خیانت از نگاه آل سعود/نظامی‌که شهروندانش را شرور و تروریست می‌خواند

خیانت از نگاه آل سعود/نظامی‌که شهروندانش را شرور و تروریست می‌خواند

هرچند حضور هزاران تروریست سعودی‌الاصل در سوریه و مناطق دیگر و گسترش فعالیت‌های شیوخ تکفیری عجیب نیست،ولی مسئله خطرناک این است که حکومت سعودی، شهروندانی را که تنها جرمشان درخواست برای عدالت و رفع تبعیض است،با برچسب تروریسم سرکوب و از هستی ساقط می‌کند.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، هر چند شیعیان به عنوان اقلیت در جامعه عربستان در معرض بدترین و خشن‌ترین رفتارها و اقدامات حکومت سعودی قرار دارند و تبعیض، بی‌عدالتی و نابرابری در حقوق شهروندی و ظلم علیه آنها ادامه دارد، با این حال دیگر قشرهای جامعه عربستان که شیعه نیستند، از عملکرد و سیاست‌های آل سعود چندان راضی نیستند و طی سال‌های اخیر بارها شاهد اعتراضات و انتقادهای قشرهای مختلف مردم عربستان به شیوه‌های مختلف به ویژه در شبکه‌های ارتباط اجتماعی بوده‌ایم که البته این اعتراضات و انتقادهای واکنش شدید حکومت سعودی را هم به دنبال داشته است، سرکوب شدید اعتراضات مردم جده و مناطق سنی‌نشین دیگر، دستگیری فعالان رسانه‌ای و وبلاگ‌نویسان و صدور احکام سنگین حبس برای آنها نشان می‌دهد، حاکمان عربستان، هیچ انتقاد و اعتراضی از هر یک از شهروندان را برنمی‌تابند و با مشت آهنین با آنها برخورد می‌کنند.

نظامی که شهروندانش را با تروریست‌های خطرناک در یک ردیف قرار می‌دهد

هر چند حضور هزاران تروریست تکفیری سعودی‌الاصل در سوریه، عراق و مناطق دیگر با توجه به منشاء اصلی تروریسم تکفیری یعنی عربستان و گسترش فعالیت‌های شیوخ و مبلغان وهابی مسئله عجیب و غریبی نیست، ولی مسئله خطرناک این است که حکومت سعودی، شهروندانی را که تنها جرمشان درخواست برای عدالت، مساوات و برابری در حقوق شهروندی و رفع تبعیض است، با طرح اتهامات بی‌اساس، با برچسب تروریست سرکوب و از هستی ساقط می‌کند، مسئله‌ای که در اعدام شیخ نمر باقر النمر و چند شهروند شیعی دیگر نمود پیدا کرد، حکومت سعودی، در فهرست اعدامی‌های خود، نام شهید نمر را در کنار تروریست‌های تکفیری سعودی قرار داد تا با این حربه بتواند هرگونه اعتراض و انتقادی را در هر نقطه از عربستان به بدترین شکل ممکن سرکوب کند.

 

به عنوان مثال خالد قرار الحربی فرمانده نیروهای ویژه پادشاهی سعودی در مصاحبه‌ای که روزنامه الیوم روز 22 فوریه 2014 با وی انجام داد، اعتراضات شهروندان منطقه نشین العوامیه را تروریستی خواند و به کار بردن واژه «تروریسم خیابان‌ها» برای این منطقه مدعی شد آنچه در العوامیه رخ داده، تروریسم خیابان‌هاست که به منافع شهروندان و حرکت آنها به سمت مدارس و محل کارشان خدشه وارد می‌کند.

آل سعود جنبش اعتراضی مسالمت آمیز مردم شرق عربستان را آشوب و اغتشاش و هرج و مرج می‌خواند و مردمی را که از وضع موجود و ظلم و تبعیض انتقاد می‌کنند، اغتشاشگر و تروریست می‌خوانند که بهترین نمونه آن درباره شهید نمر باقر النمر رخ داد که وی را که تنها جرمش درخواست برای برابری حقوق شهروندی و رفع  تبعیض بود، تروریست خوانده و در یک اقدام وحشیانه، وی را گردن زدند و به شهادت رساندند.

