سهم کارگر در اقتصاد سرمایه‎داری "بخور و نمیر" است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری تسنیم، پرونده «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» گشوده شد تا مبانی نظری و همچنین مدلهای اجرایی تحقق این الگو به‌صورت مستمر بررسی شود. با توجه به ابعاد مسئله به نظر می‌رسد فرایند گفتمان‌سازی و همچنین پرونده الگو، مشمول یک فرایند مستمر چند ساله باشد.

در این راستا اخیراً یکی از بهترین دوره‌های آموزش نظری و همچنین مدلسازی مبتنی بر الگو با عنوان «دوره تبیین مدیریت شهری با نگاه به الگو» برگزار شد. در این دوره 11 روزه که طی ماه رمضان گذشته در حوزه علمیه مروی تهران برگزار شد، علی کشوری، پژوهشگر برجسته الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مدل برنامه‌ریزی توسعه‌گرای فعلی را در حوزه مدیریت شهری به‌تفصیل به چالش کشید. وی تأثیرگذارترین نهاد متکفل تربیت را «خانواده» دانست و بحث مدیریت شهری را با محوریت تناقضات و اشکالات مدیریت شهری در حوزه خانواده - به عنوان مهمترین نهاد تربیتی - پی گرفت.

بخش هفدهم گزارش پیش روی شماست. برای مرور مفاهیم مطرح‌شده در بخشهای قبلی از پرونده «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» خبرهای مرتبط (در پایان متن) را ببینید یا به صفحه پرونده ویژه اقتصادی تسنیممراجعه کنید.

**********************************

** شوراهای شهر و شهرداریها «محوریت محله در مدیریت شهری» را جدی بگیرند

حجت‌الاسلام و المسلمین کشوری با اشاره به اینکه «اگر شوراهای شهر و شهرداریها «محوریت محله در مدیریت شهری» را جدی بگیرند، شناخت بینابینی (تعرّف) در محلات محقق خواهد شد که زیرساخت همه روابط اجتماعی و روابط انسانی است» خاطرنشان کرد: شما نمی‌توانید بدون تعرف کار کنید. در آینده به این موضوع خواهیم پرداخت که آن کسانی که می‌خواهند جامعه‌سازی اسلامی انجام دهند باید به‌عنوان یک محور جدی، به گسترش «تعرف» اهتمام داشته باشند. این چیزهایی که «وبِر» و دیگر دانشمندان غربی در حوزه جامعه‌شناسی بیان کرده‌اند، بریده از این «نقطه ثقل» طراحی شده‌ است. اگر مسئله تعرف جدی گرفته شود، اداره جامعه تسهیل خواهد شد.

** اصلی‌ترین دستور کار مدیریت محله‌ای هم «تأمین نیازهای خانوار» است

وی معنای مدیریت محله‌ای با نگاه اسلامی را با تعریفهای «محیط همسایگی» یا «محل تأمین نیازهای خانوار» قابل تعریف دانست و با تأکید بر اینکه «مدیریت محله‌ای در مقابل مدیریت متمرکز قرار دارد» گفت: بحث درباره «هرم نیازهای خانوار» نیز بسیار مهم است. چرا که الگوی مطلوب مدیریت شهری، مدیریت محله‌ای است و اصلی‌ترین دستور کار مدیریت محله‌ای هم «تأمین نیازهای خانوار» است.

کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان اینکه «ارتباط زیادی بین مفهوم صله رحم، همسایگی و تأمین نیازها وجود دارد و یکی از مفاهیم جدی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به شمار می‌رود» ادامه داد: حال بعداً بحث می‌کنیم که چه ارتباطی بین مفهوم صله رحم، مفهوم همسایگی و تأمین نیازها وجود دارد. زمانی که ما «مدل تولید خانوادگی» را بحث کنیم، این موارد بیشتر شکافته خواهد شد.

وی افزود: گفته شده اگر صله رحم بجا بیاورید باعث افزایش عمر خواهد شد یا یک سری برکات عجیب دیگری برای صله رحم بیان شده است؛ اینکه صله رحم خیلی مهم است به دلیل این است که صله رحم «ابزار تأمین نیازهای اجتماعی» است. ما در مبحث «نظریه تولید خانوادگی» در این زمینه بحث خواهیم کرد.

** در اسلام مدل تأمین نیاز مردم «شاهراه هدایت» است

دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با اشاره به ضرورت «مدل محله‌ای برای تأمین نیازها» گفت: با مدل تأمین نیاز می‌توانید مردم را خداپرست کنید یا آنچنان به چالش بکشید تا به نان شب خود محتاج باشند و تحت فشار قرار گیرند و تکاملشان متوقف شود. اساساً مدل تأمین نیاز به‌عنوان یک شاهراه هدایت و ارتقاء توحید است. اصلاً نمی‌توان نیاز مردم را با مدلهای سکولار تأمین کرد و در عین حال خداوند را با برهان صدیقین و کلمات فلسفی برای مردم اثبات کرد. نمی‌شود بگوییم مدل تأمین نیاز مردم یک داستان جداگانه‌ای است و مسجد رفتن و گفتن نظریه توحید یک داستان دیگری.

