به «متن برجام» نمره «بد» بدهید

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، «اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم، حتماً با توجه به ظرف زمانی و شرایط بین‌المللی نمره بسیار خوبی می‌گیرد، اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای امریکایی‌ها  نمره بدهیم احتمالاً نمره پایین می‌گیرد»؛ این موضع‌گیری جدید محمدجواد ظریف درباره توافق هسته‌ای است که در آن نمره برجام را «بسیار خوب» و نحوه اجرای آن را «بد» می‌کند.  برای ارزیابی نظر رئیس دستگاه دیپلماسی کشور به ناچار باید نگاهی موجز و گذرا به متن برجام داشت و در پس آن علت تامه «اجرای بد» برجام را که نمره نامناسبی را هم اخذ می‌کند، جست‌وجو و علت‌یابی کرد.

به بیان بهتر چرا «اجرا» نمره بدی را توسط وزیر امور خارجه کشورمان گرفته و «خود برجام» نمره بسیار مناسبی را کسب می‌کند و اساساً نسبت برجام و اجرای آن‌که از آن با دو قید «بسیارمناسب» و «بد» یاد شده است چیست و این دو – برجام و اجرای آن- چگونه از یکدیگر تأثیر می‌گیرند، آنگونه که ضعف یکی ناشی از عیوب دیگری است.  به دلایلی که در ادامه ذکر خواهد شد – در گذشته بارها به آن اشاره شده است- می‌توان نتیجه گرفت که «بداجرا کردن برجام» ناشی از «بدی تنظیم و نگارش متن برجام» است و بهتر آن بود که وزیر محترم امور خارجه کشورمان قید «بد» را نخست درباره برجام و نه اجرای آن به‌کار می‌برد.

به دلایل متعدد و متقنی از جمله «نبود ضمانت اجرای طرف مقابل جهت اجرای تعهدات»، «پذیرفتن صلاحیت تام‌الاختیار شورای امنیت در رفع اختلافات و تفاسیر در متن برجام»، «تعهدات کلی‌، ‌مبهم‌ و قابل تفسیر امریکایی‌ها در متن در مقابل تعهدات منجز، ‌عینی‌ و ‌متقن‌ ایران»، «تفسیرپذیر بودن متن برجام»، «فرآیند غیرواقعی و یکجانبه بودن سه‌ مرحله‌ای رفع اختلاف برجام»، «تصریح به بازگشت‌پذیر بودن تحریم‌ها و ابزارهای فشار غرب در متن علیه ایران و فقدان پذیرش یا تصریح بازگشت‌پذیر بودن اقدامات ایران در آن»، «اصل متناظر بودن اقدامات دو طرف مذاکره»، «نبود تضمین کافی از سوی امریکایی‌ها  برای اجرای تعهدات خود»، « فقدان مجازات کافی و بازدارنده برای طرف مقابل در صورت نقض یا تخلف از متن برجام» و «کم‌توجهی به مبادلات تجاری و اقتصادی که به وسیله دلار انجام می‌شود و ضرورت تصریح به چنین مسئله‌ای در متن برجام» که همگی در متن برجام قابل مشاهده است، می‌توان نمره «بد» یا «نامناسب» را ابتدا به برجام داد.

چراکه به واسطه نگارش، تنظیم و امضای چنین متنی است که برای امریکایی‌ها  این فرصت به‌وجود آمده که حتی پس از شش ماه از روز اجرای برجام، هنوز به تعهدات خود عمل نکرده ، تلاش دارند با «وضع و اعمال قوانین جدید، تحریم‌ها دیگری همزمان با تعلیق‌ بخش اندکی از تحریم‌ها را آماده کرده»، «سنگ‌اندازی در مسیر سرمایه‌گذاری خارجی در کشور را ایجاد»، «نگه‌داشتن ایران در شرایط اقتصادی قبل از برجام» و «هدر دادن ظرفیت‌های صنعت گردشگری» را مقدمه‌سازی نمایند.
به راستی اگر در متن برجام با شناخت دقیق از رفتار امریکایی‌ها، قواعدی مشخص جهت مقابله با اقدامات احتمالی آنها بعد از روز اجرای توافق پیش‌بینی می‌شد و هزینه «تخلف» یا «نقض» برای امریکایی‌ها در متن برجام بالا می‌رفت، غربی‌ها امروز با فراغ بال و بدون توجه به عواقب بین‌المللی آن اینگونه مکرراً برجام را نقض می‌کردند و بدون کمترین مانعی تحریم‌های گذشته را به بهانه‌هایی مانند موشک، تروریسم و حقوق بشر علیه جمهوری اسلامی ایران وضع می‌کردند؟

آیا چنانچه تضمین کافی برای اجرای دقیق تعهدات غربی‌ها در متن برجام مورد توجه قرار می‌گرفت و صریحاً و موکداً مجازاتی در باب نقض احتمالی متن برجام توسط امریکا پیش‌بینی می‌شد، آنها امروز به دور از هرگونه مانع و چالشی می‌توانستند، یکه‌تازی کنند و بدیهی‌ترین تعهدات را به تعویق بیندازند؟  آنچه که باید توسط محمدجواد ظریف و تیم مذاکره‌کننده کشورمان مورد توجه قرار بگیرد آن است که «سراسیمگی» و «نبود دقت کافی» در نگارش و تنظیم متن برجام و عدم توجه جامع و کامل به ابعاد حقوقی، اقتصادی و سیاسی یک سند بین‌المللی عامل اصلی و حتی علت تامه به‌وجود آمدن وضع موجود است و چنانچه بدون توجه به مباحث سیاسی در داخل کشور و با در نظر داشتن عواقب حقوقی، اقتصادی و سیاسی یک معامله بین‌المللی به اصل مذاکرات و توافق هسته‌ای نگاه می‌شد قطعاً امروز شاهد نقض متعدد و بی‌هزینه بودن اقدامات امریکایی‌ها در سطح بین‌الملل نبودیم.
دستگاه دیپلماسی کشور باید توجه داشته باشد که «وجود رابطه سببیت بین رفتار و ضرر وارده» یک رابطه مبرهن، مشخص و غیرقابل انکار است که در صورت نادیده گرفتن می‌تواند عواقب خطرناکی را به دنبال داشته باشد.

پسندیده آن است که تیم مذاکره‌کننده کشورمان با توجه به آنکه رهبر معظم انقلاب در نامه 9 ماده‌ای خود اینگونه متن را تعریف می‌کند که «محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعف‌های ساختاری و موارد متعددی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه‌به‌لحظه، می‌تواند به خسارت‌های بزرگی برای حال و آینده‌ کشور منتهی شود.» باید رئیس تیم و سایر اعضا «ابهامات» و «ضعف‌های ساختاری و موارد متعدد» آن را بپذیرند و در شرایطی که جامعه به این واقعیت رسیده است که امریکایی‌ها  غیرقابل اعتماد و اطمینان هستند، اشتباهات گذشته را جبران کنند و عامل اصلی رفتار امروز طرف غربی را با توجه به وجود رابطه مستقیم و سببیت بین رفتار و ضرر وارده در دوران پسابرجام متن برجام عنوان کنند.

انتهای پیام/