مقامات و رسانه‌های سعودی در یک اقدام تحریک‌آمیز و البته توهین‌آمیز، این شخصیت برجسته شیعی مورد احترام بخش مهمی از مردم عربستان را تروریست خواندند و اعدام وحشیانه‌اش را با برچسب تروریسم مدنظرشان توجیه کردند.

شبکه العربیه مهمترین تریبون تبلیغاتی آل سعود دوم مارس 2014 در گزارشی با توصیف شیعیان عربستان به تروریسم مدعی شد چرا در برابر تروریسم العوامیه(منطقه شیعه نشین عربستان) سکوت می‌کنند.

عملکرد حکومت سعودی در مقابل اعتراضات مسالمت‌آمیز مردمی

سال 2011 میلادی همزمان با شعله‌ور شدن شراره‌های انقلاب مردمی در کشورهای تونس و مصر و بحرین، مردم عربستان جنبش اعتراضات مسالمت‌آمیز خود را آغاز کردند که به طور خاص بر شرق این کشور متمرکز بود. این اعتراضات از روز جمعه دوازدهم ژانویه همان سال آغاز شد. رهبری اعتراضات مردم عربستان را گروهی از شهروندان شیعی برعهده داشتند که آزادی زندانیان سیاسی و انجام اصلاح سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و رفع تبعیض و بی‌عدالتی، درخواست برای پایان فقر و بیکاری از مهمترین خواسته‌های آنها بود که در ادامه شعارهای معترضان تا حد سرنگونی آل سعود هم ارتقا یافت.

با این حال واکنش حکومت سعودی به اعتراضات شهروندان عربستانی، سرکوب آهنین و خشن بود که در نتیجه آن شمار زیادی از معترضان به زندان افکنده شدند و ده‌ها نفر هم شهید و یا زخمی شدند.

عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه وقت عربستان در واکنش به آغاز اعتراضات مردمی، معترضان را به برخورد قاطع و کوبنده تهدید کرد. وی برای توجیه سرکوب اعتراضات، مردم معترض را به تلاش برای برهم زدن ثبات پادشاهی سعودی متهم کرد.

وی در عین حال برای مهار اعتراضات از تصمیماتی همچون تاسیس شورای ملی مبارزه با فساد و برنامه تشویقی برای کمک به بیکاران خبر داد.

برخورد خشن با اعتراضات مردم جده

جمعه 28 ژانویه 2011 میلادی، صدها نفر در شهر جده در اعتراض به سوء‌مدیریت مسئولان و زیرساخت‌های ضعیف و شکننده‌ای که منجر به جاری شدن سیل‌های شدید جده در آن سال شد، دست به تظاهرات زدند، با این حال نیروهای امنیتی بلافاصله وارد عمل شده و به سرکوب معترضانی پرداختند که تنها خواسته آنها لزوم بهینه‌سازی زیرساخت‌ها و مهار سیل بود، نیروهای امنیتی، ده‌ها نفر از مردم معرتض از جمله یک زن را دستگیر کردند و راه‌های منتهی به محل برگزاری تظاهرات را بستند، سازمان‌دهندگان این تظاهرات از طریق دستگاه‌های ارتباطی از ساکنان جده برای برگزاری تظاهرات و همچنین اعتصاب فراگیر در این شهر دعوت کردند.

روزنامه الوطن الجزایر در این باره نوشته بود : سعودی، اعتراضات مسالمت آمیز شهر جده را سرکوب کرد.

این رسانه درباره چگونگی برخورد حکومت سعودی با اعتراضات مردمی نوشته بود نیروهای پلیس سعودی ده‌ها تظاهرات کننده را در شهر جده دستگیر کردند، مردم در اعتراض به اوضاع نابسامان و زیرساخت‌های نامناسب و نامطمئن که سبب جاری شدن سیل‌های ویرانگر و کشته شدن شماری از شهروندان و تخریب منازل و قطع برق شد، دست به تظاهرات زدند.

خبرگزاری غربی رویترز هم با منعکس کردن خبر تظاهرات مردم سنی‌نشین جده ابراز  عقیده کرده بود: برخی سرکوب این اعتراضات را پیام آل سعود به تمام شهروندان می‌دانند تا هرگز و مطلقا به اعتراض و انتقاد فکر نکنند، چرا که اعتراض و انتقاد بر مردم عربستان حرام است.

