فیلم "سه سال و سه ماه و دو روز" فضایی تئاترگونه دارد/ ارتزاق جشنواره‌ای فیلمسازان/سینمای تجربی مهجور واقع شده است
فیلمساز مشهدی گفت: جشنواره‌های هنری با نگاهی آسیب شناسانه باید بررسی شود، امروزه حضور در جشنواره به شغل هنرمندان فیلمساز تبدیل شده و فیلمسازان ارتزاق جشنواره‌ای دارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، «سه سال و سه ماه و دو روز» فیلم کوتاه 30 دقیقه‌ای تولید حوزه هنری خراسان رضوی به کارگردانی سعید ولی زاده و داود رحمانی در مورد ساعت پایانی یک محکوم به اعدام است که نشان از متنبه شدن برخی زندانیان و فراهم‌شدن فرصت بخشش برای آن‌ها دارد.
این فیلم در مراسم پایانی سی و دومین جشنواره فیلم کوتاه تهران توانست مدال انجمن فیلم کوتاه را به‌دست آورد. کسب جایزه ویژه هیئت داوران برای بهترین فیلمبرداری در جشنواره فیلم کوتاه رضوی، جایزه بزرگ پنجاه و سومین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوانان فیلم بینالود، دیپلم افتخار در جشنواره سراسری آثار و تولیدات حوزه هنری و غیره از دیگر افتخار آفرینی‌های این فیلم است.
در این راستا گفت‌وگوی مفصلی با سعید ولیزاده کارگردان و نویسنده فیلنامه «سه سال و سه ماه و دو روز» ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: درباره چگونگی ورود خود به این عرصه و سابقه فعالیت هنری خودتان بگویید.
ولیزاده:کار هنری را از بازیگری تئاتر شروع کردم و پس از آن علاوه بر بازیگری انواع سمت‌های هنری نظیر دستیاری و طراحی صحنه، دستیار تصویر، صدا برداری، مدیر تولید، انتخاب بازیگر، بازیگردان، دستیاری کارگردان و برنامه ریزی را به‌طور جسته و گریخته تجربه کردم.
سال 82 اولین فیلم کوتاه خود در مقام نویسنده و کارگردان به سفارش دانشگاه فردوسی مشهد ساختم. کار حرفه‌ای من با فیلم «آنجا که خانه‌ام نیست» در سال 93 آغاز شد و با ساخت فیلم «سه سال و سه ماه و دو روز» در سال 94 ادامه یافت.
جدیدترین اثرم «پدر» به سفارش انجمن سینمایی دفاع مقدس تولید شده و یک اپیزود از فیلمی با سه اپیزود سینمایی را شامل می‌شود که هنوز رونمایی نشده است.
تسنیم: چرا تاکنون در عرصه ساخت فیلم بلند ورود نکردید؟
ولیزاده:برای ساخت فیلم بلند آمادگی لازم و تیم خوبی داریم اما سازمان و ارگان سرمایه‌گذار کم داریم. سازمان‌هایی هم که حاضر به سرمایه‌گذاری هستند توقعات خاص مضمونی یا بصری دارند و فیلم باید مطابق با رویکرد و نگاه آن‌ها ساخته شود که بُعد سفارشی کار را بسیار پررنگ می‌کند. در واقع ما مجبوریم برای هر تولیدی از فیلتر نظری تهیه کننده عبور کنیم که این با اصل و ذات هنر و فیلمسازی منافات دارد.
در ساخت فیلم کوتاه شرایط تا حدی بهتر و فضا بازتر است. متولیان ساخت فیلم کوتاه نظیر انجمن سینمای جوان خط مشی فکری خاصی را به فیلمساز تحمیل نمی‌کنند اما بودجه اندک است و در اکثر موارد فیلمساز از جیب خودش هم برای فیلم هزینه می‌کند.
تسنیم: وضعیت فعلی ساخت فیلم کوتاه را چطور ارزیابی می‌کنید؟ چه نقاط قوت و ضعفی دارد؟
ولیزاده:در سال‌های اخیر تولیدات متعددی در عرصه فیلم کوتاه اتفاق می‌افتد؛ در واقع در گذشته فیلمسازی سخت‌تر بود اما در حال حاضر تکنولوژی دیجیتال سبب شده روند فیلمسازی ارزان، ساده و سریع باشد. از طرف دیگر در سطح کشور نیز نسبت به گذشته، حمایت بهتری از فیلم کوتاه انجام میگیرد، برخی از هنرمندان حرفه ای و بنام عرصه فیلم بلند نظیر بازیگران مطرح نیز به این وادی وارد شدند و سینمای کوتاه به تدریج دارد اجر و قرب خودش را پیدا می‌کند.
