قرائت جزء پنجم مناجات و دعای روز پنجم ماه مبارک رمضان

افطاری در کشور های مختلف جهان

آداب مسلمانان کشورهای مختلف درماه رمضان

ماه مبارک رمضان آداب و رسوم و شرایط خاص خود را دارد که آن را از بقیه ماه‌های سال متمایز می‌کند. با این همه مسلمانان مناطق مختلف جهان و بویژه کشورهای اسلامی در این ماه متناسب با فرهنگ‌های خود، هر کدام آداب و رسوم خاص دارند تا به بهترین شکل ممکن از فضیلت این ماه بهره ببرند. مراسمی که از کشوری به کشور دیگر و حتی از شهری به شهر دیگر تفاوت دارد.
آنچه در زیر می‌آید نگاهی مجمل به این مراسم و مناسک در برخی از کشورهاست.

گزارش شماره پنج؛رمضان در ترکیه:

ماه رمضان در میان مسلمانان این کشور از اهمیت خاصی برخوردار است. قبل از شروع این ماه به تزیین خیابان‌ها و مساجد می‌پردازند و با چراغانی کردن مساجد و گذرها، آمدن ماه رمضان را به یکدیگر تبریک می‌گویند. مسلمانان در «بازار عطارین» که یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای قدیمی است، به خرید انواع شیرینی‌ها و غذاهای مخصوص این ماه اقدام می‌کنند. طی این ایام در برخی از شهرهای ترکیه چادرها و خیمه‌هایی در میادین و اماکن عمومی به منظور افطاری دادن برپاست. در این کشور مانند بعضی از کشورها بر اساس عادتی دیرینه و قدیمی سحرخوان‌ها به خیابان‌ها و کوچه‌ها آمده و برای بیدار کردن مسلمانان جهت خوردن سحری و اقامه نماز آواز سر می‌دهند. یکی دیگر از برنامه‌های این ماه به نمایش گذاشتن «خرقه شریف» (منسوب به نبی مکرم اسلام(ص)) است که بسیار مورد توجه مردم ترکیه قرار دارد.

تصاویر رمضان در ترکیه

آشنایی با آداب و رسوم مردم استان اردبیل در ماه مبارک رمضان

مردم استان اردبیل مانند سایر مناطق کشور که به پیشواز‌ ماه مبارک رمضان می‌روند از چند روز مانده به آغاز این ‌ماه پر برکت، مخصوصا سه روز آخر‌ماه شعبان را روزه می‌گیرند. اردبیلی‌ها به این پیشواز قاباقاگئتمک می‌گویند.

در زمان‌هایی که مثل امروز وسایل ارتباط جمعی گسترده نبود در اردبیل توپی بزرگ در محلی وسط شهر که به آن قلعه گاباغی می‌گفتند و امروزه به پارک ملت مشهور است، وجود داشت.

هنگام افطار یک توپ شلیک می‌شد و روزه‌داران با شنیدن صدای توپ می‌فهمیدند که افطار شده و می‌توانند روزه خود را باز کنند.

اما امروزه شنیدن بانگ اذان از رادیو و تلویزیون جای توپ قلعه‌گاباغی را گرفته و در میان اذان‌های زیبایی که از صداوسیما شنیده می‌شود، اذان مرحوم مؤذن‌زاده برای مردم کشورمان و به‌خصوص برای اردبیلی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد.

اذان زیبا و ماندگار استاد مؤذن‌زاده که به‌عنوان میراث معنوی و فرهنگی کشورمان به ثبت رسیده امروزه بخشی از فرهنگ رمضانی کشورمان شده است به‌طوری که یک رمضان است و یک اذان رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی! مگر می‌شود در‌ماه مبارک رمضان صدای اذان دوست داشتنی این استاد مسلم را مهمان قلب روزه‌داران ندید؟

تعطیلی شهر هنگام افطار

بسته‌شدن مغازه‌ها هنگام افطار از دیگر رسومی است که هنوز در اردبیل به تاریخ نپیوسته است.

