سیاست اشتباه انباشت نقدینگی در بانک‌ها از ترس تورم/ بانک‌ها تاجر شدند

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اطلاعات منتشر شده  در ماههای پایانی سال گذشته از افزایش حجم نقدینگی کشور به رقم هزار هزار میلیارد تومان خبر می داد. در این بین دو دسته تحلیل کلی در مورد این حجم بالای نقدینگی در فضای رسانه‌ای ایجاد شد. عده‌ای از کارشناسان این میزان نقدینگی را به بمب ساعتی تشبیه کردند و تعدادی دیگر آن را بی خطر و اتفاقا میزان نقدینگی فعلی برای خروج از رکود را ناکافی قلمداد می‌کردند. در همین رابطه مرتضی رحیمی یگانه استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی و فعال اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم معتقد است عمده حجم نقدینگی در بانکها قرار گرفته است و از طرف مدیران اقتصادی کشور انگیزه لازم برای هدایت این منابع به بخشهای تولیدی وجود ندارد.

تسنیم: اخیرا در خبرها شاهد بودیم که حجم نقدینگی به رقمی در حدود هزار هزار میلیارد تومان رسیده است. سوالی که وجود دارد این است که این حجم  گسترده نقدینگی چگونه ایجاد شد؟

رحیمی: سالهای زیادی است که حجم نقدینگی کنترل نشده و مساله مربوط به امروز نیست اما با توجه به اهدافی که دولت اعلام کرده بود این مساله عجیب است.

یک عامل افزایش حجم نقدینگی، هزینه‌های دولتی می‌باشد، که به شدت افزایش یافته است. جدای از  بحث آمارها به عنوان مثال حقوقهای بالای مدیران بیمه که اخیرا منتشر شد نشان می‌دهد که هزینه‌های دولت افزایش دارد. همچنین بالا بودن نرخ بهره در این زمینه اثرگذار است، امروز نرخ رشد بهره متناسب با نرخ رشد اقتصادی کشور نیست.

به هر ترتیب عوامل مختلفی برای افزایش حجم نقدینگی وجود دارد مثل بالا بودن مخارج دولتی، کسری بودجه و غیره، در این بین رشد بدهی بانکهای خصوصی به بانک مرکزی و همچنین بالا بودن نرخ بهره عوامل خطرناکی هستند، که حداقل اثر آن افزایش فاصله طبقاتی در جامعه می‌باشد.

از طرفی باید توجه داشت مهار تورم با هزینه تعطیل کردن تولید مطلوب نیست. اگر چهار بازار سرمایه، پول، کالا و بازار نیروی کار را در نظر بگیرید، می‌بینیم که کثر این بازارها در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند.

تسنیم: عمده حجم این نقدینگی هزار هزار میلیاردی در کدام بخش جمع شده است؟

رحیمی: مشخصا عمده این نقدینگی در بانکها جمع شده است. چرا که ما می‌بینیم بازارهای سنتی مسکن، ارز و یا طلا دارای رونق نیستند و در حالت رکود به سرمی‌برند. نکته ای که وجود دارد این است که برای مهار تورم، مجوز جمع شدن نقدینگی دربانکها داده شد اما مشکلی که وجود دارد این است باید این منابع به سمت تولید هدایت می‌شدند که این اتفاق نیفتاده است. امروز شاهد هستیم که بانکها منابع در اختیارشان را به سمت تجارت سوق داده‌اند. ترجیح بانکها کسب سود بالاتر می‌باشد و در راستای جذب نقدینگی مسابقه به راه انداخته‌اند. اگر نقدینگی به سمت سرمایه‌گذاری سوق داده می‌شد، اتفاق مثبتی بود.

اگر درصد افزایش نقدینگی بالاتر از نرخ رشد باشد این نکته مثبتی است اما بحث مهم دیگر این است که نقدینگی در چه جهتی سوق داده شده است. اگر به سمت پروژه‌های تولید و عمرانی برود خیلی هم خوب است. اما متاسفانه آنچه که مشاهده می شود خلاف این موضوع است.

متاسفانه بخش مالی بانک محور است و لذا  بانکها میدان‌دار اقتصاد شده‌اند. مقداری از بالابودن حجم نقدینگی به معوقات بانکی مرتبط است.

تسنیم: اخیرا وزیر اقتصاد خبر داد که بانکها به دلیل طلب 380هزار میلیاردی از دولت، به نوعی تمایل به در اختیار گذاشتن منابع خود ندارند. نظر شما در این مورد چیست؟

وزیر اقتصاد به این مورد اشاره  داشتند اما جایگاه مدیریت اقتصادی در سطح کلان به گونه‌ای است که باید برای این مسائل راهکاری اندیشده شود. شورای اقتصاد و یا ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی باید در این باره راهکار ارائه دهند.

امروز مشکل اقتصاد نگاه احتیاطی و محافظه‌کارانه مدیران در اقتصاد است. باید نگرشهای محافظه‌کارنه‌ای که در سطح کلان وجود دارد کنار گذاشته شود. مساله نرخ بهره یکی از این موارد است. مدیران اقتصادی برای کاهش تورم نرخ بهره را بالا برده‌اند اما از طرفی کشور دچار رکود شده است. برای خارج شدن از این فضا باید نرخ بهره کاهش یابد اما با این حالتی که مسئولین با احتیاط عمل می‌کنند حتی با اینکه مشکلات را می‌شناسند نمی‌توانند تصمیمات اثرگذاری داشته باشند.

انتهای پیام/