۵ توصیه به مجلس دهم برای دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حمید زنگنه، استاد اقتصاد کلان و بانکداری دانشگاه وایدنر، در چستر پنسیلوانیای آمریکا و نگارنده کتابهای «سرمایه‌داری مدرن و ایدئولوژی اسلامی» (به‌همراه سیروس بینا) و «اسلام، ایران و ثبات جهانی» است که توصیه هایی جدی در حوزه صنایع هسته ای،مبارزه جدی با فساد خرده و کلان، گسترش رقابت، مبارزه با انحصارات و در نتیجه رانت خواری، آزادی نرخ بهره در بانکها، و استقلال بانک مرکزی از دولت برای بیرون کردن سیاست از تولید پول و تورم دارد.

مشروح نظرات وی را در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم در ادامه می خوانید.

• بهترین عملکرد مجلس نهم تصویب برجام بود
تسنیم: عملکرد مجلس نهم را چطور ارزیابی می کنید و بهترین عملکرد این مجلس را چه می دانید؟
زنگنه: بنظر می رسد که مجلس شورای اسلامی در چهار سال گذشته فعال بوده و در دیوار اتاق خبر، عناوین لوایحی که قانون شدند و لوایحی که بصورت لایحه ماندند وجود دارند و مطمئنا تمام اینها با نیّت صادقانه برای خدمت به کشور در چهار چوب فهم و عقاید مجلسیان انجام شده اند. 
به نظر من بهترین عملکرد مجلس تصویب برجام بوده و احتمالا به عنوان دستآوردی جدی، با شهامت، و تاریخی در خاطره ها باقی خواهد ماند.  بنابراین وظیفه مجلس دهم و مجلسهای بعد باید حفاظت از این دستآورد در برابر فراز و نشیبهایی که در آینده آن قرار دارند باشد.  باید مواظب باشند که دستهای غیب مخالفان چه در ایران و چه در آمریکا آن را از مسیر بارور خود منحرف نسازند.
 

• بایدهای مجلس دهم
تسنیم: چه توصیه ای به مجلس دهم دارید؟
زنگنه: یکی از توصیه های اصلی من در حوزه صنایع مربوط به صنایع هسته ای است. در سالهای گذشته آنها که موافق ایجاد صنایع هسته ای بودند مکررا خاطر نشان می کردند که مسئله فقط تولید برق نیست وآینده دنیا احتمالا در حول محورهای:
1- تولید نرم افزارها و تعمیم آنها به کلیه امور زندگی تولیدی و خصوصی شهروندان جهان خواهد بود. 
2-  تولید انرژی از منابع غیر نفتی مانند هسته ای، بادی، آبی، و خورشیدی است.  مطمئنا هر شخصی (کشوری) که به راز ذخیره  و توزیع انرژی ( مانند باطری) به قیمت مناسب پی ببرد کنترل جهان را در دست خواهد داشت همانطوری که شرکتهای تولید انرژی در کنترل شرایط زندگی کنونی هستند. 
3-- محصولات و فراورده های جنبی صنایع هسته ای مانند طب هسته ای و غیره
خوشبختانه ایران با وجود نیروی کار جوان و تحصیل کرده از هر نظر می تواند در هر سه این محورها فعال و مولد باشد.  برای این کار باید در ایران سرمایه گذاری عظیمی برای ایجاد چیزی شبیه "سیلاکان ولی" راه اندازی شود و نطفه هایی که اینجا و آنجا در دانشگاهها و شرکتهای خصوصی وجود دارند را مدد رسانی کنند تا بتوانند رقیب سر سختی برای جهان مترقی بشوند. 
حال باید دید که چه موانع داخلی و خارجی در راه است و آنها را از میان برداشت.