در این‌ماه تمامی مغازه‌ها به غیر از غذاخوری‌ها هنگام افطار بسته می‌شوند حتی اگر کسی زمان نزدیکی افطار را نداند از حرکت و جنب و جوش عظیم بین مردم و بسته‌شدن مغازه‌ها متوجه رسیدن زمان افطار می‌شود.

یاد اموات در شب دوم ماه

یکی از رسوم قدیمی در اعیاد، یادکرد امواتی است که اخیرا درگذشته‌اند. در‌ماه مبارک رمضان نیز که به عقیده مردم اردبیل، عید محسوب می‌شود، برای درگذشتگانی که طی یک سال اخیر فوت کرده‌اند، در تکایا، مساجد و یا منازل بستگان آنان مجلس ترحیم برگزار می‌شود.

طبق سنت دیرین مردم این منطقه، هر سال در دومین شب از‌ماه مبارک رمضان، این قبیل مراسم یادبود برگزار شده و مؤمنان با برگزاری مجلس ختم، جای خالی درگذشتگان را در نخستین رمضان بعد از درگذشت آنان، با قرائت قرآن کریم و فاتحه‌خوانی، پر می‌کنند.

تشویق سال اولی‌ها

طبق یک سنت قدیمی دختران و پسران نوجوان که تازه بالغ شده و نخستین رمضان دوران تکلیف خود را می‌گذرانند، از سوی والدینشان به انحای مختلف مورد تشویق قرار می‌گیرند.

بارز‌ترین شکل آن، این است که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، با ترتیب دادن یک مهمانی افطاری، همه سال اولی‌ها و مؤمنان تازه بالغ را دعوت کرده و با دادن هدیه‌ای کوچک، آنان را به انجام تکالیف الهی و فرایض دینی تشویق می‌کنند.

آش دوغ و فرنی اردبیل

دوختن کیسه برکت

از دیگر رسوم استان اردبیل و شهرهای اطراف دوختن «کیسه برکت» است که همزمان با آخرین جمعه‌ماه رمضان در مساجد شهرستان مشکین‌شهر برگزار می‌شود.

دوخت این کیسه‌ها که در آخرین روز‌ ماه مبارک رمضان و معمولا با ختم 30جزء قرآن کریم تمام می‌شود، براساس یک باور دینی و مذهبی توسط زنان و دختران مشگین شهری انجام می‌شود.

این کیسه‌ها که بین مردم به برکت توربافی، معروف است، از پارچه نذری تهیه می‌شود و پس از آماده‌شدن، مقداری نمک و وجه نقد در آن قرار داده می‌شود. خانواده‌ها پس‌انداز خود را در طول سال داخل این کیسه قرارداده و در سفرهای زیارتی و کارهای عام‌المنفعه مورد استفاده قرار می‌دهند.

حدیث رمضان:

قالَ الباقر(ع): اِنَّ لِجَمْعِ شَهْرِ رَمَضانَ لَفَضْلاً عَلى جَمیعِ سایِرِ الشُّهُورِ کَفَضْلِ رسول اللَّه(ص) عَلى سایِرِ الرُّسُلِ. 
همانا براى ماه رضمان نسبت به سایر ماه‏ها برترى است همانند برترى رسول خد(ص) نسبت به سایر پیامبران.

فواید روزه داری

در طب قدیم روزه اهمیت خاصی داشته است فیثاغورث و بقراط برخی از امراض را با روزه معالجه می‌کردند و ابن سینا فصلی از کتاب قانون را به مداوا با روزه اختصاص داده است.

دکتر الکسی سوفورین دانشمند شهیر روسی می‌گوید: «جسم به هنگام روزه به جای غذا از مواد داخلی استفاده کرده و آنها را مصرف می‌کند و بدین‌وسیله خود را پاکیزه می‌سازد.»

اکثر بیماری‌های حاد و مزمن را می‌توان به وسیله روزه بهبود بخشید یا از شدت آنها کاست. بهترین درمان بیولوژیکی این است که به وسیله دفع مواد مضر، سلامت فرد را تامین نماییم. به محض این‌که نیروهای نوسازی موجود زنده، در هنگام روزه فعال و آزاد شوند، تصفیه مواد زائد حاصل از متابولیسم ایجاد می‌گردد. مشاهدات علمی تفاوت بین روزه‌داری و گرسنگی را نشان داده‌اند.