 

اعتراضات زنان در مقابل وزارت کشور سعودی

شنبه پنجم فوریه 2011 میلادی بیش از 40 زن از خانواده‌های زندانیان سیاسی در برابر وزارت کشور سعودی در ریاض تظاهرات کردند که البته با حمله نیروهای امنیتی روبرو شدند.

دستگیری شهروندانی که خواستار مشارکت در اداره امور کشورشان بودند

پنجشنبه 10 فوریه 2011 ، شماری از اندیشمندان و شخصیت‌های دانشگاهی عربستان تشکیل حزب الامه الاسلامی را اعلام کردند که یک حزب سیاسی بود و بر ضرورت اصلاح سیاسی تاکید می‌کرد،‌با این حال نیروهای امنیتی سعودی، پنج نفر از موسسان این حزب را دستگیر کردند.

سرکوب شدید تظاهرات مردم العوامیه

صدها نفر از مردم العوامیه در شرق عربستان با برگزاری تظاهراتی در روز پنجشنبه 17 فوریه 2011، خواستار آزادی زندانیان سیاسی شدند، بیش از بیست خودروی حامل نیروهای امنیتی سعودی به این روستای شیعه‌نشین حمله کردند و به سرکوب معترضان پرداختند.

بیست و چهارم فوریه همان سال، بار دیگر مردم العوامیه با برگزاری تظاهراتی خواستار آزادی زندانیان سیاسی شدند که نیروهای امنیتی سعودی بار دیگر آن را سرکوب کردند.

سوم مارس 2011 میلادی، القطیف و العوامیه شاهد برگزاری تظاهرات مردمی بود که مردم خواستار آزادی توفیق العامر روحانی شیعی و دیگر زندانیان فراموش شده شدند، نیروهای امنیتی سعودی این بار هم با خشونت بیشتری این تظاهرات را سرکوب کردند.

یک روز بعد نیز مردم شرق عربستان با برگزاری تظاهراتی خواستار آزادی توفیق العامر روحانی شیعی شدند،‌وی یک هفته قبل از این تظاهرات خواستار پایان یافتن تبعیض طایفه‌ای رژیم و اصلاح اوضاع شده بود.نکته قابل توجه درباره تظاهرات مردم شیعه‌نشین شرق عربستان، تاکید آنها بر صلح‌آمیز بودن تظاهرات و اعتراضاتشان بود که با برخورد خشن نیروهای امنیتی سعودی روبرو شد.

نهم مارس 2011 مردم القطیف با برگزاری تظاهراتی خواستار آزادی زندانیان شیعی شدند که تا آن زمان شانزده سال از زندانی شدن آنها می‌گذشت، نیروهای امنیتی سعودی، این افراد را به اتهام حمله به پادگان آمریکایی‌ها در شهر الخبر در سال 1996 بازداشت کرده بودند. نکته قابل توجه در این تظاهرات،‌تاکید مردم شیعه‌نشین القطیف بر وحدت میان اهل سنت و شیعیان بود.

سعود الفیصل وزیر خارجه وقت عربستان همان زمان در یک کنفرانس مطبوعاتی با هشدار به مردم درباره ادامه اعتراضات و تظاهرات تلاش کرد با القای وابستگی معترضان به خارج، سرکوب اعتراضات مستمر آنها را توجیه کند، وی گفته بود گفت‌وگو و نه اعتراضات بهترین راه برای تغییر در پادشاهی عربستان سعودی است. وی افزود تغییر از طریق شهروندان صورت می‌گیرد نه از طریق دخالت‌های خارجی که سعودی نیازی به آن ندارد، ما هر انگشتی را که به سمت پادشاهی دراز شود، قطع خواهیم کرد.

پنجشنبه دهم مارس 2011 بود که صدها نفر از مردم القطیف در حال برگزاری تظاهرات بودند که با تیراندازی نظامیان سعودی روبرو شدند، نیروهای سعودی به مدت 10 دقیقه به سوی مردم شلیک می‌‌کردند.

جمعه یازدهم مارس 2011، گروهی از جوانان عربستانی از طریق فراخوانی خواستار تظاهرات موسوم به روز خشم برای انجام اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شدند. در پی این فراوان، نیروهای امنیتی سعودی به صورت گسترده در خیابان‌های ریاض و مکان‌هایی که قرار بود تظاهرات برگزار شود، مستقر شدند و بالگردهای نظامی هم بر فراز پایتخت عربستان به پرواز درآمدند.

