جذب سرمایه خارجی بدون استفاده از توان داخلی در تضاد با اقتصاد مقاومتی است

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اواسط خردادماه امسال وزارت نیرو قراردادی 4.2 میلیارد دلاری با شرکت ترکیه ای یونیت اینترنشنال برای احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه برق به امضا رساند. هرچند جزئیات این قرارداد هنوز به صورت دقیق رسانه ای نشده اما امضای آن با اعتراض بسیاری از فعالان صنعت برق و کارشناسان مواجه شده است. عنوان می شود که در این قرارداد وزارت نیرو امتیازهای ویژه و خاصی برای این شرکت خارجی در زمینه نحوه ضمانت بازگشت پول برق تولیدی و همچنین صادرات برق درنظر گرفته است که این قبیل امتیازات را در اختیار شرکت های داخلی قرار نمی دهد. در رابطه با این قرارداد، مصاحبه ای با «احمد مطهری» معاون توسعه سرمایه گذاری بخش پروژه های سرمایه گذاری مپنا که عضو هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان برق کشور است، داشته ایم. این گفت‌وگو بدین شرح است:

تسنیم: نحوه حضور شرکت مپنا در بخش های مختلف صنعت برق کشور به سرمایه گذاری و ساخت تقسیم می شود؟

مپنا در 2 بخش در صنعت برق حضور دارد که این بخش ها شامل ساخت تجهیزات نیروگاهی و بخش سرمایه گذاری مپنا است. فعالیت شرکت مپنا در ساخت تجهیزات نیروگاهی امتیازات ویژه ای را نه تنها برای مپنا بلکه برای ایران به همراه داشته است. در حال حاضر ایران در رتبه سوم سازندگان نیروگاه در دنیا قرار دارد. این موضوع ساخت تجهیزات، مورد حمایت تمامی کشورهای دنیا است. به پشتوانه همین توانایی، رهبر انقلاب دستور ویژه داده اند که سازنده داخلی باید مورد حمایت قرار گیرد. لذا اگر سرمایه گذار قصد سرمایه‌گذاری برای ساخت نیروگاه داشته باشد نباید در استفاده از تجهیزات به گونه‌ای عمل شود که موجب تضعیف توانایی ساخت داخل شود.

در بخش سرمایه گذاری، شرکت مپنا در صدد بالفعل کردن پتانسیل سرمایه‌ گذاری در کشور برای ساخت نیروگاه چه از نظر جذب سرمایه خارجی و چه استفاده از منابع جذب سرمایه داخلی است. اما استفاده از این سرمایه ها باید به گونه ای باشد که توان داخلی را تقویت کند؛ نباید موجب نابود شدن توانایی ساخت داخل در حوزه نیروگاهی شود.

تسنیم: شما چه دیدگاهی در خصوص قرارداد اخیر وزارت نیرو با شرکت یونیت اینترنشنال دارید؟

در ارتباط با اعطای امتیازات به سرمایه‌گذار خارجی در صنعت برق می‌بایست که رعایت اعتدال صورت گیرد. در شرایط فعلی تولیدکننده برق 12 هزار میلیارد تومان از وزارت نیرو طلبکار است و راهی به جز ادامه این مسیر ندارد. در این حالت دعوت از سرمایه‌گذار خارجی و دادن اطمینان به آنها بابت بازپرداخت سرمایه‌گذاری دور از عدالت است. همچنین این نگرانی وجود دارد که در مورد صادرات برق که می‌بایست به صورت عادلانه در اختیار تولیدکنندگان برق داخلی قرار بگیرد، به صورت ویژه به شرکت یونیت اینترنشنال واگذار شود. اگرچه تا کنون این موضوع از طرف وزارت نیرو به صراحت اعلام نشده است، اما در بند 3 مصوبه شورای اقتصاد برای احداث نیروگاه توسط این شرکت در ایران، به موضوع صادرات برق اشاره شده است و سوء ظن ما به این قرارداد از همین جهت است.

جایگاه ترکیه در همسایگی ایران در حوزه انرژی به صورت خریدار انرژی است و بدیهی است که شرکت‌های ترکیه با حمایت ساختار دولتی در راستای خرید ارزان تر انرژی حرکت کنند. در صادرات گاز تقابل‌هایی بین دو کشور دیده شده است که به دادگاه بین المللی و شکایت در این زمینه نیز کشیده شده است. ترکیه در این شکایت در صدد است نرخ گاز دریافتی از ایران را کمتر کند. رقیب گاز صادراتی به ترکیه برق است و این کشور توسط شرکت‌های خود تصمیم دارد برق ارزان‌تری را از ایران وارد ترکیه کند.

تولیدکنندگان داخلی برای صادرات برق تمام مصالح ملی را در نظر می‌گیرند و اقدام به صادرات برق می‌کنند. اما تمایلات یک شرکت ترک از موضع خرید انرژی است و تمام تلاش خود را انجام می‌دهد که برق ارزان تری را خریداری نماید.

