لرستان در سیطره ریزگردها/ نفس استان به شماره افتاد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، آسمان لرستان این روزها دیگر آفتابی نیست، فضایی خاک‌آلود بر استان حاکم است و غبار خود را چنان بر آسمان گسترانیده که استشمام هوایی پاک دست‌نیافتنی شده است.

استان لرستان محکوم‌به پذیرش و تحمل گردوغبار است و این پدیده وارداتی نفس را بر قلب زاگرس تنگ کرده، مردم را از نعمت هوای سالم محروم و حیات جنگل‌ها را نیز به مخاطره انداخته است.

باوجود استمرار این پدیده نامیمون باید گفت گردوغبار دیگر مهمان ناخوانده این استان نیست بلکه حضور ماندگاری پیداکرده و این میزبانی اجباری لرستان از ریز گردها فاجعه‌ای را رقم می‌زند که در آینده شاهد تبعات آن هستیم.

لرستان در غبار

نه‌تنها مردم لرستان قربانیان این پدیده تحمیل‌شده هستند بلکه جانداران، منابع طبیعی، جنگل‌ها و مراتع نیز درخطر نابودی است و ضربه مهلکی بر پیکره اقتصاد، کشاورزی و دام‌پروری استان وارد می‌شود.

استان لرستان سالهاست درگیر این بحران شده است اما متاسفانه تاکنون شاهد اقدامی موثر برای کاهش یا رفع آن نبوده‌ایم، باوجوداینکه سال گذشته لرستان 96 روز غبارآلوده را پشت سر گذاشت اما مدیرکل محیط‌زیست استان پیش‌ از این بیان کردند تاکنون هیچ اعتباری درزمینهٔ ریز گردها و ایجاد کمربند سبز به استان داده نشده، با این وجود امسال نیز باید شاهد استمرار ورود گردوغبار در استان باشیم.

الهام برنا معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم بابیان اینکه استان لرستان کانون ریز گردها نیست بلکه متأثر از گردوغبار است اظهار داشت: لرستان در سال 87، 49 روز آلوده، در سال 88، 46 روز، در سال 89، 90 روز، در سال 90، 180 روز، در سال 91، 59 روز، در سال 92، 92 روز، در سال 93، 136 روز، در سال 94، 96 روز  و از ابتدای امسال تاکنون 22 روز غبارآلوده را سپری کرده است.

ثبت 22 روز غبارآلوده در سال 95

وی به عوامل بروز گردوغبار اشاره کرد و افزود: خشک‌سالی‌های پی‌درپی، عدم مدیریت صحیح منابع آب‌وخاک، عدم تأمین حقابه‌های زیست‌محیطی تالاب‌ها و رودخانه‌ها، دست‌درازی انسان به طبیعت به‌ طوری‌که جنگل‌ها برای تبدیل به اراضی کشاورزی تراشیده می‌شود درحالی‌که این زمین حاصل خیز نیست و تغییر کاربری غیراصولی اراضی کشاورزی ازجمله عوامل ایجاد ریز گردها است.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان عنوان کرد: تغییر اقلیم، اختلاف دما و افزایش دمای جهانی نتیجه استفاده بیش‌ازحد منابع است به‌ طوری‌که انرژی و سوخت زیادی مصرف می‌شود و کربن زیادی به محیط برمی‌گردد که سبب می‌شود دمای هوا افزایش یابد، خشک‌سالی اتفاق می‌افتد، آب بیشتری تبخیر می‌شود و درنهایت گردوغبار ایجاد می‌شود.

وی بابیان اینکه وجود گردوغبار علاوه بر خسارات بیولوژیکی مشکلاتی برای دامداران، کشاورزان و باغداران ایجاد می‌کند تصریح کرد: چون زنبورها به امواج و کیفیت هوا حساس هستند گردوغبار سبب شده طی سه سال اخیر بازده کمتری داشته باشند.

برنا بیان کرد: گردوغبار تشدید خسارت ناشی از آفات و بیماری گیاهان را دارد به‌ طوری‌که فیزیولوژی سنتز گیاهان را کاهش می‌دهد، نور را از دسترس خارج می‌کند و روی روزنه گیاهان می‌نشیند و برگ که عامل مولد فتوسنتز است را دچار مشکل می‌کند.