در همان روز، الاحساء شاهد حمله نیروهای امنیتی به تظاهرات‌کنندگان بود، این نیروها به پیگرد مردم در خیابان‌ها و کوچه‌ها پرداخته و شماری از آنها را بازداشت کردند.در الهفوف هم مردم با وجود حضور گسترده نیروهای امنیتی و پرواز بالگردها دست به تظاهرات زدند که نیروهای امنیتی، 14 نفر از آنها از جمله یکی از علمای دینی را دستگیر کردند، دستگاه‌های امنیتی سعودی در پی این تظاهرات، اعلام منع رفت و آمد کردند.

تظاهرات معترضان در پایتخت عربستان

یکشنبه 13 مارس 2011، صدها نفر در برابر وزارت کشور سعودی دست به تظاهرات زدند و خواستار آزادی زندانیان سیاسی شدند، این تظاهرات از بزرگترین تجمعاتی بود که پایتخت عربستان شاهد آن بود، معترضان خواستار دیدار با وزیر کشور سعودی شدند که درخواست آنها پذیرفته نشد. نیروهای امنیتی با استفاده از دوربین‌های امنیتی، تمام معترضان را شناسایی کردند تا بعدا بتوانند آنها را تحت پیگرد قرار داده و دستگیر کنند.احمد علی یکی از معترضان گفته بود برادر 18 ساله‌ام از چهار سال پیش بازداشت شده و تا الان هیچ چیزی از سرنوشتش نمی‌دانیم حتی از اتهاماتی که به وی نسبت داده شده، خبر نداریم. معترض دیگری گفت پدر هفتاد ساله‌اش، 10 سال است که در زندان است بدون اینکه محاکمه شود یا از مراقبت‌های بهداشتی لازم برخودار شود، چرا که وی مبتلا به سرطان است.

شرور خواندن مردم عربستان از سوی آل سعود

به گزارش تسنیم، نایف بن عبدالعزیز وزیر کشور وقت عربستان و ولیعهد رژیم، معترضان را  افراد شرور خواند و هرگونه  اعتراض و تظاهرات را هرج و مرج و اغتشاش توصیف کرد. وی مدعی شده بود:«مردم وفادار سعودی، نقشه برخی اشرار برای انجام اعتراضات در روز جمعه اخیر را خنثی کردند، این اشرار می‌خواهند سعودی را مکانی برای هرج و مرج و مسیرهای خالی از اهداف ارزشمند و والا قرار دهند.»

خط و نشان کشیدن مجدد پادشاه سعودی برای مردم عربستان

جمعه 18 مارس 2011 میلادی، عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه وقت سعودی،به برخورد کوبنده با هرگونه تظاهرات و اعتراضات به بهانه آنچه وی تلاش برای برهم زدن ثبات پادشاهی خواند،تهدید کرد، اما در عین حال از بسته‌ای از اقدامات دولتی خبر داد که نشان می‌داد حاکمان عربستان از ادامه تظاهرات مردمی و پیامدهای آن بر آینده این رژیم بیمناک هستند. شاه سعودی مدعی مبارزه با فساد و فراهم کردن هزاران فرصت شغلی، احداث نیم میلیون واحد مسکونی برای بیکاران و کارکنان و دانشجویان و افزایش حقوق شد.

مردم عربستان انتخابات نمایشی را تحریم کردند

جمعه 29 سپتامبر 2011 میلادی، مردم بیشتر مناطق عربستان انتخابات شهرداری‌ها را تحریم کردند، انتخاباتی که هیچ تغییری در شرایط جامعه و زندگی آنها ایجاد نمی‌کند و صرفا پوششی از سوی آل سعود برای القای مشارکت مردم در اداره امورشان بود، این انتخابات با مشارکت بسیار اندک برگزار شد، جنبش موسوم به حسم خواستار تحریم این انتخابات در واکنش به سرکوب تظاهرات مسالمت‌آمیز از سوی نیروهای امنیتی شد، تظاهراتی که مردم خواستار آزادی و دموکراسی واقعی شده بودند.

