گولن و «سیاست اهرم فشار» آمریکا به ترکیه

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم،  تبعات کودتای نافرجام ترکیه حالا دیگر کم کم از مرزهای این کشور فراتر می رود. اردوغان می گوید برخی کشورهای خارجی احتمالا در این کودتا نقش داشته اند. آمریکا ظاهرا در سیبل قرار گرفته است. چند ساعت سکوت و تعلل دولت آمریکا به عنوان متحد استراتژیک ترکیه، در اتخاذ موضعی روشن علیه کودتا  بخشی از رسانه ها و ناظران کودتای ترکیه را به این شک انداخته که شاید ایالات متحده ، آنچنان که باید و شاید مخالف کودتاگران نبوده و با صبوری در انتظار پیش رفتن ماجرا نشسته است. البته این ادعا تنها بر آمده از نظریه توهم توطئه نیست. دلایل جدی تری هم از سکوت چند ساعته وجود دارد. دلیل اول پیوند جدی نظامیان ترکیه به عنوان دومین ارتش بزرگ ناتو با پنتاگون است.
بیشتر ژنرال های ترک در آمریکا دوره دیده و رابطه بسیار خوبی با پنتاگون دارند. علاوه بر این نقش مهم پایگاه اینجرلیک در کودتای نافرجام ترکیه دلیل دیگری است که گمانه نقش آفرینی آمریکا در این ماجرا را تقویت می کند. "اینجرلیک" یکی از استراتژیک ترین پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه است که به وسیله آن می توان کل همسایگان ترکیه یا حتی فراتر از آن را رصد کرد و حتی به گفته بعضی از کارشناسان، می تواند کارکرد جاسوسی یا "استراق سمع های امنیتی" داشته باشد. آمریکا از طریق همین پایگاه است که اقدامات خود در افغانستان را رصد می کند.
البته آمریکا و نیروهای اروپایی که در این پایگاه مشغول به فعالیت اند، مقابله با داعش را کار ویژه اصلی اینجرلیک تعریف کرده   ا ند.
اما غیرقابل انکار است که پشتیبانی های لجستیکی متنوعی در این پایگاه از سوی آمریکا انجام می پذیرد. از طرف دیگر حدود 80 بمب افکن هسته ای در این پایگاه نگهداری می شود که اهمیت آن را برای آمریکا دو چندان می کند. به هرحال قطع یکباره برق پایگاه در ساعات پایانی کودتا و بستن درها و دستگیری "بکر ارجان وان" فرمانده کل پایگاه هوایی اینجرلیک که یک خلبان شکاری بسیار با مهارت و نظامی متبحر و با سابقه به شمار می رفت، دلیل دوم این ادعاست که آمریکا در کودتای نافرجام 15جولای بی طرف نبوده است و یا حداقل از آن مطلع بوده است. علاوه بر این چرخش سیاست خارجی ترکیه و تلاش برای نزدیک شدن مناسبات مسکو- آنکارا که به مذاق آمریکایی ها خوش نمی آید، نیز دلیل دیگری است که در این راستا مطرح می شود.
"آمریکا پشت پرده کودتا"
شاید از همین رو است که یک روز بعد از کودتای نافرجام  ابراهیم قره‌گل، سر دبیر روزنامه ینی شفق، روزنامه طرفدار دولت مقصر آشوب و بلوای اخیر را واشنگتن معرفی کرده و می نویسد: " آمریکا یکی از کسانی است که این کودتای نافرجام را طراحی و اجرا کرد. ژنرال‌ها و خائنان کودتا از گولن و گولن از طراحان این اقدام (آمریکا) دستور می‌گرفتند.
دولت آمریکا که از یک سازمان تروریستی حمایت می‌کند باید به عنوان یک کشور حامی تروریسم معرفی شود. این کشور که هنوز از طریق گولن عملیاتی را در ترکیه هدایت می‌کند، آخرین حمله خود را به کشور ما انجام داد و ماشه را به سمت مردم ما چکاند.
" فرضیه مداخله آمریکا در ترکیه تا جایی پیش رفته که روز دوشنبه جان باس، سفیر آمریکا در ترکیه دربیانیه ای تاکید کرد:" گمانه زنی‌ها درباره حمایت آمریکا از این کودتا به دوستی چند ده ساله دو کشور آسیب خواهد زد". 
جان کری وزیر خارجه آمریکا نیز تاکید کرد: ادعای دست داشتن واشنگتن در کودتای ترکیه کذب است. به هر حال با گذشت نزدیک به یک هفته از کودتا اوضاع در روابط دو کشور پیچیده تر می شود. کم کم سایه گولن دارد بر سر مناسبات آنکارا - واشنگتن سنگینی می کند. وزیر خارجه ترکیه روز گذشته  اعلام کرد در صورتی که آمریکا در تحویل فتح ا... گولن به آنکارا همکاری نکند، روابط 2 کشور متشنج  می شود.
اما ظاهرا آمریکایی ها تمایلی به استرداد گولن به آنکارا ندارند. سی ان ان می نویسد: درخواست ترکیه می‌تواند منجر به بروز بحران در روابط واشنگتن و آنکارا شود چرا که آمریکا فتح ا... گولن را بدون ارائه مدارک و شواهد قوی به ترکیه تحویل نخواهد داد. نخست‌وزیر ترکیه  در پاسخ به این بی تمایلی از احتمال بازنگری در روابط میان این کشور با آمریکا خبر داده و گفته: "ما از درخواست آمریکا برای ارائه مدرک در زمینه دست داشتن گولن در کودتا ناامید شدیم. آیا این کودتا مدرکی کافی در این خصوص نیست؟"
تحلیل گران معتقدند که آمریکایی ها به این راحتی حاضر به استرداد فتح ا... گولن به ترکیه نیستند. گولن برای آمریکایی ها یک برگ برنده، یک ذخیره استراتژیک و یک اهرم فشار است. "سیاست اهرم فشار Leverage policyدر عرصه بین الملل" ایده ای است که در چارچوب قدرت نرم و به موازات "نظریه بازدارندگی" در جنگ سرد قابل طرح است.
این مدل از سیاست یکی از پایه‌ها و اساس سیاست های ایالات متحده در عصر جدید و در رویارویی با قدرت های نو ظهور قلمداد می‌شود. بر اساس این سیاست واشنگتن همزمان با داشتن ارتباط رسمی با کشورهای مختلف تلاش می کند تا با مخالفان آنها نیز به صورت غیر رسمی در ارتباط باشد تا نوعی سیاست کنترل و موازنه را در روابط خود با دیگران نیز اعمال کند.
  به عنوان مثال حمایت از دالایی لاما رهبر جدایی طلبان تبت به عنوان اهرم فشاری بر پکن در همین چارچوب قابل تحلیل است.
در ترکیه نیز دولت آمریکا از اهرم فشار گولن برای همراه کردن اردوغان با سیاست های منطقه‌ای خود بهره می جوید، اهرمی که بعید است کاخ سفید به این راحتی از آن دست  بکشد.

انتهای پیام/