کند و در واقع رشد تعلیم و تربیت را رشد کارخانه و صنعت خود می داند. به همین دلیل انیستیتوی آموزش دانش آموزان را با بهترین امکانات و تجهیزات راه اندازی کرده است.
مطالعات یونسکو نیز موید همین موضوع است. بر اساس این مطالعات یکی از ‌روش های بسیار مؤثر برای کشورهای در حال توسعه در تغییر و بهبود وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان در حالی که از منابع مادی و معنوی بسیاری برخوردار هستند، اما مشکل بیکاران تحصیل کرده رانمی توانند حل کنند، ناظر به سه فعالیت ذیل است:
1-   تسهیل کسب تجارب و یادگیری در محیط کار و انتقال تجارب علمی از محیط کار به آموزش و پرورش
2-  ارتقای اصلاحات آموزشی، روش ها و ساختارهایی که مستلزم لحاظ کردن مهارت های شغلی در آموزش مدرسه ای است، به نحوی که دانش آموزان را برای دنیای کار آماده کند.
3-  افزایش تلاش های علمی برای معرفی کار به عنوان بخش جدایی ناپذیر آموزش عمومی و تأکید بر مهارت اشتغال آفرین در فرآیند آموزش تا توان سازگاری جوانان را نسبت به تغییرات سریع و توسعة تکنولوژی افزایش دهد.
امروز خط مقدم انقلابی گری اقدام و عمل در اقتصاد مقاومتی به عنوان نسخه حیات بخش اقتصاد ملی است. آموزش و پرورش، آموزش عالی و صنعت سه ضلع اصلی اقتصاد مقاومتی در کشور ما محسوب می شوند. اما این مجمع الجزایر تجریدی و ساختار تفکیکی نه پیش از انقلاب و نه پس از پیروزی انقلاب نتوانسته ارتباط موثری بین مدیریت دانش، نظام ملی نوآوری، صنعت، کشاورزی و خدمات در کشور ما برقرار کند. شبه مدرنیزاسیون اداری و بروکراتیک به ارث رسیده از دوره پهلوی اول و دوم کشور ما را به ورطه نابسامانی در نظامات اقتصادی و علمی کشانده به نحوی که مدرک گرایی در محیط های علمی و تربیت نیروهای انسانی غیر ماهر و خلق تخصص های بی ارتباط با نیازهای کشور در کنار صنعت تقلید گرا و وابسته به تکنولوژی غرب، سیلی از بیکاران تحصیل کرده را برای کشور به ارمغان آورده است که به اذعان وزیر تعاون دولت یازدهم هر 5 دقیقه یک تحصیل کرده دیگر به آنها افزوده می شود. برنامه های تسکین دهنده دولت ها برای اشتغال نیز از طریق تحمیل به کارخانجات و بنگاه های تولیدی و سایر دستگاه های خدماتی، اداری و دولتی برای جذب این نیروها دولت را به یک کمیته امداد بزرگ تبدیل کرده است که سر ماه باید حقوق و مزد کار نکرده و فاقد ارزش افزوده را با خام فروشی منابع معدنی و فسیلی با ارزش کشور بپردازد.
انتقال تجارب علمی از محیط کار به محیط های علمی و ارتقای مهارت های شغلی در آموزش های مدرسه ای و دانشگاهی تجربه بسیاری از کشورهاست که امروزه از مزایا و مواهب یک اقتصاد ملی شکوفا و پر رونق برخوردار هستند. البته تاکید بر مدرسه و دانشگاه کارآفرین به معنای نادیده انگاشتن وظایف تربیتی و معنوی محیط های علمی نیست بلکه بدین معناست که تعلیم و تربیت در گردونه آموزش "علم نافع" به مراتب موثرتر و مثمر ثمر تر است. رسول اعظم(صلی الله علیه و اله وسلم) می فرمایند: "اللهم اعوذبک من علم لاینفع" امام کاظم (علیه السلام) ماجرایی را از رسول خدا (صلی الله علیه و اله وسلم) نقل کرده است که بسیار شایان توجه و تامل است. امام (علیه السلام) می فرماید:
روزی رسول خدا (ص) به مسجد آمد. گروهی را دید که پیرامون مردی گرد آمده اند. پرسید: «این کسیت؟»
گفتند: «علامه است. » فرمود: «در چه چیز علامه است؟»
گفتند: «داناترین مردم به انساب و وقایع عرب است و بیشتر از همه به روزهای مهم جاهلیت و اشعار عربی آگاه است. »
پیامبر (ص) فرمود: «این را اگر کسی نداند، زیان نمی کند و کسی که می داند، نفعی نمی برد. »
علم انساب برای نظام جاهلی عرب، که بر مدار روابط خویشی و عشیره ای سازمان می یافت، نفعی عظیم داشت و آن نظام بدون این علم استمرار نمی یافت؛ ولی اسلام نظام اجتماعی نوینی را بنیاد نهاد که بر اساس تبارنامه آسمانی و الهی انسان شکل می گرفت.
برخی از علومی که امروز در دانشگاه ها و مدارس ما تعلیم داده می شوند حکایت علم انساب هستند که اگر کسی آن تخصص را نداشته باشد ضرر نمی کند و اگر داشته باشد نفعی نمی برد.
