حاصل عمر «پسر شیرخوارگاهی» هلال‌احمر در گرو یک «امضاء» + تصاویر
خانه نخست «رضا میرپنج» که به دخترش بخشید و شمس آن را تبدیل به بنای شیر و خورشید کرد، طولی نکشید که یکی از فرزندان شیرخوارگاهی این نهاد خیریه، نامش به شهرت «صنعتی» بلند آوازه شد، حال حاصل عمر این هنرمند و خانه تاریخی هلال‌احمر در گرو تفاهمنامه‌ای است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، 130 سال پیش در قلب پایتخت خانه ای قرار داشت که صاحب آن کسی نبود جزء سردارسپه؛ که آن زمان و قبل از اینکه در قزاقخانه به شهرت و مقامی برسد به رضا سواد کوهی معروف بود.
حال پس از قرنی هنوز این خانه در میدان توپخانه تهران برپا ایستاده است، خانه ای که پهلوی اول پس از پادشاهی آن را به شمس - دختر خود بخشید و در نهایت این خانه به نخستین مرکز جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران تبدیل شد.
حاصل این خانه که زمانی رضاخان قبل از پادشاهی اش زندگی می‌کرد تبدیل به بنای برای کارهای فرهنگی شد، آن هم کارهای فرهنگی فردی به نام استاد سیدعلی‌اکبر صنعتی - که خود زمانی از کودکان شیرخوارگاهی صنعتی زاده در کرمان بود که در این بنای تاریخی کارگاه مجسمه سازی و نقاشی اش را برپا کرد و بعدها به موزه 13 آبان معروف شد.
حال این بنای تاریخی در گذر زمان دچار آسیب‌های بسیاری شد تا اینکه از دو سال قبل با تفاهمنامه ای بین هلال احمر - صاحب اصلی این بنا با شهرداری تهران و حمایت سازمان میراث فرهنگی، شرایط مرمت و بازسازی این موزه و بنای تاریخی شروع شد.
در این رابطه فرهاد علی اکبری - رئیس موزه و مرکز ملی اسناد جمعیت هلال احمر که در گفت‌وگوهای قبلی با تسنیم از کشف رازهای معماری خانه رضا میرپنج که پس از انقلاب به موزه استاد صنعتی معروف شده پرده برداشته بود درباره جدیدترین وضعیت بازسازی این بنای تاریخی عنوان کرد: مرمت این بنا تا 2 هفته دیگر به اتمام می‌رسد و متعاقباً از تمامی زحمات زیباسازی شهرداری تشکر می‌کنیم.
وی با اشاره به اینکه در هلال احمر در یک دوره ای به این بنا بی‌مهری صورت پذیرفت، عنوان کرد: ولی از زمان بازسازی این بنا هلال‌احمر هر نوع تعهد که در این زمینه داده بود را ایستاد و عمل کرد. مثلاً تعهد شده بود تا 2 سال مرمت این بنا به اتمام برسد که با همکاری زیباسازی شهرداری در زمان مقرر این کار در حال انجام است.
علی‌اکبری با اشاره به اینکه قرار بر این بود به محض رسیدن بازسازی به 80 درصد با نظارت آقای «حمید شانس» مرمت آثار این بنا نیز که از استاد صنعتی به یادگار مانده است صورت پذیرد، گفت: در این راستا وقتی تیم آقای «شانس» برای مرمت آثار اقدام کردند متوجه شدند که مجسمه‌ها که از متریال و جنس گچ هستند دچار ترک‌هایی شده‌اند بنابراین مهلت 3 ماه برای مرمت به بیش از این موکول شد.
علت «تَرک» مجسمه‌های استاد صنعتی، دخالت انسانی نیست، بلکه عبور مترو از زیر بنای این مجسمه‌ها بوده است
وی درباره برخی اظهار نظرها در مورد بی‌مهری هلال‌احمر نسبت به نگهداری مجسمه‌ها که امروز دچار ترک شدند، افزود: افرادی که این گلایه‌ها را می‌کنند شاید اطلاع نداشته باشند که علت اصلی این ترک‌ها دخالت انسانی نیست بلکه عبور مترو از زیر این بنا بود که سالها قبل با وجود تذکر به شهرداری اقدامی برای حفاظت از این مجسمه‌ها صورت نپذیرفت. در حالیکه مثلاً وقتی می‌خواستند مترو را از نزدیکی تئاتر شهر عبور دهند تجمعاتی شد و در نهایت عبور مترو با ایمنی لازم صورت پذیرفت ولی عبور مترو از زیر این بنا با ملاحظات ایمنی لازم انجام نشد، زیرا در سال‌های گذشته چنین حساسیت‌هایی وجود نداشت و در نهایت مجموعه آثارهای استاد صنعتی در این بنا آسیب دید. این در حالی است که شهرداری قول مکتوب داده است که در زمان بازسازی این بنا، آسیب‌های مجسمه‌ها را نیز متقبل شود.