نوعی داوطلبی واقعی توام با آسایش درونی لازمه روزه‌درمانی است. وضع فکر بیمار، در هدایت اعمال متابولیک تمام بدن تأثیر اساسی دارد. روزه‌داری سبب افزایش قدرت انقباضی قلب و دفع چربی‌های زائد می‌گردد.

آثار مثبت جسمی زیادی در افراد سالم و بیمار، برای روزه‌داری بیان شده است که از جمله:

- اثر بر سوخت و ساز بدن،

- غلظت هورمون‌ها،

- فعالیت کلیه‌ها، آزمایش‌های کبدی،

- دستگاه گوارش،

- دستگاه قلب و عروق،

- آثار عصبی و روانی،

- اثر بر الکترولیت‌ها و شاخص‌های خون‌سازی،

- اثر بر کاهش وزن و ... می‌باشد.

- شیوع حملات صرعی در روزه‌داران ماه مبارک رمضان کاهش می‌یابد.

- روزه‌داری سبب کاهش افسردگی، افکار پارانوئیدی و وسواس می‌گردد و عزت نفس فرد را افزایش می‌دهد.

ماه رمضان را از آن جهت ماه صبر نامیده‌اند چون صابر و روزه‌دار خود را از تأثیر درگیری‌ها، شکوه ‌ها و آلام می‌رهاند و خویشتن را از آنها باز می‌دارد. صبر یکی از طرق سلامت و بهداشت روانی است که در روزه‌دار تجلی می‌یابد.

فضیلت و خواص سوره یس

یس، و نام های دیگرش «عزیزه؛ معمّه(شامل شونده)، مدافعه قاضیه(دفع کننده برآورده) سی و ششمین سوره قرآن است که مکی و دارای 83 آیه است از رسول گرامی اسلام روایت شده قرائت کننده این سوره نزد خداوند شریف خوانده می شود و این سوره برای قاری خود شفاعت می کند در روایتی دیگر از ایشان آمده: سوره «یس» در تورات «معمّه: شامل شونده» نام دارد چون خیر دنیا و آخرت را شامل حال قرائت کننده خود می کند و بلاهای دنیا و سختی های آخرت را از او دور می کند.

و نیز «قاضیه: دفع کننده برآورنده» نامیده می شود چون از قاری خود، هر بدی را دفع کرده و همه حاجت های او را روا می کند و قرائت آن سوره پاداشی برابر بیست حج دارد. و گوش سپردن به صدای قرائت آن، معادل با ثواب هزار دینار انفاق در راه خداست.

در فضیلت این سوره از حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده: هر کس سوره «یس» را قرائت نماید مانند آن است که ده بار قرآن را ختم نماید. 

ایشان همچنین فرمودند: هر کس سوره «یس» را برای رضای خدا بخواند خداوند او را خواهد بخشید و اجری همانند 12 ختم قرآن به او خواهد داد و اگر برای مریض در شرف مرگی خوانده شود، به تعداد حروف این سوره 10 فرشته  نزد او به صف شده و برای او استغفار کرده و شاهد قبض روحش بوده و جنازه اش را تشییع می کنند و بر او نماز گزارده و شاهد دفنش هستند.

