گزارش کمیته چیلکات و رسوائی دولت انگلیس

به گزارش خبرگزاری تسنیم، گزارش کمیته مستقل تحقیق به ریاست «جان چیلکات» درباره ابعاد فاجعه‌آمیز جنگ عراق و نقش انگلیس در این تجاوز نظامی وحشیانه پس از 7 سال تاخیر و تعلل انتشار یافت. اگرچه این گزارش با ملاحظه‌کاری فراوان تنظیم گردیده و سعی شده بسیاری از واقعیت‌ها و نکات عمده یا جمله‌پردازی‌های خاص، کمرنگ جلوه کند، اما هنوز هم به عنوان یک سند افشاگرانه علیه «تونی بلر» نخست‌وزیر وقت انگلیس و دستیارانش تلقی می‌شود هر چند فاقد صراحت لازم برای اثبات مجرمیت محرز بلر و دستیاران اوست.
این گزارش در 12 جلد تنظیم شده و گفته می‌شود حاصل بررسی 150 هزار برگ اسناد و مدارک معتبر در این مقوله است که با بررسی، تحقیق و بازجوئی از تونی بلر، گوردون براون و سایر مقامات ارشد انگلیسی مرتبط با جنگ در عراق تکمیل و راستی آزمائی شده است. لکن همچنان فرصت‌های کمابیش مناسبی را برای توجیه عملکرد بلر و دستیارانش فراهم آورده است. با این حال، انتشار گزارش کمیته چلیکات به خودی خود از دیدگاه افکار عمومی به منزله محاکمه جنایتکاری است که خواستار ورود انگلیس به جنگ عراق، به هر قیمت ممکن بود.
این گزارش مشخصاً بر محور تعهدات بلر به بوش کوچک رئیس‌جمهور وقت آمریکا متمرکز شده و چنین جمع‌بندی روشنی را در ذهن‌ها تداعی می‌کند که جنگ عراق، اجتناب ناپذیر نبوده است. علاوه بر این ذهنیت حاکم بر دولت بلر، مبنی بر تقدم جنگ به راهکارهای مسالمت آمیز را به زیر سئوال می‌برد که حتی بدون بررسی فرصت‌های حل و فصل مسالمت آمیز مسائل، حرکت به سوی جنگ و تجاوز نظامی را تجویز کرده و حتی اعضای کابینه را برای همراهی با درخواست موافقت مجلس انگلیس به منظور موافقت برای ورود انگلیس به جنگ عراق هم آنها را تحت فشار قرار داده است.
این نکته از آن جهت اهمیت دارد که گزارش ارسالی دولت بلر به مجلس عوام انگلیس توسط بلر و دستیارانش دستکاری شده بود و به دروغ در آن ادعا شده بود که اولاً صدام سلاح‌های کشتار جمعی در اختیار دارد و ثانیاً همین سلاح‌ها را می‌تواند طی 45 دقیقه علیه انگلیس و متحدانش فعال نماید. درج این دروغ بزرگ در گزارش رسمی دولت بلر به مجلس باعث اعتراض رئیس گروه تحقیق سلاح‌های کشتار جمعی در وزارت دفاع انگلیس شد که با مرگ مشکوک وی و ادعای خودکشی غیرقابل توجیه وی، عملکرد بلر و دستیارانش در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. گزارش کمیته چیلکات در این زمینه تصریح دارد که دولت بلر بدون در اختیار داشتن هیچگونه مستنداتی و حتی بدون توجیه مناسب و قابل قبولی بر ضرورت حمله فوری نظامی به عراق تاکید ورزیده و مبانی قانونی برای ورود انگلیس به جنگ برمبنای اطلاعات ناقص و ارزیابی‌های معیوب و مخدوش صورت گرفته و تلاشی برای رفع معایب و کاستی‌ها به منظور افزایش اطمینان از درستی اطلاعات صورت نگرفته است موضوع مهمتر به «فقدان برنامه» برای شروع جنگ و مشخصاً اوضاع عراق پس از پایان جنگ باز می‌گردد که تحت عنوان «خلاء قدرت» در دوران پس از پایان جنگ، قابل ردیابی است. گزارش در هر دو محور تصریح می‌کند که تدابیر و آمادگی‌های لازم پیش از شروع جنگ تدارک و پیش‌بینی نشده و مهمتر آنکه نه تنها انگلیس بلکه آمریکا هم هیچ برنامه‌ای برای دوران پس از صدام نداشته‌اند و از این بابت زمینه‌های ایجاد خلا قدرت در عراق پس از سقوط صدام را فراهم ساخته‌اند.
