یوزپلنگ هم از اولویت‌های ابتکار نبود
علیرضا جورابچیان: بیست سال از عمرم را برای حفاظت از یوزپلنگ سپری کردم و امروز برای ارئه راهکارها و تجربیاتم وقت ملاقات هم نمی‌دهند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در آذر سال 94، در حاشیه مراسمی به مناسبت روز جهانی یوزپلنگ، با حضور گری لوئیس نماینده مقیم سازمان ملل در تهران، معصومه ابتکار در جمع خبرنگاران گفت: «با نصب دوربین‌های تله‌ای در زیستگاه‌های یوزپلنگ از ابتدای سال جاری تاکنون 18 توله مشاهده شد که نتیجه تلاش جمعی سازمان محیط زیست، پروژه حفاظت از یوزپلنگ، محیط بانان، جوامع محلی، کارشناسان، متخصصان و سازمان ملل است.» اما مشاهده 18 توله یوز طی زمان یاد شده آماری غیرواقعی بود که به سرعت با اعتراضات گسترده و پیگیری‌های رسانه‌ها مواجه شد تا سرانجام طی گزارشی در پورتال سازمان حفاظت محیط زیست، این آمار نادرست، "از نوع اشتباهات لفظی رایج در طبیعت این نوع مصاحبه‌های از پیش تعیین نشده است." عنوان شد اما هر چه که بود خبر مشاهده 18 توله یوزپلنگ در بازه زمانی یاد شده، عمداً یا سهواً آماری رویایی بود در اختیار نماینده سازمان ملل قرار گرفت که به گفته خود تاکنون 2 میلیون دلار بودجه در اختیار پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی گذاشته است.
امروز بیش از یک ماه آخرین تلفات یوزپلنگ در جاده تهران مشهد می‌گذرد و علی‌رغم وعده‌های مکرر برای اختصاص اعتبار برای حفاظت از این گونه ارزشمند از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی و همچنین اعلام آمادگی مسئولان وزارت راه برای همکاری با سازمان حفاظت محیط زیست برای ایمن‌سازی مسافتی 12 کیلومتری از این جاده که به گفته مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، بیشترین آمار تصادفات یوز را به خود اختصاص داده، تا به امروز، اقدامی از جانب سازمان حفاظت محیط زیست در این راستا معمول نشده است.
علیرضا جورابچیان، بنیانگذار و مدیر سابق پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ضمن ابراز نگرانی از کاهش جمعیت یوزپلنگ در سطح کشور گفت: در سال 76 پیش از آغاز به کار پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، اطلاعات قابل توجهی در زمینه یوزپلنگ در کشور وجود نداشت و حتی کسی باور نمی‌کرد در سطح کشور حتی یک قلاده یوز وجود داشته باشد. حتی آقای پیتر جکسون رییس گروه گربه سانان IUCN به ایران آمد و تمامی زیستگاه‌های یوز را به اتفاق کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست بررسی کرد و در گزارشی که در Cat News منتشر کرد نوشت: «در تمامی زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی در ایران، هیچ گونه آثاری از یوزپلنگ مشاهده نشد.»
وی ادامه داد: از سال 76 بررسی و تحقیقات در زمینه یوزپلنگ به من سپرده شد تا اینکه گزارش‌های ارائه شده وجود یوزپلنگ آسیایی را در کشور اثبات کرد و به راه اندازی پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در سال 80 انجامید: گونه‌ای ارزشمند که تنها در ایران وجود داشت.
وی افزود: پس گذشت یک سال از آغاز به کار پروژه، توانستیم تصاویری از 15 یوزپلنگ در کشور را در مجامع بین‌المللی منتشر کنیم. به گونه‌ای که پس از انجام تبلیغات گسترده بین‌المللی، پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی به افتخاری ملی تبدیل شد.
کارشناس مسئول سابق دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: طبق گزارشی که پروژه در سال 87 ارائه داد، 124 قلاده یوز در کشور برآورد شد که با بازتاب گسترده بین‌المللی همراه بود.
وی یادآور شد: پس از گذشت دو سال از بازنشستگی از سازمان حفاظت محیط زیست در سال 92 از مدیریت پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی استعفا دادم که در آن زمان تعداد یوزپلنگ‌های برآورد شده توسط پروژه در سطح کشور بالغ بر 100 قلاده بود.
جورابچیان با بیان اینکه در حال حاضر یوزپلنگ، به عنوان نماد ملی حیات وحش، مورد بی‌مهری سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است، گفت: در حال حاضر، پروژه هیچ اطلاعات یا گزارشی از فعالیت‌های خود منتشر نمی‌کند حال آن که در گذشته هر هفته یک گزارش از عملکرد پروژه منتشر می‌کردیم.