از ابی بصیر روایت شده که حضرت صادق علیه السلام فرمودند: براستی برای هر چیزی قلبی است و قلب قرآن سوره یاسین است هر کس آن را قبل از خواب یا در روز، قبل از آنکه شام شود بخواند در آن روز از محفوظین و بهره مندان باشد تا آنکه شام کند و هر کس در شب قبل از خواب آن را تلاوت کند خداوند بر وی 1000 فرشته بگمارد تا او را از شر بدی و هر شیطان رانده شده و هر آسیب حفظ کنند و هر گاه در همان روز بمیرد خداوند او را وارد بهشت گرداند و 30 هزار فرشته هنگام غسلش گرد آیند و برای او طلب آمرزش کنند و با استغفار او را مشایعت و بدرقه نمایند تا کنار قبر، و چون او را به قبر برند آن فرشتگان جمله در قبر با وی درآیند و خدا را عبادت کنند و ثواب او را به مرده دهند و قبرش تا هر کجا که چشم ببیند فراخ گردد و از فشار قبر ایمن باشد و همیشه از قبرش تا آسمان نوری تابان باشد تا اینکه خداوند او را از قبر بیرون آرد و چون او را برانگیخت فرشتگان خدا با او هستند و بدرقه اش کنند و با وی به گفتگو پردازند و به رویش لبخند زنند و به هر خیر و نیکی مژده اش دهند تا او را از صراط و میزان بگذرانند و در پایگاه قربی او را بدارند که هیچ مخلوقی را جز مقربان و فرستادگان حق آن مقام و منزلت و قرب را باشد، و وی با پیامبران در آن درگاه نزد خدای تعالی باز ایستد و با غمخواران غم نخورد و با اندوهگینان اندوه نکشد و با زاری کنندگان زاری نکند.

آنگاه خداوند تعالی گوید: ای بنده من شفاعت کن هر که را خواهی ،که شفاعت را درباره همه بپذیرم و حاجت بخواه که هر چه خواهی به تو دهم پس وی حاجت را از خدا بخواهد که برآورده شود و شفاعت کند که پذیرفته گردد و حساب او را چون دیگران نکشند و در آنجا چون دیگران بازداشت نشود و چون از زبونان و خوار شدگان زبون و خوار نگردد و به نکبت گناه و عمل زشتی که از او سر زده گرفتار نشود و برات آزادی او را سر گشاده بدو دهند تا اینکه از درگاه الهی به زیر آید و همه مردم از روی تعجب گویند: «سبحان الله» این بنده را حتی یک گناه نبود او از همدمان محمد صلی الله علیه و آله وسلم خواهد شد.

از جابر جعفی روایت شده که امام باقر علیه السلام فرمودند: هر کس سوره یاسین را در عمر خود یک بار بخواند خداوند به شماره تمام آفریده هایش در این جهان و آن جهان و آنچه در آسمان است به عدد هر یک 2000 حسنه در نامه عملش ثبت فرماید و به همین مقدار از گناهان او محو سازد و دچار تنگدستی و زیان و بدهکاری و خانه خرابی نشود و بدبختی و دیوانگی نبیند و مبتلا به جذام و وسواس و دودلی و بیماری های مضر نگردد و خداوند سختی و دشواری مرگ را بر او آسان کند و خود متصدی و مباشر قبض روح او باشد و از جمله کسانی خواهد بود که خداوند فراخی زندگی او را به عهده گرفته و ضامن خوشحالی او هنگام مرگ گردیده و خشنودیش را آخرت تضمین کرده و همه فرشتگان آسمان و زمین را خطاب فرموده که من از بنده راضی هستم پس برای او آمرزش بطلبید.
حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم هر کس سوره «یس» را برای رضای خدا بخواند خداوند او را خواهد بخشید و اجری همانند 12 ختم قرآن به او خواهد داد و اگر برای مریض در شرف مرگی خوانده شود، به تعداد حروف این سوره 10 فرشته  نزد او به صف شده و برای او استغفار کرده و شاهد قبض روحش بوده و جنازه اش را تشییع می کنند و بر او نماز گزارده و شاهد دفنش هستند

آثار و برکات سوره
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم به امیرالمؤمنین فرمودند: ای علی! «یس» را بخوان که در آن ده اثر است: هر که آن را قرائت کند:

1) اگر گرسنه باشد سیرگردد؛

2) اگر تشنه باشد، سیراب گردد؛

3) اگر عریان باشد، پوشانیده گردد؛

4) اگر عزب باشد، ازدواج کند؛

5) اگر ترسان باشد، امنیت یابد؛

6) اگر مریض باشد، عافیت یابد؛

7) اگر زندانی باشد، نجات یابد؛

8) اگر مسافر باشد، در سفرش یاری شود؛

9) نزد میت خوانده نمی شود مگر اینکه خدا بر او آسان گیرد؛

10) اگر گمشده داشته باشد، گمشده اش را پیدا کند.