وی با تأکید بر اینکه «اگر با توجه به آیه شریفه «یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ» (فاطر - 15) باید مدل تأمین فقر و نیاز را به‌سوی خدا مدیریت کنیم»  خاطرنشان کرد: ما حساسیم که محله، محل تأمین نیازهای خانوار باشد؛ چون روش تأمین نیازهای خانوار یا «شاهراه هدایت» است یا «شاهراه ضلالت و سکولاریسم». نیازها باید طوری تأمین شود تا خانواده‌ها بیشتر در خدمت هم و در کنار هم باشند. نحوه تأمین نیازها به «تربیت» کمک می‌کند و تربیت هم زیرساخت خداپرستی است. بنابراین مدل تأمین نیاز، یک راه برای گسترش توحید است.

** مفاهیم جدیدی که بنیاد اقتصاد ما را عوض خواهد کرد

پژوهشگر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بررسی ادبیات اقتصادی افراد توسعه‌گرا خاطرنشان کرد: آقایان در کتابهای اقتصادی نوشته‌اند ابتدا باید پول‌ نفت به سرمایه‌دارها اختصاص داده شود؛ ثروت آنها زیاد شود؛ چرا؟ به دلیل اینکه فرآیند اصلی، فرآیند کاپیتالیستی - به معنی سودمحوری و سود بردن سرمایه‌دارها - است. بعد می‌گویند سرمایه‌دار در این فرآیند نیاز به یک کارگرهایی هم دارد. بعد از اینکه سود سرمایه‌دار تأمین شد، با یک بده و بستان اقتصادی با کارگرها قرارداد می‌بندد و معیشت بخور و نمیر آنها را هم تأمین می‌کند؛ مدل سرمایه‌داری به این شکل است. در این مدل عزت انسان به چالش کشیده می‌شود. یعنی شب و روز هم می‌دود؛ بعد تازه خود را گرفتار سرمایه‌دارها می‌بیند. این مدل تأمین نیاز غربی است.

وی افزود: یک نوع تأمین نیاز هم این است که سعی می‌کنید تأمین نیاز را به‌صورت غیرمتمرکز انجام دهید؛ در این مدل انسان متوجه می‌شود که چرا اجیر بودن کراهت دارد؛ خود انسانها باید به‌صورت غیرمتمرکز نیازشان را تأمین کنند. در این مدل عزت آنها هم بیشتر حفظ خواهد شد. این موارد، مفاهیم جدیدی است که بنیاد اقتصاد ما را عوض خواهد کرد.

** اگر مدل تنظیم معاش غلط شد، آنگاه به معاد ختم نخواهد شد

حجت‌الاسلام و المسلمین کشوری با بیان اینکه «به ما اشکال می‌کنند که چرا می‌گویید محله یعنی محل تأمین نیازهای خانوار؟ محله اسلامی یا مدیریت شهری محله‌ای باید به محوریت مساجد شکل بگیرد» تصریح کرد: سکولاریسم هم دقیقاً همین حرف را می‌زند! ممکن است در محلات TOD هم نیازها به این معنا تأمین شود.

وی افزود: علت اینکه تفاوت این دو را متوجه نمی‌شوند این است که خیال می‌کنند خداپرستی یک امر نظری است؛ یعنی می‌گویند ما یک بار باید معیشت مردم را تأمین می‌کنیم و یک بار هم می‌رویم در مساجد و معاد مردم را تأمین می‌کنیم! لذا در روایت داریم «من لا معاش له لا معاد له» اگر مدل تنظیم معاش غلط شد، آنگاه به معاد ختم نخواهد شد. بین معاش و معاد ارتباط وجود دارد؛ شما می‌توانید معاش را به سمت توحید تنظیم کنید. از چه راهی؟ از راه گسترش تربیت.

کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ادامه داد: معنای «من لا معاش له لا معاد له» این نیست که هرطور می‌توانید - حتی با مدل سرمایه‌داری - معاش را تأمین کنید؛ خیر؛ اتفاقاً نحوه مدیریت معاش، می تواند توجه به معاد را زیادتر کند با نکند.

** منبرها باید خداپرستی را از طریق نظام‌‌سازی اجتماعی به مردم بیاموزند

دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با تأکید بر اینکه «منبرها و کتابهای ما باید خداپرستی را از طریق نظام‌‌سازی اجتماعی به مردم بیاموزند» خاطرنشان کرد: فهم مفهوم «رزق» جزء مقدمات و ارکان اصلی فهم توحید است. ما در مدیریت اجتماعی باید نوعی از الگوی تأمین رزق را اجرا کنیم که تربیت را ارتقا دهد. این اصل بحث است.

پژوهشگر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در بخشهای بعدی به مدل تفریح و سایر نیازهای خانوار از دید الگو اشاره خواهد کرد.

انتهای پیام/*