شکل‌گیری گروه سینمایی هنر و تجربه اتفاق بسیار خوبی است که هم‌اکنون به اکران فیلم کوتاه نیز می‌پردازد اما تعداد اکران فیلم کوتاه و در کل گروه سینمایی هنر و تجربه حتی با وجود مخاطبان فراوان اصلاً با سینمای بدنه برابری نمی‌کند و بسیار کم است؛ بطور کلی سینمای هنری و تجربی مهجور واقع شده است.
به عقیده من اگر تعداد اکران فیلم‌های این گروه سینمایی افزایش یابد قطعا‍ً اتفاقات بسیار خوبی برای این فیلمها و فیلمسازان‌شان می‌افتد و می‌شود از این فیلمها انتظار بازگشت سرمایه و یا حتی سود اقتصادی هم داشت.
در عرصه تبلیغات نیز فیلم کوتاه کاملاًَ متکی به خودش است و اگر فیلمی در جشنواره‌های مطرح پذیرفته شود و جایزه کسب کند مورد توجه رسانه‌ها قرار میگیرد اما به طورکل عملاً تبلیغی برای فیلم‌های کوتاه انجام نمی‌شود.
در مورد سینمای بلند نیز فیلمی که در سینماها اکران می‌شود به ندرت در تلویزیون داخلی تبلیغ می‌شود در حالی که تبلیغات بار اصلی و اساسی بخش اقتصادی فیلم را به دوش دارد. امسال فیلم‌های سینمایی فروش خوبی داشته است.
تسنیم: با این اوصاف، شما برنامه‌ای برای ساخت فیلم بلند ندارید؟
ولیزاده:مسلماً پس از 14 سال سابقه کار، بسیار علاقمندم ساخت فیلم بلند را تجربه کنم و با اشخاص بسیاری هم در این رابطه صحبت کرده‌ام از افراد و سرمایه‌گذار شخصی تا چند اداره دولتی. مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در سال‌های گذشته از فیلم اولی‌ها حمایت می‌کرد اما در حال حاضر این مقوله به انجمن سینمای جوان محول شده و آن‌ها نیز هنرمندان را به بنیاد فارابی معرفی می‌کنند که پس از گذراندن یک سیکل ادارای پیچیده، باید منتظر بودجه ماند.
تسنیم: درباره شکل‌گیری ایده فیلم کوتاه «سه سال و سه ماه و دو روز» و دیدگاه‌ها و نظراتی که درباره این فیلم دریافت کردید، بگویید.
ولیزاده: ساخت این فیلم از سفارش معاون حوزه هنری به من مبنی بر ساخت فیلمی با فضای کلی شبیه به «آنجا که خانه‌ام نیست» شروع شد. فیلم‌نامه‌های متعددی مورد تایید قرار نگرفت و در نهایت صحرا رمضانیان از نویسندگان و فعالان عرصه تئاتر ایده «زنی که در روز آخر زندگی فرزند محکوم به اعدامش، برای وی بافتنی می‌آورد تا سرما نخورد» را مطرح کرد و این ایده مرا جذب کرد.
فضای حاکم در این فیلم جایی بین خودآگاه و ناخودآگاه نمود پیدا کرده است تئاترگونگی خاصی دارد و شاید بتوان گفت که یکی از متفاوت‌ترین فیلم‌های ارائه شده در جشنواره فیلم تهران بود.
فیلم‌نامه را من نوشتم و با کارگردانی مشترک من و داوود رحمانی ساخته شد. امین فاضلی، حجت خاکپور، رضا صحراگرد، مهران ولی زاده، سبحان و سلمان ابوذر، محمد عوامی، محمد قندی، نیما ممتاز، امید درخشان وغیره از جمله عوامل دست اندرکار فیلم بودند.
برای بازیگر اصلی به دنبال فردی لاغر بودیم که علاوه بر توان بازی شنا هم بلد باشد. مصطفی محمدزاده توسط عبدالله برجسته معرفی و از میان بیش از پنجاه نفر از هم نسل‌هایش انتخاب شد. سایر بازیگران نیز با دقت نظر بالایی انتخاب شدند.
به‌طور کلی از کار رضایت داشتیم. حدس می‌زدیم به دلیل ساختار فیلم شاید پیشکسوتان سینما خیلی این اثر را نپسندند اما در عمل و بعد از پخش، فیلم در هر دو قشر مخالف و موافقانی داشت که خدا را شکر تعداد موافقان بسیار بیشتر بود.