علی‌اکبری با تاکید بر مشارکت بسیار خوب سازمان زیباسازی شهرداری تهران در زمان «دکتر کامیاب» که بدون هیچ کاستی مرمت بنا و موزه استاد صنعتی (خانه نخست رضاخان میرپنج قبل از پادشاهی) واقع در میدان توپخانه را انجام داده است، گفت: با این وجود شهرداری تقاضای یک تفاهم نامه مشترک با کاربری فرهنگی دارد که هلال احمر نیز در کلیات با این تفاهم نامه موافق است ولی در جزئیات نظراتی دارد که در این باره طی نامه‌نگاری‌هایی برای درخواست برگزاری جلساتی جهت بحث و گفت‌وگو در این باره داشتیم و همچنان منتظر پاسخ آنها هستیم.
وی با اشاره به اهمیت بنای تاریخی و فرهنگی موزه استاد صنعتی که نخستین بنای جمعیت هلال احمر در زمان شیر و خورشید سرخ به حساب می‌آید، افزود: استاد صنعتی نیز خود از کودکان پرورشگاهی شیرخورشید سابق بود و این هنرمند در طول عمر خود نیز آثار هنری و مجسمه‌ها خود را به هلال احمر هبه کرد.
علی‌اکبری با تاکید بر تقویت همکاری بین هلال‌احمر و شهرداری به دلیل نگاه این جمعیت به مقولات مردمی و فرهنگی افزود: شهرداری در مرمّت بنای موزه استاد صنعتی زحمت کشیده است کما اینکه طبق قانون وظیفه این امر نیز با شهرداری بود و در این راستا میراث فرهنگی نیز نظارت و فضای فرهنگی مناسبی ایجاد کرد. بنابراین انتظاری که در این باره می‌رود این است که افراد مشارکت کننده در مرمت این بنای تاریخی تمرکز خود را بر روی همکاری بیشتر متمرکز کنند.
رئیس موزه و اسناد جمعیت هلال‌احمر در خاتمه از مرمت نقاشی‌های استاد صنعتی به همت استاد جاوید رمضانی خبر داد و گفت: مرمت و بازسازی بنا به همراه مجسمه‌ها و نقاشی‌های استاد صنعتی با ایجاد فضای تفاهم بیشتر مسلماً با سرعت و رضایت بیشتری انجام خواهد شد.
به گزارش تسنیم، موزه استاد صنعتی (13 آبان) یا همان خانه نخست رضامیرپنچ - یکی از نادرترین مراکز هلال‌احمر است که زمانی در وضعیت ویرانی قرار داشت ولی از دو سال قبل بازسازی آن آغاز شد و حتی در روند بازسازی آن رازهای خاصی درباره معماری آن کشف شد که علی اکبری به عنوان نقاش و از مسؤلان کنونی این موزه هلال احمر درباره معماری این بنای 130 ساله که زمانی رضاخان به عنوان منزل مسکونی خود از آن استفاده می‌کرد، عنوان کرده بود: «در حین بازسازی متوجه شدیم که تمام آهن‌های که در این بنا مورد استفاده قرار گرفته است به هیچ عنوان به یکدیگر جوشکاری نشده است و به روشی خاصی روی هم قرار گرفته بودند». «در زمان بازسازی این بنا که به عنوان موزه استاد صنعتی مورد استفاده قرار می‌گرفت، مصالح این بنا که بیشتر چوب بوده است به هیچ عنوان و بعد از یک 100 سال آسیبی به خود ندیده است بطوریکه می‌توانیم بار دیگر از همین مصالح در بازسازی این بنا استفاده کنیم».
نفس‌های خانه - موزه 130 ساله
نخستین خانه رضا میرپنج در ضلع غربی میدان امام خمینی (توپخانه) که قبل از رسیدن به منصب شاهی در طبقه دوم این خانه زندگی می‌کرد و طبقه پایین نیز محل نگهداری اسب‌هایش بود که بعدها این بنا توسط دخترش، شمس پهلوی به نخستین مرکز شیر و خورشید سرخ ایران تبدیل می‌شود.
بیوگرافی موزه سیدعلی‌اکبر صنعتی
موزه سیدعلی‌اکبر صنعتی بنا به قابلیت‌های بالای «فرهنگی، اجتماعی و تاریخی» یکی از نادرترین مراکز مهم جمعیت هلال‌احمر می‌باشد که به شماره ثبتی 16223 در قلمرو آثار ملی سازمان میراث فرهنگی کشور در سال 1385 به ثبت رسیده است.