وی ضمن اظهار تأسف از عدم توانمندی پروژه و همچنین کم توجهی سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به حفاظت از یوزپلنگ گفت: سازمان حفاظت محیط زیست عملاً توپ را به زمین پروژه انداخته است و از زیر بار مسئولیت حفاظت از یوز شانه خالی می‌کند و از سوی دیگر، پروژه هم از ارائه اطلاعات و شفاف‌سازی خودداری می‌کند چرا که بی شک در حفاظت از بقایای این گونه ارزشمند کوتاهی شده است.
جورابچیان با بیان اینکه در زمانی که مدیریت پروژه را برعهده داشته، به دلیل وجود رابطه تنگاتنگ وی به عنوان یک مدیر باسابقه با مدیران استانی سازمان حفاظت محیط زیست، تمامی زیستگاه‌های یوزپلنگ تحت نظارت پروژه بوده و مدیران استانی با اعتبارات استانی و نه سازمانی به خوبی زیستگاه‌ها را تحت نظارت و حفاظت داشتند، گفت: نظارت و حفاظت از زیستگاه‌ها از مسئولیت‌های سازمان حفاظت محیط زیست است نه پروژه. اما متأسفانه در حال حاضر سازمان، پروژه را به حال خود رها کرده است و پروژه هم از ارتباط تنگاتنگی با مدیران کل استانها برخوردار نیست و نظارت و تعامل قابل توجهی با استانها ندارد و از طرفی تا زمانی که سازمان به موضوع ورود پیدا نکند، استان‌هایی که مسئولیت حفاظت از زیستگاه‌های یوز را به عهده دارند با پروژه همراهی نمی‌کنند.
وی با اشاره به اینکه 38 سال در سازمان حفاظت محیط زیست به خدمت مشغول بوده و 20 سال از عمر خود را در زمینه تحقیقات و حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در زیستگاه‌های کشور سپری کرده است، گفت: ریاست سازمان و معاونت محیط طبیعی برای شنیدن نقطه نظرات و راهکارهای سالها تجربه حتی وقت ملاقات اختصاص نمی‌دهند. حتی چند بار کتباً از خانم ابتکار خواستم به فریاد یوزپلنگ آسیایی برسند اما تا کنون در عمل اقدامی برای حفاظت از زیستگاه‌های یوزپلنگ از سوی سازمان انجام نشده است.
وی در پایان با تاکید بر اینکه حفاظت از حیات وحش در سطح جهان اولویت شماره یک سازمان‌ها یا وزارتخانه‌های محیط زیست آنهاست، گفت: در ماده یک قانون شکار و صید قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست آمده است: «برای حفظ و حمایت و تکثیر جانوران وحشی سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل می‌شود.» اما علی‌رغم اینکه حیات وحش به جز سازمان حفاظت محیط زیست متولی دیگری در کشور ندارد، متاسفانه در حال حاضر حفاظت از حیات وحش از اولویتی برای سازمان حفاظت محیط زیست برخوردار نیست.
در حالی که فعالان محیط زیست، از عدم پاسخگویی سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با اقدامات سازمان برای حفاظت از بازماندگان اندک یوزپلنگ آسیایی در کشور گله مندند، خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، موفق نشد از مجید خرازیان مقدم، مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست پاسخی برای پرسش‌های زیر دریافت کند:
- تا کنون «در عمل» برای حفاظت از یوزپلنگ چه اقداماتی انجام شده است؟
- این اقدامات تا چه حد موفقیت‌آمیز بوده است؟
- از این تاریخ به بعد چه اقداماتی در دست اجراست؟
- از چه منابعی می‌توان گزارش‌های مدون عملکرد پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی را مطالعه کرد؟
- آیا فاز اول ایمن سازی جاده تهران مشهد آغاز شده یا خیر؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم، معصومه ابتکار بارها حفاظت از گونه‌های بومی و خصوصاً در خطر انقراض را اولویت سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرده و رسیدگی به دیگر معضلات حیات وحش را که مورد پیگیری فعالان زیست محیطی قرار گرفته از اولویت کمتری برخوردار دانسته است. اما سوال اینجاست که آیا برای حفاظت از گونه‌ای که بنا به آمار پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، کمتر از 60 قلاده از آن در کشورمان وجود دارد در عمل قدمی برداشته می‌شود؟ آیا با وجود اعلام آمادگی نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسئولان وزارت راه برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، ایمن‌سازی مسافتی 12 کیلومتری از جاده تهران ــ مشهد پیش از انقراض کامل یوزپلنگ در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار خواهد گرفت؟ آیا معصومه ابتکار باز هم توپ حفاظت از یوزپلنگ آسیایی را به زمین پروژه‌ای خواهد انداخت که تا کنون در عمل اقدامی برای حفاظت از یوزپلنگ انجام نداده است؟ یا نام یوزپلنگ آسیایی به زودی به عنوان یکی از قربانیان سیاست کاری‌ها و آمار غیرواقعی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست در تاریخ ثبت خواهد شد؟
انتهای پیام/
