یک‌سالگی برجام در آینه رسانه‌های بین‌المللی/کنگره همچنان به‌دنبال تحریم

به گزارش حوزه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، با فرارسیدن اولین سالروز انعقاد توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی در وین، بسیاری از رسانه‌های خبری جهانی و منطقه‌ای با انتشار مطالب به بررسی سرگذشت این توافق طی یک سال اخیر و آخرین وضعیت آن پرداخته‌اند. در این گزارش به مهمترین مسائل و محورهای مورد توجه این رسانه‌ها نگاهی می‌اندازیم.

رسانه‌های غربی

فاکس‌نیوز، در گزارشی با اشاره به سپری‌شدن یک سال از انعقاد برجام، به‌نقل از ژنرال جوزف ووتل، سرفرمانده ناحیه مرکزی ارتش آمریکا نوشت که رفتار ایران طی این مدت تغییری نکرده است. این فرمانده ارشد نظامی آمریکایی عنوان کرده در شرایطی که این توافق برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران را برای مدتی متوقف کرده است، اما فعالیت‌های نظامیان ایرانی در خلیج فارس و فراتر از آن همچنان مایه نگرانی است.

آسوشیتدپرس، نیز در گزارشی نوشت که توافق هسته‌ای در اولین سالگرد خود (همچنان) شکننده است. به‌نوشته این خبرگزاری، انتخابات آتی در هر دو کشور ایالات متحده و ایران می‌تواند به انتخاب رهبرانی بینجامد که مصمم به خروج از این توافق باشند. نزاع در خاورمیانه، گروه‌های تحت حمایت ایران و ایالات متحده را وارد نزاع کرده است. متحدان آمریکا از آزمایش‌های موشکی ایران نگران هستند و مخالفت کنگره (با برجام) همچنان برقرار است.

واشنگتن پست هم گزارش داد که یک سال پس از توافق هسته‌ای، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که ناامیدی بین ایرانیان در حال افزایش است، این در حالی است که پس از دستیابی به توافق هسته‌ای آن‌هم پس از ماه‌ها مذاکرات سخت، بسیاری از ایرانیان با سرازیر شدن به خیابان‌ها امضای نهایی آن را جشن گرفته بودند. این نشریه نوشت که آخرین نظرسنجی حاکی از افزایش سرخوردگی ایرانی‌ها از سرعت تغییراتی است که پنداشته می‌شد در پی توافق حاصل می‌شوند.

بلومبرگ نیز در مطلبی نوشت که قانونگذاران جمهوری‌خواه آمریکایی به‌دنبال تصویب سه طرح برای عقب راندن توافق هسته‌ای با ایران هستند، آن هم در شرایطی که مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی‌ها از اجرایی شدن این توافق که یک سال پیش منعقد شد، دفاع می‌کند. به‌نوشته این خبرگزاری، قرار است که یکی از پیشنهادها طی این هفته در مجلس نمایندگان آمریکا، جایی که جمهوری‌خواهان اکثریت مطلق را دارند به رأی گذاشته شود، و براساس آن تحریم‌های جدیدی علیه ایران به‌خاطر حمایت از تروریسم و نقض حقوق بشر وضع شود، این در حالی است که ایران عنوان می‌کند همچنان منتظر تحقق تمامی مزایای حاصل از توافق هسته‌ای است.

رویترز هم در مطلبی نوشت که یک سال از زمان امضای توافق هسته‌ای میان ایران با آمریکا و 5 قدرت جهانی می‌گذرد. ایران برنامه هسته‌ای خود را محدود کرده و در مقابل تحریم‌های هسته‌ای سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران لغو شده است. اما اقتصاد ایران همچنان از وجود محدودیت‌های خارجی رنج می‌برد. برای ایران، این توافق اولین گام به‌سمت ترمیم اقتصادی پس از سالها تحریم‌های سختگیرانه بود. در مقابل، به‌دلیل پابرجا ماندن تحریم‌های یک‌جانبه دولت آمریکا علیه اقتصاد ایران، تهران خود را در موقعیتی دشوار می‌بیند که ناگزیر شده به آمریکا اعتماد کند و با کشورهای دیگر و مؤسسات مالی غیرآمریکایی برای همکاری تجاری لابی کند.