سرکوب شدید اعتراضات جوانان عربستان در آخرین ماه سال 2011

روز شانزدهم دسامبر 2011 میلادی، شمار زیادی از مردم عربستان در اعتصاب گسترده در ریاض شرکت کردند این در حالی بود که نیروهای امنیتی شمار زیادی از شرکت کنندگان در این اعتصاب را دستگیر کردند، آنها همچنین برای جلوگیری از سرازیر شدن اعتصاب کنندگان بیشتری به این تجمع مانع برگزاری نماز عصر در مسجد الراجحی شدند.

کمیته هماهنگی جنبش جوانان عربستان و حزب الامه الاسلامی عربستان، برخورد خشن وزارت کشور سعودی با معترضان را که تجمعشان کاملا مسالمت آمیز بود، محکوم کرد.

تشدید سرکوب اعتراضات در سال 2012

سال 2012 میلادی هم عربستان شاهد حوادث مهمی در داخل بود که از جمله می‌توان به تظاهرات دانشجویان دانشگاه ملک خالد، انتفاضه زندانیان سیاسی در جده، ریاض، الدمام و القصیم که طی آن بسیاری از خانواده‌های زندانیان با برگزاری تحصن و تظاهرات در این شهرها خواستار آزادی فوری زندانیان سیاسی شدند، همزمان با این تظاهرات اخباری درباره کشته شدن برخی زندانیان زیر شکنجه زندانبانان سعودی منتشر شده بود.

اعتراضات زندانیان الحایر با حمله شدید نیروهای امنیتی روبرو شد که طی آن سه نفر از زندانیان به ضرب گلوله کشته شدند.

روایت رسانه آمریکایی از اعتراضات مردم عربستان

به گزارش تسنیم، نیویورک تایمز در گزارشی در اکتبر 2012 نوشت مردم عربستان علیه ظلم آل سعود به پا خاستند. به نوشته این روزنامه، آل سعود به شهروندان عربستان اجازه بیان دیدگاه‌های سیاسی‌شان را نمی‌دهد. محدودیت‌های اعمال شده به حدی رسیده است که سعودی‌ها به شبکه اینترنت برای بیان اعتراضاتشان متوسل شده‌اند.

به نوشته این روزنامه، مخالفان و معترضان با محدودیت‌های شدید پادشاهی سعودی روبرو شده‌اند که انتقاد از خاندان حاکم را جرم دانسته است.

این روزنامه اقدام حکومت سعودی در هزینه کردن میلیارد‌ها دلار در برنامه‌های تامین اجتماعی،‌هدف از آن را خاموش کردن آتش اعتراضات دانست و نوشت این در حالی است که حکومت سعودی محدودیت‌ها علیه آزادی بیان، تظاهرات و اعتراض را تشدید کرده است

 

مفهوم خیانت از نظر آل سعود

تحلیلگران بر این باورند اقدام آل سعود در سرکوب آزادی و تلاش برای خرید وجدان‌ها با پول نفت و ائتلاف با جریان‌های تکفیری افراطی و تامین مالی و تسلیحاتی آنها، اساس سیاست سعودی برای ناکام گذاشتن مطالبات مردمی برای تغییر است و در صورتی که این رژیم از این راه نتواند به اهدافش برسد،تلاش کرده است با شعله‌ور کردن آتش درگیری و جنگ در کشورهای عربی، مردم عربستان را مشغول کند با این تصور که با این اقدامات از انتفاضه واقعی مردمی که تاج و تخت آل سعود را در هم می‌شکند و تصمیم‌گیری را به مردم برمی‌گرداند، در امان خواهد بود.

به گفته تحلیلگران، از نظر آل سعود، بیان نظرات و موضع‌گیری مخالف و کلمه شریف آزادی خیانت بزرگ قلمداد می‌شود و مجازات آن اعدام و چنین تحرکاتی شایسته سرکوب‌گری وهابی سعودی خواهد بود.

 

کشته شدن 13 زندانی در القصیم

حقوقدانان سعودی از مرگ 13 زندانی در زندان‌های سازمان اطلاعات پادشاهی سعودی خبر داده بودند و خواستار روشن شدن دلایل مرگ این افراد شدند، منابع حقوقی تاکید کردند زندانیان در شرایط مبهمی در داخل زندان‌های سازمان اطلاعات سعودی جان باختند.