صنعت، آموزش و پرورش و دانشگاه ما نیازمند یک انقلاب هستند. این انقلاب جز با ادغام برنامه ها و برخی ساختارهای این سه ضلع اقتصاد مقاومتی ممکن نیست. این ادغام علاوه بر اینکه مشکلات کشور را برطرف می کند حتی مشکلات درون سازمانی این وزارت خانه ها را نیز برطرف می نماید. امروز آموزش و پرورش یکی از پر هزینه ترین دستگاه های کشور است که هیچ درآمدی ندارد و وزاری آموزش و پرورش از ابتدای دوره تصدی شان تا پایان همواره مشغول تسویه معوقات کارمندان خود هستند. اگر علم نافع در مدارس ما جریان یابد و دانش آموزان در حین تحصیل زیر سقف لابراتوآرها، آزمایشگاه ها و کارگاه ها مشغول کار و تولید شوند از قطعه سازی گرفته تا ابزار دقیق و کشاورزی و ... درآمد حاصله هم برای دانش آموزان انگیزه بخش است هم مشکلات مالی آموزش و پرورش را برطرف می نماید.
امروز در تایلند، تایوان و چین بخش مهمی از صنعت اسباب بازی با درآمد چند میلیارد دلاری در اختیار دانش آموزان و دانشجویان دختر و پسر است که در کنار تحصیل مهارت های شغلی را در مدرسه و دانشگاه آموخته اند.
رهبر معظم انقلاب در همین دیدار اخیر کارگران که هفته گذشته صورت گرفت فرمودند: "یکى از کارهایى که باید انجام بگیرد تا کارگر بتواند کیفیّت کار را بالا ببرد مهارت‌افزایى است؛ همین فنّى‌حرفه‌اى که ایشان گفتند؛ بنده سالها است هر وزیر آموزش‌وپرورشى، هر وزیر کارى که بر سر کار آمده است، روى مسئله‌ى فنّى‌حرفه‌اى‌ها تکیه کردم، تأکید کردم؛ این را باید جدّى گرفت، این یک کار اساسى است. مهارت کارگر را باید بالا برد؛ کارگر ساده که نمیتواند صرفاً با تجربه‌ى خودش پیش برود؛ خب، البتّه تجربه هم مؤثّر است امّا آموزش لازم است. مهارت کارى بر عهده‌ى مسئولان است؛ همین فنّى‌حرفه‌اى‌ها و انواع کارهاى دیگرى که میشود انجام داد براى مهارت‌افزایى کارگر؛ کارفرما هم مؤثّر است، دولت هم مؤثّر است."
صنعت در دنیای امروز نیازمند دانش و آینده پژوهی است. شرکت های خودرو سازی در دنیا تا نیم قرن آینده بر اساس آینده پژوهی های صنعتی و اجتماعی پلت فرم های خودروهای آینده را مبتنی بر نیاز انسان های 50 سال آینده طراحی کرده اند. پژوهش و آینده پژوهی دنیای صنعت را روز به روز متحول تر کرده است. اگر صنایع دانش بنیان باشند قدرت تاب آوری آنها در برابر چالشها و بحران های اقتصادی نیز افزایش می یابد. به عنوان ما در جریان تحریم های ظالمانه ای که علیه کشور ما صورت گرفت بسیاری از صنایع وابسته توان تاب آوری نداشتند و در ورطه رکود غلطیدند. اما در اثنای همین تحریم ها برخی صنایع دانش بنیان نیز بودند و هستند که سودهای کلان و درآمدهای میلیون دلاری داشتند و طرف غربی و شرقی به هر نحوی کالای آنها را خریداری می کرد.
کمترین برآوردها نشان می دهد که کشور ما پتانسیل 1000 میلیارد دلار سرمایه گذاری دارد. یعنی اگر همه 80 میلیون ایرانی کار کنند هنوز جای کار وجود دارد و باید نیروی انسانی از کشورهای دیگر وارد کشور کرد. چرا ما از ظرفیت های بالقوه و بالفعل در مدارس و دانشگاه هایمان استفاده نمی کنیم؟ چرا فارغ التحصیل لیسانسه و یا فوق لیسانس ما بدون سواد حرفه ای فارغ التحصیل می شود؟ چرا عمر یک انسان را نزدیک به 30 سال تلف می کنیم که 30 سال بعد نیز به دلیل عدم اشتغال و ناتوانی در ازدواج و تامین هزینه های زندگی در حسرت 30 سال اول بماند؟ همین سرمایه عظیم انسانی در آموزش و پرورش و آموزش عالی که ما از آنها غفلت کرده ایم در جشنواره هایی مثل جشنواره خوارزمی اختراعات و ابتکاراتی انجام می دهند که برخی از آنها را به دلیل حساسیت فوق العاده جهانی حتی نمی توان اعلام عمومی کرد. این ظرفیت عظیم را باید به میدان اقتصاد مقاومتی بکشانیم و با تمهید ساختاری سرمایه های انسانی کشور از طریق ادغام محتوایی و برنامه ای این سه وزارت خانه اساسی و حیاتی مقدمه جهش اقتصادی در سالی که مزین به عنوان " اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل" را فراهم کنیم.انتهای پیام/