ما اصلا این ادعا را نداریم که این اتفاق در وزارت نیرو رخ داده است و حتما دوستان وزارت نیرو نسبت به این نوع مسائل اشراف و تحلیل دقیق تری دارند. ما نیز به دنبال آن هستیم که از وزارت نیرو اطمینان خاطر بگیریم که امتیازهای ویژه ای به این شرکت داده نشده است.

تسنیم: آیا از جزییات این قرارداد از سوی وزارت نیرو شفاف سازی شده است؟

تا زمانی که خبری به صورت رسمی از سوی وزارت نیرو اعلام نشود نمی توان به اخبار اعلامی استناد کرد. آنچه تاکنون اعلام شده اخباری ضد و نقیض از میزان سرمایه گذاری و حجم تولید برق است. اما چیزی که برای ما قطعی است این است که زمانی که سرمایه گذار وارد یک کشور جدید می شود، برای پوشش ریسک های خود به دنبال اطمینان از بازگشت سرمایه خود است. لذا بدیهی است که هر شرکتی از جمله یونیت وقتی می بیند کارفرمای او 12 هزار میلیارتومان به تولیدکنندگان برق داخلی بدهکار است برای سرمایه خود نیز نگران خواهد شد. پس سوال اینجا است که چه انگیزه ای باعث شده است که شرکت یونیت اینترنشنال سرمایه خود را به صنعت برق ایران بیاورد که تمام ریسکهای او را پاسخ دهد؟ به نظر می رسد این همان امتیاز ویژه ای است که تاکنون به تولیدکنندگان برق داخلی داده نشده است.

سرمایه گذار عاقل است و انواع محاسبات مالی برای خود دارد و پیش فرض اینکه او حاضر است در دریافت هزینه های خود انعطاف به خرج دهد و متهد به ریسک در سرمایه گذاری شود خطا است و آنها قطعا دنبال سود کردن در این قرارداد هستند.

با استناد به حرف‌های مطرح شده می توان گفت که اولاً، احتمالاً ضمانت‌های ویژه ای برای پرداخت هزینه های شرکت یونیت اینترنشنال در نظر گرفته شده است که اطمینان خاطر از بازگشت سرمایه دارد. ثانیاً مقوله ای به عنوان صادرات برق در این قرارداد مورد توجه ویژه قرار گرفته است. در این ارتباط می توان به بند 3 مصوبه شورای اقتصاد در مورد این قرارداد اشاره کرد. از طرف دیگر به نظر من نیازی به اشاره به مقوله صادرات برق در این مصوبه نبوده است، چرا که برای صادرات برق قوانین و دستورالعمل‌هایی مجزا تهیه شده است.

علاوه بر این ادعاهای نادرستی در مورد فعالیت شرکت یونیت اینترنشنال در ایران مطرح شده است. از جمله اینکه این شرکت در ساخت نیروگاه جنوب اصفهان مشارکت داشته است در حالی که این شرکت هیچ نقشی در ساخت این نیروگاه نداشته است و اینگونه اظهار نظر از سوی مقامات وزارت نیرو جای تعجب دارد. شرکت یونیت اینترنشنال به هیچ وجه نیروگاه ساز نیست و تنها نقش واسطه گری و یا تامین سرمایه را در این پروژه ها به عهده داشته است.

سوالی که می بایست پرسید که اگر حضور شرکت یونیت مربوط به بند «و» ماده 133 برنامه پنجم توسعه کشور است که این قانون به صراحتا استفاده از این قانون را به شرکت های داخلی داده است. و اگر مربوط به بند مذکور نیست باید سوال کرد که این قرارداد در قالب چه قانون یا مصوبه ای صورت گرفته است؟ اگر این قرارداد  با نرخ های خاصی تعیین شده است که نیاز به مصوبات جدید دارد و لذا چون توضیح کافی در این زمینه داده نشده است نمی توان به صورت قطعی اظهار نظر کرد.

تسنیم: آیا تاکنون تجربه ای برای استفاده از سرمایه خارجی توسط شرکت داخلی برای احداث نیروگاه وجود داشته است؟

بله، نیروگاه فارس مپنا به صورت BOT از طریق جذب سرمایه خارجی ساخته شده است. استفاده از این سرمایه در مقابل سیاست های اقتصاد مقاومتی نیست. بلکه استفاده از سرمایه خارجی بدون استفاده از توان داخلی برای ساخت نیروگاه در تضاد با سیاست های اقتصاد مقاومتی است. ما در صنعت برق بنا به فرموده مقام معظم رهبری به خودکفایی رسیده ایم و نباید این برد را به باخت تبدیل کنیم.

تسنیم: حال با وجود تجربه جذب سرمایه خارجی برای احداث نیروگاه توسط بخش داخلی این اقدام وزارت نیرو چه توجیهی دارد؟

این نکته ای است که مسئولین وزارت نیرو باید پاسخگو باشند. اصولا جذب سرمایه خارجی یک افتخار است ولی نباید منجر به تضعیف توان داخلی کشور شود.

انتهای پیام/