خسارت به ابنیه و آثار تاریخی

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان به خسارت‌های ناشی از ریز گردها اشاره و خاطرنشان کرد: گردوغبار به ارتباطات مخابرات ضربه می‌زند، خطوط انتقال نیرو و دکل‌های برق که سیم‌های فشارقوی هستند دچار مشکل می‌شوند و افت شبکه پیدا می‌کند.

وی گفت: گردوغبار سبب می‌شود در تأسیسات آبی کدورت به وجود آید، تصادفات جاده‌ای به علت کاهش دید افزایش می‌یابد، پروازها لغو و ضریب فرسایش ابنیه، آثار تاریخی و تأسیسات افزایش می‌یابد.

برنا اظهار داشت: اگر ریز گردها از ذرات سیلیس یا رس باشد، ذره‌ای کاملاً متخلخل است و مسیری را که طی می‌کند از شمال سوریه، غرب عراق و حتی منشأ آن شاخ آفریقا است و بر اساس میزان جذبی که دارد آلاینده‌های محیط را با خود جذب می‌کند که ممکن است پی اچ آن بالا و اسیدی باشد و یا ممکن است حاوی هیدروکربن‌های نفتی، فلزات سنگین و حتی قارچ‌ها باشد که وارد ریه انسان می‌شود. 

وی افزود: بیماران قلبی خیلی به کدورت هوا حساس هستند و ذرات گردوغبار اگر کمتر از یک و یا دو میکرون باشد وارد دستگاه تنفسی و جریان خون می‌شود که سبب افزایش فشارخون می‌شود.

استان لرستان متأثر از ریز گردها

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان عنوان کرد: کودکان و نوجوانان به گردوغبار خیلی حساس هستند و از سن کم دچار مشکلات ریوی می‌شوند بنابراین اگر شرایط در حالت اضطرار و بحران باشد مدارس باید تعطیل شود.

وی با اشاره به اینکه شهرستان‌های کوهدشت، پلدختر، خرم‌آباد و منطقه کاکا شرف و داد آباد مناطق خیلی بحرانی متأثر از گردوغبار هستند بیان کرد: استان لرستان متأثر از ریز گردها است بنابراین باید آمادگی خود را برای مقابله با ریز گردها بالا ببریم، بام لرستان و کاشت درخت در این فضا اقدام خوبی در راستای کاهش آلودگی بوده است.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه اقداماتی در جهت کاهش ورود ریز گردها و اینکه استان لرستان به کانون گردوغبار تبدیل نشود انجام می‌شود تصریح کرد: 400 میلیون تومان اعتبار برای حفاظت از اشترانکوه اختصاص‌یافته، احیا تالاب‌ها در دستور کار است و اقداماتی در جهت تجهیز و توسعه ایستگاه‌های پایش انجام می‌شود.

احیا تالاب‌های لرستان

وی با اشاره به اینکه کوهستانی بودن منطقه و پوشش گیاهی از ورود ریز گردها جلوگیری می‌کند خاطرنشان کرد: کشور ایران مدیون زاگرس است چراکه اگر زاگرس نبود گردوغباری که در استان خوزستان وجود دارد در لرستان و سایر استان‌های دیگر نیز وجود داشت.

برنا گفت: پوشش گیاهی و کوهستانی بودن زاگرس مانع خوبی برای جلوگیری از گردوغبار است و ریز گردها را به خود جذب کند ولی متأسفانه گردوغبار سبب ضعیف شدن زاگرس شده و به مرحله‌ای می‌رسد که توان خود پالایی ندارد.

وی اظهار داشت: اگر بیش از این شکنندگی جنگل‌های زاگرس بیشتر شود و همین روند ادامه پیدا کند و خشک‌سالی‌ها نیز پابرجا باشد زاگرس نمی‌تواند وظیفه خود را انجام دهد و جذبی داشته باشد.

خشکیدگی 21 درصد از جنگل‌های زاگرس

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه هر هکتار جنگل می‌تواند 60 تا 70 تن گردوغبار را در سال جذب کند افزود: 21 درصد از جنگل‌های زاگرس براثر ورود گردوغبار دچار خشکیدگی شده است.

وی عنوان کرد:  27 درصد جمعیت کشور در زاگرس سکونت دارد و 30 درصد جمعیت دامی و 80 درصد عشایر مولد کشور را در خود جای‌داده است.

برنا با اشاره به اینکه سند جامع مقابله با ریز گردها در شورای توسعه استان مصوب شد که رویکرد این سند آمادگی مقابله با ریز گردها و کاهش آثار زیان‌بار است بیان کرد: در سند مقابله با ریز گردها حدود 26 پروژه تعریف‌شده که دستگاه‌های مربوطه باید اقدامات مشخص‌شده را انجام دهند.

