رکوردزنی ایران در تولید و صادرات کم‌ارزش‌ترین محصول پالایشی
ثابت ماندن حجم نفت کوره تولیدی در پالایشگاه‌ها و کاهش مصرف آن در صنایع مختلف از جمله نیروگاه‌های تولید برق طی سال‌های اخیر، ایران را به بزرگترین تولیدکننده نفت کوره جهان تبدیل کرده اما مشکلات عدیده‌ای را نیز برای پالایشگاه‌ها ایجاد کرده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ثابت ماندن حجم نفت کوره تولیدی در پالایشگاه‌ها و کاهش مصرف آن در صنایع مختلف از جمله نیروگاه‌های تولید برق طی سال‌های اخیر، نه تنها ایران را به بزرگترین تولید کننده نفت کوره جهان تبدیل کرده است بلکه مشکلات عدیده‌ای را نیز برای پالایشگاه‌ها از جمله کمبود مخازن ذخیره سازی، صف طولانی تانکرهای بارگیری و تخلیه، اقتصاد ضعیف پالایشگاه و... ایجاد کرده است.
نخستین محموله صادراتی نفت کوره در روزهای گذشته (شنبه، 29 خردادماه) از بندر عسلویه در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بارگیری شد. اما به راستی این خبر چقدر خوشایند است؟ همچنین «علی حکمت» مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی آبادان، چندی پیش (3 خرداد 95) از افزایش تخلیه نفت کوره از 3.5 به 11 میلیون لیتر خبر داد. حکمت با اشاره به این که این دستاورد نقشی به سزا در رشد حجم صادرات نفت کوره خواهد داشت، گفته بود: «با تغییرهای انجام شده در سیستم تخلیه، حجم برداشت نفت کوره مازاد در پالایشگاه‌های کشور سه برابر شد.»
در مورد اخباری که طی ماه جاری در مورد صادرات نفت کوره کشور منتشر شده به نظر می‌رسد حقیقتِ بزرگ‌تر «افزایش حجم مازاد نفت کوره ایران به عنوان کم‌ارزش‌ترین فرآورده نفتی» و تبدیل شدن ایران به بزرگترین صادر کننده نفت کوره در جهان است.
«عماد رفیعی» کارشناس انرژی در این خصوص به تسنیم گفت: "پالایشگاه‌های ایران به دلیل فناوری قدیمی موجود، از کل ظرفیت پالایشی خود یعنی یک میلیون و ششصد هزار بشکه نفت خام در روز، حدود 27 درصد را به نفت کوره تبدیل می‌کنند. این رقم هم اکنون برای پالایشگاه‌های کشور امریکا به 2.6 و برای چین به 2.7 درصد رسیده است. با این حساب حجم نفت کوره تولیدی ایران در سال 93 برابر 428 هزار بشکه در روز و حجم مصرف آن 230 هزار بشکه در روز بوده است. این در حالی است که طی سال‌های 94 و 95 حجم تولید نفت کوره کشور تقریبا ثابت مانده است اما حجم مصرف آن به دلیل بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی و افزایش گاز طبیعی تولید شده در کشور و جایگزینی آن با نفت کوره کاهش یافته است."
این کارشناس انرژی تصریح کرد: "با افزایش تولید گاز طبیعی در سال‌های اخیر و ادامه روند افزایش در سال‌های آتی، این سوخت پاک جایگزین نفت کوره در بسیاری از صنایع می‌شود تا از لحاظ زیست محیطی و اقتصادی دستاوردهای خود را به همراه داشته باشد. اما ادامه این روند که از سالها پیش قابل پیش‌بینی و مورد تذکر کارشناسان انرژی کشور بوده است ایجاب می‌کند که وزارت نفت بصورت موازی نسبت به ارتقاء فناوری پالایشگاه‌ها و کاهش حجم نفت کوره نیز برنامه‌ریزی کند."
وی افزود: "از بین 5 فرآورده اصلی پالایشی یعنی گازمایع، بنزین، نفت‌گاز (گازوئیل)، نفت سفید و نفت کوره، فرآورده آخر یعنی نفت کوره کم‌ارزش ترین محصول از نظر قیمتی به حساب می‌آید بطوریکه معمولا قیمت این فرآورده صادراتی از قیمت نفت خام نیز پایین‌تر و بالا بودن حجم تولید آن موجب زیان‌ده شدن پالایشگاه است. ثابت ماندن حجم نفت کوره تولیدی در پالایشگاه‌ها و کاهش مصرف آن در صنایع مختلف از جمله نیروگاه‌های تولید برق طی سال‌های اخیر، نه تنها ایران را به بزرگترین تولید کننده نفت کوره جهان تبدیل کرده است بلکه مشکلات عدیده ای را برای پالایشگاه‌ها از جمله کمبود مخازن ذخیره سازی، صف طولانی تانکرهای بارگیری و تخلیه، اقتصاد ضعیف پالایشگاه و... ایجاد کرده است."
همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌شود مقایسه روند تغییرات تولید و مصرف نفت کوره در کشور از سال 68 تا 93 نشان می‌دهد که اختلاف این دو مقدار همواره رو به افزایش بوده است که لزوم برنامه‌ریزی برای ارتقاء فناوری پالایشگاه‌های قدیمی و کاهش تولید نفت کوره توسط صنعت نفت کشور را نشان می‌دهد.
همچنین طبق برآوردهای صورت گرفته از ادامه این روند در سال‌های آتی، در صورتی که طرح‌های ارتقاء فناوری در پالایشگاه‌های کشور اجرا نشود اختلاف مقدار تولید و مصرف نفت کوره به 420 هزار بشکه در روز تا سال 1403 خواهد رسید.
آخرین و در واقع تنها طرح کاهش نفت کوره در کشور مربوط به پالایشگاه اراک در سال 1390 بوده است که حجم نفت کوره این پالایشگاه را از 29٪ به 16٪ کاهش داده است.
انتهای پیام/