خبرگزاری فرانسه در گزارشی با اشاره به اینکه توافق بسیار مهم هسته‌ای که سال گذشته با قدرت‌های جهانی حاصل شد رؤیای پایان انزوا و دشواری‌های اقتصادی را برای ایرانی‌ها به ارمغان آورد، نوشت که منتقدان می‌گویند که موانع ایجاد شده توسط آمریکایی این رؤیاها را تلخ کرده است. به‌نوشته این خبرگزاری، هرچند بسیاری از تحریم‌ها رفع شده است، اما نظام بانکداری بین‌المللی همچنان از همکاری با ایران نگرانی دارد. در همین حال، رئیس جمهور حسن روحانی به‌خاطر اغراق صورت گرفته در منافع اقتصادی توافق با انتقاداتی مواجه است. این خبرگزاری نوشت که بسیاری در جمهوری اسلامی و فراتر از آن ریشه مشکلات را در واشنگتن می‌دانند.

نشریه «اُسترالیَن» نیز در گزارشی با اشاره به سخنان مرکل و تحقیقات سرویس امنیت فدرال این کشور درباره تلاش ایران برای خرید تجهیزات ممنوعه از این کشور، توافق هسته‌ای را یک «توافق فاجعه‌بار با ایران» توصیف کرد، توافقی که به‌گفته این نشریه آلمانی‌ها از نقض آن توسط ایران آگاه هستند، اما اوباما آگاه نیست.

پایگاه تحلیلی لوبلاگ نیز در مطلبی با عنوان «سالگرد توافق هسته‌ای ایران: نئوکان‌ها همچنان ضد دیپلماسی هستند» به بررسی تفصیلی تلاش نومحافظه‌کاران جمهوری‌خواه آمریکایی برای تقابل با توافق هسته‌ای پرداخت.

نشریه آمریکن فری‌بیکن نیز در گزارشی به‌مناسبت سالگرد انعقاد توافق هسته‌ای نوشت که کنگره به‌دنبال دستاویزی قانونی برای جلوگیری از تسهیلات مخفیانه آمریکا برای ایران است.

پایگاه تحلیلی المانیتور نیز گزارش داد که پس از یک سال، روحانی همچنان در حال تلاش برای قبولاندن توافق هسته‌ای به ایرانی‌ها است. در این گزارش آمده است که بسیاری از ایرانی‌ها پس از گذشت یک سال، همچنان منافع اقتصادی حاصل از رفع تحریم‌ها را احساس نکرده‌اند. و در حالی که انتخابات ریاست جمهوری کمتر از یک سال دیگر برگزار می‌شود، مقامات دولت رئیس جمهوری حسن روحانی برای بیان مزایای اقتصادی توافق و قبولاندن آن به مردم ایران در موقعیت نامناسبی قرار دارند، مردمی که به‌طور فزاینده‌ای نسبت به نیت‌های آمریکا برای عمل به وظایفش بی‌اعتماد می‌شوند.

رسانه‌های منطقه‌ای

شبکه العربیه، نیز با اشاره به رصد یک ناو جنگی آمریکایی توسط یگان‌های دریایی سپاه در خلیج فارس، تلاش کرد این اقدام را به فرارسیدن سالگرد انعقاد برجام مرتبط کند. این شبکه به نقل از برخی از تحلیلگران نوشت که ایران بر این باور است که خلیج فارس حیاط خلوت آن است و منافعی مشروع در گسترش نفوذ خود در این منطقه دارد و با استفاده از قدرت دریایی خود تلاش دارد نشان دهد که در مقابل حضور ناوگان دریایی آمریکایی دچار هراس نشده است.