کمیته چیلکات با واژه‌های ملاحظه‌کارانه‌ای در مورد دروغ پردازی بلر و دستیارانش هم واکنش داشته و مشخصاً یادآور می‌شود شبکه اطلاعاتی انگلیس درباره عدم وجود سلاح‌های کشتار جمعی در عراق عمداً سکوت کرده و اقدام قابل ذکری برای رفع شبهه در این مقوله به عمل نیاورده است درحالی که گزارش تصریح می‌کند «بی‌هیچ شک و شبهه‌ای» عراق فاقد چنین امکاناتی بوده است.
درحال حاضر واکنش افکار عمومی و مخالفین جنگ در انگلیس براین محور استوار است که بلر برای آغاز جنگ عراق به مردم، مجلس و جامعه جهانی دروغ گفته و خواستار شکل گیری جنگ در عراق به هر قیمت ممکن بوده است. البته اظهارات اخیر تونی بلر در این مقوله، مولفه‌هائی دارد که نشان می‌دهد نامبرده هنوز هم دروغ می‌گوید و ادعا می‌کند «حمله به عراق لازم بود» و «دنیای بدون صدام امن‌تر است» و «سقوط صدام عامل شکل‌گیری تروریسم امروز منطقه نیست».
با وجود این، واکنش دیوید کامرون نخست‌وزیر کنونی انگلیس هم در این مقوله نیازمند بررسی و موشکافی است. وی معتقد است گزارش کمیته چیلکات نباید باعث ایجاد تردید و بی‌اعتمادی نسبت به استحکام رای‌ ام‌آی 6 شود و نباید گفته شود که دخالت نظامی انگلیس در عراق ناموفق بوده است!
در عین حال مخالفین جنگ می‌گویند باید تونی بلر و دستیارانش به «دادگاه جنایات جنگی» سپرده و محاکمه شوند. چرا که علاوه بر وجود موارد قابل اثباتی از وقوع جنایات جنگی در عراق، جنگ در عراق به خشونت‌های فرقه‌ای و ناامنی منجر شده است «جرمی کوربین» رهبر حزب کارگر و مخالف جنگ قویاً معتقد است این جنگ یک فاجعه تمام عیار و یک تجاوز نظامی بود که به بهانه‌ای واهی صورت گرفت و ملتی را به کام بحران و فاجعه کشاند.
آمارهای مرتبط با پیامدهای جنگ در عراق از ابعاد فاجعه‌آمیز این تجاوز وحشیانه نظامی حکایت دارد. از جمله 7/2 میلیون آواره، 350 هزار کشته، 750 هزار معلول و مجروح، تولد هزاران کودک ناقص‌الخلقه و عجیب‌الخلقه بر اثر استفاده نیروهای متجاوز آمریکائی و انگلیسی از سلاح‌های حاوی اورانیوم رقیق شده، ویرانی کامل سرزمین عراق که به اعتراف «پل برمر» نخستین حاکم آمریکائی عراق، این جنگ، عراق را حداقل 40 سال به عقب راند.
امروزه مخالفین جنگ خواستار محاکمه و مجازات سنگینی تونی بلر و دستیارانش به خاطر ارتکاب جنایات جنگی در عراق هستند ولی کاملاً بعید به نظر می‌رسد که انگلیس بخواهد با محاکمه بلر در اوج انزوای جهانی انگلیس، یکبار دیگر پرونده جنایات جنگی ارتکابی در عراق را بازخوانی کند. پرونده‌ای که موجبات شرمساری روزافزون جنگ‌طلبان را به همراه دارد.

انتهای پیام/