تسنیم: از موانع یاد کردید، از دید شما این موانع کدامند؟
زنگنه: عوامل مهم محیطی که به پویایی کل اقتصاد ایران کمک می کنند (الف) مبارزه جدی با فساد خرد و کلان، (ب) گسترش رقابت، (ج)  مبارزه با انحصارات و در نتیجه رانت خواری، (د) آزادی نرخ بهره در بانکها، (ه)  استقلال بانک مرکزی از دولت برای بیرون کردن سیاست از تولید پول و تورم هستند.
(الف) با توجه به اینکه همه مسئولان  در همه جا از صدمات فساد به جامعه ناله می کنند، بیشتر وقتها مبارزه با آن را جدی نمی گیرند.  سازمان ضد فساد براه می اندازند و پس از چندی خود آن سازمان مرکز فساد می شود .  فساد نه فقط رشد و پویائی اقتصاد را کند می کند عواقب دیگری از جمله ناکارآیی تجارت داخلی و خارجی را نیز ایجاد می کند.  کارفرمایان و کارآفرینان به جای یافتن راههای سالم رقابت، به بدور زدن قوانین و مقرراتی که در جاهای دیگر معمول نیستند می پردازند و بهای آن را مردم از طریق پرداخت پول بیشتر برای کالاهای نامرغوبتر می پردارند.  به اضافه فساد اقتصادی تار و پود اجتماع را نیز جریحه دار می کند و نتیجه این هجمه ها به بدنه روابط به بی اعتقادی در سایر وجوه مراودات روزمره است که جلوه نا مطلوبی دارد که می بینیم.
(ب) در بسیاری ازموارد دیده و شنیده می شود که مفهوم رقابت با نادرستی، ارتشا، پشت هم اندازی، دسیسه بازی، دروغ، و حتی شعبده بازی اشتباه گرفته می شود و در نتیجه فساد برای پیشبرد اهداف عادی می شود، در صورتی که رقابت هیچگونه ارتباطی با نادرستی و پنهان کاری ندارد.  تئوری رقابت این است که تمام اطلاعات در زیر روشنایی خورشید و در ملاء عام  برای همه وجود دارد و در این محیط سالم و روشن معاملات انجام می گیرند. بنابراین مجلس باید موانع موجود را حذف و تارو پود پوسیده اعتقادات ناسالم را از قوانین و مقررات جاری بزداید تا سلامت و پویایی اقتصادی رشد نماید. 
(ج) انحصار در هر محیطی، چه محیط اقتصادی،  چه محیط سیاسی، چه محیط اجتماعی مانند آبی که راکد است گندیدگی و نا سلامتی پدید میآورد و باعث عقب ماندگی و رکود فکری و مالی میشود.  انحصارگران،  بخصوص اگر این انحصار نتیجه قوانین مملکت باشند، قیمتها را افزایش میدهند، مرغوبیت کالا ها را میکاهند، و میزان تولید را به حداقل لازم میرسانند.  همه این جوانب نا مطلوب منتج به رانت و رانت خواری میشوند و این رانت از جیب مردم عادی کوچه و بازار بیرون میآید و به رانت خواران میرسد.  بنابراین مجلس می تواند قوانین جاری را دوباره خوانی کنند و آنجاهایی که خود مجلس غفلتا باعث  ایجاد انحصار ها و در نتیجه رانتهای نا موجه شده است را شناسائی و آنها را از قوانین بزوداید تا محیط برای رقابت آزاد و سالم ایجاد شود.
(د) شکل کنونی که در آن نرخ بهره سیاسی است با تعادل سیستم اقتصادی تناقض دارد. همانطوری که می بینیم که بانکها تقریبا همه ورشکسته اند ولی به نوعی به کار خود ادامه می دهند که بالاخره روزی به پایان خواهد رسید.  نرخ بهره می تواند یا بازاری شود و یا اسلامی.  مجلس باید بالاخره اقدام کند و یا رومی روم و یا زنگی زنگ بشود.  آن مجلس مجلسی تاریخی خواهد بود. 
(ه) یکی دیگر از کارهای اساسی که مجلس می تواند انجام دهد مستقل سازی بانک مرکزی همانند بیشتر کشورهای پیشرفته جهان است.  اگر روزی مجلسی مقتدر بوجود بیاید این عمل به وقوع خواهد پیوست و مردم را از عذاب علیم تورم که دزدی قانونی و بعقیده من غیر اسلامی در روز روشن از مردم است را برای "همیشه" راحت خواهد کرد.  اگر بانک مرکزی مستقل شود پول اضافه بر احتیاج چاپ نخواهد کرد وتورم لگام می خورد و مردم قوت لایموت خود را بی جهت به رانت خواران نمی دهند.
 

تسنیم: وظیفه دولت در این میان چیست؟
زنگنه: هر چند که وجود محیط سالم لازم و ضروری است، کافی نیست.  دولت باید چهار چوب اقتصادی که برای آینده مملکت در نظر دارد را تهیه و بخش خصوصی و دانشگاهی  را در جریان آن بگذارد و تا آنجا که لازم است برای آنها امکانات مالی تهیه کند.  این تشویقها به بخش خصوصی و دانشگاهیان انگیزه کار و نوای پاداش می دهد.  چون از طرفی محیطی بهتر و آرامتر برای رقابت سالم دارند و از طرف دیگر می توانند حس کنند که در ازای زحمت و پشتکاری خود از نظر مالی نیز حمایت خواهند شد.  
انتهای پیام/