خبرگزاری کویت، نیز در گزارشی نوشت که یک سال پس از توافق ایران با قدرت‌های جهانی بر سر پرونده هسته‌ای این کشور، شهروندان ایرانی همچنان منتظر نتایج عمده و ملموس «در بوق و کرنا شده» آن در اقتصاد داخلی این کشور و زندگی خود هستند. بسیاری از ایرانی‌ها خوشبین هستند که این توافق ــ در سایه ارتباط دوباره ایران با قدرت‌های بزرگ جهانی و آزاد شدن دارایی‌هایی مسدود شده ایران که حدود سه میلیارد دلار برآورد می‌شود ــ به بهبود گام به گام اقتصاد ملی این کشور منجر شود. هرچند که به‌نوشته خبرگزاری کویت، برخی ایرانیان باور دارند که توافق هسته‌ای «معجزه‌ای را در اقتصاد ایران ایجاد نمی‌کند»، اقتصادی که مشکلاتی ساختاری، خاصه در حوزه بانکداری دارد.

یدیعوت آحارانوت نیز در مطلبی نوشت که یک سال پس از امضای توافق هسته‌ای، مخالفان آن (در آمریکا) به‌دنبال قوانین جدیدی هستند که امکان اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران را به‌خاطر مسائلی به‌غیر از نقض توافق هسته‌ای ممکن سازد. این نشریه به‌نقل از اِد رویس، یکی از قانون‌گذاران ارشد جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا نوشت که «انجام تمامی تلاش‌ها برای بررسی این فعالیت‌های خیلی خطرناک ایران، امری عاقلانه است».

اندیشکده‌ها

اندیشکده شورای آتلانتیک، نیز در گزارشی با اشاره به یک‌ساله شدن توافق هسته‌ای، به تشریح چالش‌های ایجاد شده برای این توافق پرداخت. به‌نوشته این اندیشکده، در ایالات متحده، جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های کنگره به‌دنبال تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران هستند تا این کشور را از منافع وعده داده شده در توافق محروم کنند، از جمله اشاره شده است که مصوبه مجلس نمایندگان در ممنوعیت فروش هواپیماهای مسافربری به ایران در همین چارچوب می‌گنجد. در گزارش این اندیشکده همچنین به تداوم تحریم‌های ایالات متحده علیه تعاملات شرکت‌ها و تجار آمریکایی با ایران نیز اشاره شده است، امری که باعث تردید طرف‌های خارجی برای از سرگیری تجارت و کسب و کار با طرف‌های ایرانی شده است.

اندیشکده رَند، نیز برای ارزیابی توافق هسته‌ای پس از گذشت یک سال از امضای آن، پرسش و پاسخ ویژه‌ای را با پنج تن از کارشناسان خود تدارک دیده است، از جمله «دالیا داسا کایه» که یکی از این کارشناسان مورد رجوع بوده، عنوان کرده است که توافق هسته‌ای طی یک سال اخیر به‌خوبی پیشرفت داشته است. ایران طی این مدت الزامات اصلی خود در برجام را زودتر از موقع تکمیل کرده است. وی همچنین به این نکته اشاره کرده است روح و نه متن توافق آکنده از نزاع و مشاجره شده است، زیرا ایرانی‌ها شکایت دارند که به‌خاطر ادامه تحریم‌های ایالات متحده نتوانسته‌اند از مزایای اقتصادی وعده داده شده بهره‌مند شوند، تحریم‌هایی که سرمایه‌گذاران خارجی را هراسان و تراکنش‌های مالی را دشوار می‌کند.

اندیشکده اینترپرایز آمریکا نیز در گزارشی به‌مناسبت سالگرد توافق هسته‌ای، با اشاره به سخنان رهبر ایران مبنی بر "اگر آمریکایی‌ها برجام را پاره کنند ما آن را آتش زده" و سخنان مرکل درباره تلاش ایران برای خرید تجهیزات ممنوع از آلمان می‌نویسد که دولت اوباما از تأیید اینکه ایران مرتکب کارهای خلافی شده است خودداری می‌کند و به‌جای آن به‌دنبال حمایت از عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت است. به این صورت به نظر می‌رسد که دولت کنونی آمریکا بیشتر دغدغه بستن دست و پای رئیس جمهوری آتی ایالات متحده و نه رهبر ایران را دارد.

انتهای پیام/*