وی عنوان کرد: 90 درصد کانون ریز گردها خارجی و 10 درصد داخل کشور است و چون لرستان متأثر از ریز گرد است و زیان آن به استان می‌رسد بنابراین باید برنامه خود را روی آمادگی دستگاه‌ها بگذاریم تا در زمان ورود ریز گردها کمترین آسیب را ببینیم.

لزوم ایجاد کمربند سبز

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان با اشاره به لزوم ایجاد کمربند سبز در استان بیان کرد: ایجاد کمربند سبز که می‌تواند بخش مهمی از گردوغبار را جذب کند توسط شهرداری، توسعه شبکه سنجش آلودگی هوا که در حال حاضر هشت دستگاه سنجنده در استان وجود دارد و احیاء تالاب‌های استان تا به کانون جدید گردوغبار تبدیل نشوند توسط محیط‌زیست انجام می‌شود.

وی تصریح کرد: باید اقدامات لازم در جهت آموزش و پژوهش، توسعه و تجهیز فرودگاه‌ به تجهیزات ناوبری هواشناسی پیشرفته و ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا انجام و مناطق مستعد، کانون‌های شکل‌گیری تولید گردوغبار به‌ ویژه در مکان‌هایی که جنگل تراشی می‌شود، اراضی کشاورزی درشیب خیلی بالا قرار دارد که شخم موافق زده و باد مقداری از خاک را حمل می‌کند و ممکن است بعداً به کانون تبدیل شوند شناسایی شود.

برنا خاطرنشان کرد: احداث فضای سبز مشجر در کانون‌های بحرانی شناسایی‌شده، توسعه و تجهیز مراکز بهداشتی درمانی به وسایل مراقبت‌های پزشکی ویژه، توسعه و تجهیز مراکز اورژانس، توسعه و تجهیز سیستم‌های دیده‌بانی و پایش شدت و وسعت گردوغبار توسط هواشناسی، خرید لوازم و تجهیزات مصرفی، خرید ادوات مهار آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی، خرید تجهیزات و ماشین‌آلات راهداری و نصب تابلوهای اعلام هشدار، استانداردسازی در و پنجره مدارس وادارات دولتی از دیگر اقداماتی است که باید توسط دستگاه‌های مربوطه انجام شود.

90 درصد آلودگی منشأ خارجی دارد

وی گفت: آلودگی هوا موضوعی جهانی است و کمک‌های جهانی را می‌طلبد و موظف هستند به کشور ما کمک مالی کنند چراکه 90 درصد آلودگی از کشورهای خارجی وارد ایران می‌شود بنابراین این کشورها باید مقداری از خسارات را جبران کنند.

مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل محیط‌زیست استان لرستان با اشاره به اینکه پدیده ریز گردها معضلی است که سلامت مردم را مورد تهدید قرار می‌دهد اظهار داشت: 90 درصد منشأ و کانون ریز گردها خارجی و این کانون‌ها در عربستان، عراق و اردن است و بادی که از غرب به شرق می‌وزد سبب می‌شود گردوغبار آسمان لرستان را فراگیرد.

وی بابیان اینکه چون کانون ریز گردها خارجی است نمی‌توانیم کار خاصی انجام دهیم افزود: از مهم‌ترین عوامل خشکیدگی جنگل‌های زاگرس وجود ریز گردها است چون قطر پایینی دارند در سطح برگ درختان می‌نشیند، سبب مسدود شدن روزنه‌های هوایی می‌شود و زمانی جلوی فتوسنتز گرفته شود درخت ضعیف شده و با هجوم آفات و بیماری‌ها از بین می‌رود.

مدیرکل محیط‌زیست استان لرستان عنوان کرد: هجوم ریز گردها در لرستان سبب خشکیدگی جنگل‌های زاگرس شده به‌ طوری‌که حدود 560 هزار هکتار از جنگل‌ها بین 10 تا 100 درصد آسیب‌دیده‌اند که یک چالش به شما می‌رود.

وی بیان کرد: یکی از اصلی‌ترین اقداماتی که می‌توان اثرات ناشی از ریز گردها را کاهش داد وجود درختان و جنگل‌ها است که باید کمربند سبز در شهرها ایجاد و اقدام به احیا تالاب‌ها شود.

گزارش از فاطمه بیرانوند

انتهای پیام/