ضبط فیلم 13 روز به طول انجامید و علاوه بر لوکیشن اصلی لوکیشین‌های متفاوتی در خارج شهر،دریا و زیر آب داشتیم. جا دارد از رئیس هیئت شنای مشهد که استخر رایگان در اختیار ما قرار دادند تشکر کنم.
تسنیم: کیفیت و کمیت جشنواره‌های هنری کشور را چطور می‌بینید؟
ولیزاده: جشنواره‌های هنری با نگاهی آسیب شناسانه باید بررسی شود. امروزه حضور در جشنواره به شغل هنرمندان فیلمساز تبدیل شده و فیلمسازان ارتزاق جشنواره‌ای دارند به‌طوری که پیش تر از ایده برای ساخت فیلم، رویکرد جشنواره ها برای ساخت ملاک اصلی قرار میگیرد و این یک آسیب جدی است. اما به‌طور کلی با برگزاری جشنواره‌ها موافق هستم چون محلی برای دیده شدن فیلم و فیلمساز است. بخش جوایز بین هنرمندان تکاپو ایجاد می‌کند و سبب تشویق و تقویت انگیزه فیلمساز می‌شود.
به لطف اعتماد حوزه هنری خراسان رضوی فیلم کوتاه «سه سال و سه ماه و دو روز» ساخته و به خوبی دیده شد. علاوه بر حضور موفق در جشنواره‌های ملی، کسب بیش از ده عنوان تندیس و تقدیر و پخش و بررسی در شبکه یک صدا و سیما، مردادماه امسال نیز در جشنواره معتبر «یک فیلم، یک کشور» در فرانسه اکران می‌شود.
تسنیم: در سال‌های اخیر شاهد مهاجرت بی‌بازگشت برخی هنرمندان از مشهد به تهران بودیم. ارزیابی شما از این مسئله چیست و به نظرتان فضای کار هنری در مشهد چه کمبودهایی دارد؟
ولیزاده: من و همکارم داوود رحمانی در فیلم «سه سال و سه ماه و دو روز» ثابت کردیم که در شهرستان نیز می‌توان فیلم حرفه‌ای ساخت. توانایی و ظرفیت بالقوه در مشهد فراوان است اما مدیر دست به جیب کم داریم. سازمان و ارگان حامی که خط مشی فکری و اجرایی مشخصی را برای فیلمساز تعیین نکنند، وجود ندارد و بودجه فرهنگی شهرستان‌ها بسیار اندک است.
در تهران هر زمان فیلمی در حال تولید است و این بخشی از اشتغال هنرمندان را تامین می‌کند اما در شهرستان حتی تلویزیون استان آمار ساخت تله فیلم بسیار پایین و نزدیک به صفر است در واقع ما در مشهد ظرفیت و امکانات خوبی داریم و مشکل اصلی کمبود بودجه است.
تسنیم: در مورد برنامه‌های آتی خودتان توضیح دهید. فیلمی در دست ساخت دارید؟
ولیزاده: چند فیلم‌نامه کوتاه برای چند ارگان مختلف نوشته و فرستاده‌ام و پیگیر سرمایه‌گذار شخصی برای ساخت فیلم بلندم هم هستم. دوست دارم مولف باشم نه مقلد. در فیلم کوتاه سعی کردم این کار را انجام دهم و امیدوارم در سینمای بلند نیز بتوانم نوعی تالیف متفاوت ارائه دهم.
تسنیم: در پایان درمورد دغدغه فعلی شما صحبت‌های تکمیلی خودتان را بگویید.
ولیزاده: امنیت شغلی در کار ما وجود ندارد و این بی امنیتی سبب بروز مشکلاتی در زندگی شخصی هنرمندان می‌شود. به ندرت و به سختی می‌توان شغل ثابت اداری یا آزاد داشت و کار هنری قابل عرضی نیز ارائه کرد. از طرفی با کار هنری ثابت نیز نمی‌توان زندگی آسانی داشت اما با این همه به شوق و عشقی که داشتم و داریم ادامه می‌دهیم.
قریب 3 سال است که برای دریافت بیمه هنرمندان اقدام کردم و تمامی مراحل آن‌را انجام دادم اما هنوز خبری نشده بهانه‌هایی که در مورد این تاخیر مطرح می‌شود هیچ ارتباطی به هنرمند ندارد. امثال من بسیار هستند هنرمندان مانند هر فرد دیگری نیاز به استفاده از خدمات درمانی و تامین اجتماعی دارند. بیمه هنرمندان حق ما است و باید ادا شود و در حال حاضر این مهم ترین خواسته من برای خودم و تمامی هم صنفانم است که امیدوارم رسیدگی شود.
گفت‌وگو از فرزانه زنگی
انتهای پیام/