«گل‌های سرخ سارایوو»؛ نگاهی به یادگاری‌های تلخ جنگ بوسنی پس از ۲۵ سال
کتاب «گل‌های سرخ سارایوو» اثری است پژوهشی درباب یادمان‌های جنگ بوسنی که توسط محمد کریمی ترجمه شده است. این اثر تلاش دارد تا با محوریت قرار دادن یکی از یادمان‌های جنگ، واکنش اقشار مختلف بوسنی به این یادمان‌ها را نشان دهد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، 25 سال قبل و بلافاصله پس از مرگ دو زن جوان در تظاهراتی آرام در سارایوو، اتحادیه اروپا و آمریکا، بوسنی و هرزگوین را به عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناختند. در پی اعلام استقلال بوسنی و هرزگوین صرب‌ها هزاران نیروی نظامی را روانه سارایوو کردند و این شهر را به محاصره درآوردند. محاصره‌ای که بیش از 11541 هزار نفر کشته به جا گذاشت. محاصره سارایوو که حدود چهار سال طول کشید، طولانی‌ترین محاصره یک پایتخت در تاریخ مدرن به شمار می‌رود.
چند هفته پس از آغاز محاصره سارایوو فرود آمدن خمپاره‌های ارتش صرب در محلی شلوغ در مرکز این شهر جان 20 غیرنظامی را گرفت. شلیک تک‌تیراندازان صرب به شهروندان سارایوو سرآغاز جنگ بوسنی شناخته می‌شود. تک‌تیراندازان صرب دیگر کابوس شهروندان سارایوو بودند که از لابه‌لای ساختمان‌ها بزرگسالان و کودکان را هدف قرار می‌دادند. تنها در جریان یکی از کشتار‌ها در ششم فوریه 1994 در یکی از میدان‌های اصلی سارایوو 68 تن جان خود را از دست دادند. پس از آنکه 37 نفر در حمله‌ای مشابه در اوت 1995 کشته شدند، نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) علیه مهاجمان وارد عمل شدند و سرانجام محاصره این شهر شکسته شد. تا سال 1996 نیز یک کریدور هوایی بین‌المللی به ساکنان پایتخت بوسنی و هرزگوین کمک‌های انسان‌دوستانه می‌رساند. این کریدور در ژانویهٔ 1996 و پس از انجام حدود 13 هزار پرواز به کار خود پایان داد.
درباره جنگ بوسنی و وقایع تلخ آن، آثار متعددی نوشته شده است که از جمله این منابع می‌توان به «گل‌های سرخ سارایوو»، نوشته عذرا یونسویچ اشاره کرد. این اثر قرار است تا پایان تابستان سال جاری از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شود. محمد کریمی، مترجم این اثر به زبان فارسی، درباره این کتاب به تسنیم گفت: این اثر تحقیقی دانشجویی است که یادمان‌های جنگ در شهر سارایوو را مورد بررسی و تحقیق قرار می‌دهد. نویسنده در آن تلاش دارد تا با بررسی یادمان‌های جنگ در این شهر، ویژگی‌های آن را بیان کند، اما در عین حال محوریت با یادمان «گل‌های سرخ» است.
وی ادامه داد: گل‌های سرخ عنوان چاله‌های انفجاری باقی‌مانده از جنگ است که به ابتکار اهالی فرهنگ، با رنگ سرخ پر شده‌اند و به نوعی تصویر یک گل را تداعی می‌کنند. هدف از این یادمان، نشان دادن یکی از یادگاری‌های جنگ با امید تکرار نشدن آن است.
کریمی افزود: در سطح شهر سارایوو یادمان‌های دیگری نیز از جنگ وجود دارد که نویسنده به آنها نیز پرداخته است، اما همانطور که گفته شد، محوریت با گل‌های سرخ است. نویسنده همچنین به مقایسه این یادمان با دیگر یادمان‌های بوسنی و دیگر کشورها نیز پرداخته است. به عنوان نمونه، در این کتاب مقایسه‌ای با یادمان‌های جنگ جهانی دوم در مجارستان و حاکمیت سوسیالیست در اروپای شرقی نیز صورت گرفته است. یادمان گل سرخ هیچ توضیحی ندارد و نویسنده تلاش دارد تا در این اثر پژوهشی تأثیر آن را بر ذهن اقشار مختلف مردم این شهر اعم از مسلمان، کروات و صرب بپردازد.
این مترجم با اشاره به انگیزه خود برای برگردان این کتاب گفت: این اثر از سوی مرکز مطالعات پایداری در بوسنی به مرتضی سرهنگی هدیه داده شده بود. پس از مشورت با سرهنگی تصمیم بر ترجمه کتاب گرفتم. به نظرم این کتاب از این نظر که به ما تلنگری بزند که ما درباره یادمان‌های جنگ‌مان چه کرده‌ایم، جذاب است.
کریمی به ضعف آثار پژوهشی در حوزه یادمان‌های جنگ اشاره کرد و افزود: با وجود آنکه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس تلاشی در خور طی سال‌های اخیر برای ساخت یادمان‌های جنگ داشته، اما متأسفانه اثری پژوهشی چنان که باید در این رابطه نوشته نشده است. کار پژوهشی در کشور طالب ندارد و پژوهش‌های این‌چنینی که میدانی هستند، هم هزینه‌براند و هم دشواری‌های خاص خود را دارند، به همین دلیل دانشجویان ترجیح می‌دهند با انتخاب موضوعی ساده‌تر، کار خود را آسان کنند.
انتهای پیام/