پیدا شدن گمشده

شخصی به امیرالمؤمنین علی علیه السلام عرض کرد: بفرمایید وقتی چیزی یا کسی گم می شود چه باید بکنم؟

حضرت فرمودند: دو رکعت نماز بخوان و در هر دو رکعت بعد از حمد «یس» بخوان و بعد از آن بگو: یا هادی الضالّهِ رُدَّ عَلَی ضالَّتی» ای هدایت کننده گمشدگان، گمشده ام را به من برگردان.

شخص می گوید: من این کار را کردم و بعد از مدتی خداوند گمشده ام را به من برگرداند.

جهت امنیت یافتن از چشم زخم و شر جن

در کتاب المصباح آمده: هر کس سوره «یس» را با خود همراه داشته باشد از چشم زخم و از شر جنیان در امان بوده و خواب های خوش می بیند.

 داشتن قلبی نیرومند و ذهن قوی

اگر می خواهید قلبی نیرومند و ذهنی قدرتمند داشته باشید به سخن امام صادق علیه السلام عمل کنید که فرمود: هر کس در نهم شعبان سوره «یس» را با گلاب و زعفران نوشته و بنوشد در حفظ و امان خواهد بود و قلبش نیرومند و ذهنش قوی می گردد .

برای دیدن پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله وسلم در خواب

در حاشیه زادالمعاد علامه مجلسی آمده جهت دیدن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم در خواب، سه شب و هر شب سی مرتبه «آیه 42 یس» را بخواند.

رفع فقر

جهت رفع فقر هر بامداد «آیه 68 یس» را قرائت کند.

دوای دردها

از رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده است: هر کس سوره یس را نوشته و پس از شستن از آب آن بنوشد در درونش هزار گونه دوا و نیز هزار گونه نور و یقین و برکت و رحمت را وارد کرده است و هر گونه دردی را از او دور می کند. 
در فضیلت این سوره از حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده: هر کس سوره «یس» را قرائت نماید مانند آن است که ده بار قرآن را ختم نماید

ختم مجرب

برآورده شدن حاجت مشروع

1) یکی از بزرگان و عارفان می گوید:

سوره یاسین را بسیار می خواندم و هر حاجتی که داشتم به تلاوت این سوره به این شکل مداومت می نمودم.

در سوره یس هفت «مبین» وجود دارد؛ به هر مبین که رسیدی این دعا را 3مرتبه بخوان:

«بسم الله الرحمن الرحیم، سبحان المنفّس عن کل مدیون، سبحان المفرج عن کل محزون، سبحان الناصر عن کل مظلوم، سبحان المخلص عن کل مسجون، سبحان من جعل خزائنه بین الکاف و النون، سبحان انما امره اذا اراد شیئاً ان یقول له کن فیکون، سبحان الذی بیده ملکوت کل شی و الیه ترجعون.»11

2) از حضرت سلمان فارسی رحمة الله روایت شده اگر کسی ده روز بعد از نماز صبح قبل از سخن گفتن با کسی، سوره یس را بخواند و این دعا را قبل از تلاوت سوره مزبور ده مرتبه بخواند بعد سوره را بخواند هر حاجتی را که بخواهد انجام شود. انشاءالله زیرا که اسم اعظم خداوندی در این دعا است:

«بسم الله الرحمن الرحیم، یا قدیم یا دائم یا حی و یا قیوم یا فرد و یا وتر یا واحد یا احد یا صمد یا من لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفواً احد و صلی الله علی محمد و اله اجمعین برحمتک یا ارحم الراحمین.»12

3) کسی که می خواهد مشکلش حل شود شب جمعه، چهار رکعت نماز بخواند و به این ترتیب که می آید:

در رکعت اول: بعد از سوره «حمد» سوره «یس» را بخواند و سپس به رکوع رود و هنگامی که سر از رکوع بر می دارد صد مرتبه این ذکر را بگوید:

«واذا سلک عبادی عنی فانی قریب اجیب دعوة الداع اذا دعان فلیستجیبوا لی ولیومنوا بی لعلهم یرشدون» (بقره، 186).