فرهنگی
از این محل سالها به عنوان موزه یاد شده که در آن مجسمه‌های سنگی و گچی و نقاشی‌های آبرنگ و موزاییکی استاد صنعتی که خود از هنرمندان به نام و صاحب سبک و نیکوکار بوده و با نگاه انسان‌دوستی و گسترش صلح اکثر آثارشان را خلق می‌کردند، نگهداری می‌شود درب این موزه سالها به روی عموم مردم باز بوده و اکثر مردم خاطرات زیبا و خوش از این موزه روایت می‌کنند.
اجتماعی
این ساختمان به دلیل واقع شدن در ضلع غربی میدان امام خمینی (توپخانه) و واقع بودن در ابتدای خیابان فردوسی و نزدیکی به بازار اصلی و منطقه‌های بازسازی شده قدیمی تهران از اهمیت بالای استراتژیک برخوردار است
از لحاظ عبور و مرور مردم از تمام قشرهای اجتماعی و فرهنگی و هم توریست‌ها و جهانگردان و از منظر آینده‌نگری که در طرح تفصیلی شهرداری به نام سراچه فردوسی آمده است مهم قلمداد می‌شود. در این طرح قرار است مناطق از میدان فردوسی تا اطراف بازار تهران به قلب توریستی تهران تبدیل شود، این بنا همچون نگینی درخشان در وسط این طرح خودنمایی می‌کند و آینده بسیار درخشانی برای این ساختمان پیش‌بینی می‌شود.
تاریخی
این بنا از آخرین ساختمان‌های دوره قاجاریه است و به روایتی این ساختمان محل سکونت رضاخان میرپنج بوده (طبقه بالا محل سکونت و طبقه پایین محل نگهداری اسب‌هایشان که بعد از شاه شدن وی این بنا توسط دخترش، شمس پهلوی به نخستین مرکز شیر و خورشید سرخ ایران تبدیل می‌شود که از این منظر برای جمعیت هلال‌احمر مرکز مهمی قلمداد می‌شود و نیز بعدها که موزه آثار استاد صنعتی می‌شود از نظر مردم‌نگاری دارای اهمیت قابل ملاحظه‌ای است. این ساختمان دارای دو بخش بنا و آثار می‌باشد و هر دو بخش نیاز به مرمت دارند.
1- بنا به مساحت حداقل 450 متر مربع در دو طبقه با سقف شیروانی و دارای حیاط خلوت با ساختمان سرایداری (دارای دو اتاق) و حیاط بیرونی به متراژ حداقل 50 متر مربع دور نرده کشیده به سمت بیرون (سقف ساختمان طبله داده و دیوارهای رطوبت کشیده‌اند).
2- آثار مجسمه‌های ثابت و نصب شده به زمین اکثرا با گچ فرانسوی (گچ مجسمه‌سازی) ساخته شده‌اند. در طول زمان پوک شده و در حال ریزش می‌باشند و نیاز به ترمیم و قالب‌گیری فوری دارند.
نقاشی‌های آبرنگ و موزاییک که این آثار در اثر تابش نور و خاک در حال از بین رفتن می‌باشند که باید دوباره گردگیری و ترمیم و در قاب و پاسپورته تازه قرار گیرند.
ساختمان کنونی موزه در دوره پهلوی توسط شمس پهلوی اولین مرکز جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران شد. حداقل به مدت 5 سال این بنا به این منظور اختصاص داشت و بعد از آن به کارگاه و موزه استاد صنعتی و موزه 13 آبان معروف گشت.
قبل از انقلاب این مرکز به استاد سیدعلی‌اکبر صنعتی از هنرمندان به نام کشور اجاره داده شد و به دلیل ارزش بالای انسانی خود استاد صنعتی و اهمیت یافتن آثار وی در دل مردم، استاد صنعتی تمام آثار این مجموعه که شامل مجسمه «ثابت و متحرک» و نقاشی‌های آبرنگ و رنگ روغن، موزاییکی بوده به جمعیت وقف و هدیه کردند به شرط نگهداری دائمی آثار در این بنا.
قبل از انقلاب این بنا توسط جمعیت شیر و خورشید سرخ به عنوان موزه استاد صنعتی نام‌گذاری شد و مردم می‌توانستند از آن بازدید کنند و خود استاد در طبقه بالا مشغول کار بودند و مسئولیت نگهداری موزه با خود وی بود. بعد از انقلاب به توصیه استاد صنعتی این بنا از موزه صنعتی به موزه 13 آبان تغییر نام داد.
انتهای پیام/