تاکید بر شکنجه زندانیان در عربستان

سازمان‌های حقوق بشریف مقامات سعودی را به شکنجه شدید زندانیان متهم کرده‌اند، با این حال خانواده‌های زندانیان سیاسی در عربستان بر ادامه مبارزات مسالمت آمیز با وجود برخورد شدید و خشن نیروهای امنیتی و متوسل شدن به شیوه‌های جدید برای بیان  اعتراضات خود تاکید کردند.

23 ژوئن 2013 میلادی، نیروهای امنیتی سعودی، یکی از شهروندان ساکن منطقه شرق عربستان را با متهم کردن به ایجاد اغتشاش به ضرب گلوله کشتند.

انفعال مدعیان دفاع از حقوق بشر در برابر اقدامات سرکوبگرانه آل سعود در داخل عربستان

مدعیان دفاع از حقوق بشر و در راس آنها آمریکا که البته مهمترین متحد و همپیمان آل سعود در منطقه به شمار می‌رود، بدون محکوم کردن اقدامات سرکوبگرانه این رژیم علیه مردم عربستان صرفا در یک موضع ریاکارانه مدعی شدند از حقوق کلی از جمله حق تظاهرات مسالمت آمیز و آزادی بیان حمایت می‌کنند و باید به این حقوق در هر مکانی از جمله پادشاهی عربستان سعودی احترام گذاشته شود.

تاکید مجامع حقوق بشری بر نقض حقوق مردم عربستان

سازمان دیده‌بان حقوق بشر، سرکوب تظاهرات مسالمت آمیز مردم عربستان در منطقه القطیف را محکوم کرده و خواستار توقف نقض حقوق بشر شد. این سازمان در بیانیه‌ای تاکید کرد نیروهای امنیتی سعودی از انواع شیوه‌های سرکوب از جمله شلیک گلوله جنگی در برابر مردم استفاده کردند.

سرکوب انتقادها و اعتراضات مردم عربستان طی سال‌های 2014، 2015 و سال جاری میلادی ادامه داشته است و اوج آن سرکوب شدید اعتراضات مردم در پی اعدام شیخ نمر باقر النمر روحانی برجسته شیعه در اولین سال 2016 بود.

افزایش سرکوب مخالفان و معترضان در عربستان

سازمان آمریکایی دموکراسی و حقوق بشر از اعدام‌ها و افزایش سرکوب مخالفان سیاسی و معترضان به سیاست‌های آل سعود سخن گفته بود.

اریک ایکنبرگ عضو این سازمان در مقاله‌ای نوشته بود از زمانی که سلمان بن عبدالعزیز بر تخت پادشاهی جلوس کرد و محمد بن نایف و فرزند محمد را به عنوان ولیعهد و جانشین ولیعهد تعیین کرد،‌این کشور به سمت سرکوب نامحدود و گسترده مخالفان سیاسی و همچنین بمباران و گلوله باران غیرنظامیان در یمن پیش رفت.

در داخل عربستان رژیم سعودی سرکوب و بازداشت و اعدام مخالفان و معترضان را تشدید کرد که انتقادهای بین‌المللی علیه این رژیم را به دنبال داشت.

البته آل سعود با رد این انتقادها مدعی شد که یا جهان برداشت اشتباهی از سنت‌های پادشاهی عربستان دارد یا آن را دخالت در امور خود قلمداد کرد.

رفتارهای خشونت آمیز با زندانیان و شکنجه آنها و همچنین ادامه نقض حقوق زنان و محرومیت آنها از حقوق اجتماعی و صدور احکام حبس طولانی و شکنجه معترضان و منتقدان از دیگر ویژگی‌های سیاست‌ داخلی حکومت سعودی است.

سازمان‌های حقوق بشری هر چند غالبا به سبب وابستگی به آمریکا و غرب در برابر جنایات آل سعود سکوت کرده و یا صرفا به صدور بیانیه بسنده کرده‌اند، ولی برخی از آنها تاکید کردند رژیم سعودی سیاست هدفمند و برنامه‌ریزی شده‌ای در قتل و سرکوب را در پیش گرفته است.

ادامه دارد...

انتهای پیام/.

پربیننده‌ترین اخبار بین الملل
اخبار روز بین الملل
آخرین خبرهای روز
مدیران
تبلیغات
رازی
مادیران
شهر خبر
فونیکس
او پارک
پاکسان
رایتل
میهن
گوشتیران
triboon