در رکعت دوم: حمد را دو مرتبه، سوره «یس» را یک مرتبه بخواند و بعد از آن قنوت را بجای آورد و به رکوع رفته و پس از سر برداشتن از رکوع همان ذکر (بقره، آیه 186) را صد مرتبه تکرار کند و به سجده رود و پس از دو سجده تشهد را بخواند اما بدون سلام برخیزد مثل کاری که در نماز ظهر انجام می دهد.

در رکعت سوم: «حمد» را سه مرتبه و «یس» را یک بار و رکوع را بجای آورد و پس از سربرداشتن از رکوع این ذکر را صد مرتبه بگوید: «فسیکفیکهم الله و هو السمیع العلیم»(بقره، آیه 137).

در رکعت چهارم: حمد را چهار مرتبه بخواند و «یس»را یکبار بخواند و بعد از رکوع بگو: «یا ربِّ إدْفَعْ عَنّی الضُّرَّ وَ انْتَ اَرْحَمُ الراحِمینْ» .

پس از دو سجده و تشهد و سلام به سجده برود و پیشانی را برزمین بگذارد و صد مرتبه این ذکر را بگوید: «استغفرالله» و بعد از آن گونه راست را بر زمین بگذارد و صد مرتبه بگوید: «اللهم صل علی محمد و آل محمد» و بعد گونه چپ را بر زمین بگذارد و بگوید: «انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون» (یس، 82) و پس از آن حاجت را بخواهد که انشاءالله برآورده خواهد شد.13

4) برای برآورده شدن جمیع حاجات و سایر مهمات مجرب است به هر نیت که باشد سه نوبت سوره «یس» بخواند و هر نوبت که می خواند احتیاط می کند هرگاه به لفظ مبین می رسد یک انگشت خود را گره می کند بعد از آنکه سوره را تمام کرد سه نوبت این دعا را بخواند:

«سبحان المفرج عن کل مهموم سبحان المنفس عن کل مدیون سبحان من جعل خزائنه بین الکاف و النون انّما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون فسبحان الذی بیده ملکوت کل شی ء و الیه ترجعون یا مفرج الهم فرج یا مفرج الهم فرج یا مفرج.»

رمضان در آینه شعر:

می ‏بسازد جان و دل را بس عجایب کان صیام

گر تو خواهی تا عجب گردی، عجایب دان صیام

دانک اسب تازی تو هست در میدان صیام

چونک بهر دیده دل کوری ابدان صیام

خاص شد بهر کمال معنی انسان صیام

پس مهیا کرد بهر مطبخ ایشان صیام

بر دل و بر جان و جا خون خواره شیطان صیام

چیست پیش حضرت درگاه این سلطان؟ صیام

آنچ کرد اندر دل و جانهای مشتاقان صیام

هست ‏بهتر از حیوة صد هزاران جان صیام

لیک و الله هست از آنها اعظم الارکان صیام

چون شب قدر مبارک هست‏خود پنهان صیام

لعل گرداند چو خورشید درون کان صیام

چیره گرداند تو را بر بیشه شیران صیام

نیست اندر طالع جمع شکم خواران صیام

می‏نهد بر تارک سرمای مختاران صیام

زانک می‏بنشاندت بر خوان الرحمن صیام

همچون حمامت ‏بشوید از همه خذلان صیام

نور گرداند چو ماهت در همه کیوان صیام

تن چون حیوانست مگذار از پی حیوان صیام

تا درون جان ببینی شکر ارزان صیام

سوی بحرت آورد چون سیل و چون باران صیام

زانک هست آرامگاه مرد سر گردان صیام

دست و پایی زن که بفروشم چنین ارزان صیام

لزر بر وی افکند چون بر گل لرزان صیام

هست آن ظلمت‏ به نزد عقل هشیاران صیام

هست ‏سر نور پاک جمله قرآن صیام

مر تو را همکاسه گرداند بدان پاکان صیام

روز عید وصل شد را ساخته قربان صیام

چون حرامت و نشاید پیش غنا کان صیام

هر که در سر افکند ماننده دامان صیام

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه سایر رسانه‌ها