بررسی نزدیکی ترکیه به روسیه و بیان اهداف آنکارا و روسیه از آن

به گزارش خبرگزاری تسنیم، نزدیکی ترکیه و روسیه به یکدیگر در شرایطی انجام می‌گیرد که در شمال سوریه نبرد سنگین ارتش و رزمندگان مقاومت برضد گروه‌های تروریستی بسیار شدید شده است. دولت ترکیه نیز با یک کودتای نافرجام نظامی روبه رو بوده است. دولت روسیه هم اختلافاتی با غرب پیدا کرده است.

از یک سو اوضاع جبهه‌های نبرد به دلیل حمایت‌های آمریکا و کشورهای غربی از گروه‌های تروریستی در شمال سوریه بحرانی شده است. از سوی دیگر آمریکا نیز به منظور آغاز مذاکرات سیاسی در وین، پایان یافتن محاصره شهر حلب را به عنوان پیش شرطی برای آغاز مذاکرات تعیین کرده است. در روسیه هم این کشور با اختلافات کم سابقه‌ای با غرب و آمریکا بر سر اوکراین از یک طرف و موضوع بحران سوریه از طرفی دیگر روبه رو شده است.

حال با توجه به تمام این مطالب قصد داریم سفر اخیر رئیس جمهوری ترکیه به روسیه بعد از گذشت 8 ماه از حادثه سرنگونی جنگنده روسیه در نزدیک مرز با سوریه از سوی ارتش ترکیه را مورد بحث و ارزیابی قراردهیم. از این رو برای بررسی این دیدار که در شهر سن پطرزبورگ روسیه صورت گرفت، اجلاس سران این دو کشور را ابتدا از نگاه تحلیلگران روسی و سپس از نگاه کشورهای عربی و سرانجام این دیدار در این شرایط حساس را از نگاه تحلیلگران سیاسی همسو با محور مقاومت مورد ارزیابی قرار می دهیم.

مسکو و آنکارا ... تصمیمی جدی برای گسترش روابط

سرانجام ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در شهر سن پطرزبورگ روسیه دست داد. برخی در روسیه بر این باور هستند که این دست دادن، قرار است به 8 ماه اختلاف و تیرگی در روابط بین مسکو وآنکارا پایان دهد. دو طرف اصلی مذاکرات تاکید کردند، قصدشان توسعه روابط یا حداقل بازگشت روابط به پیش از حادثه سرنگونی جنگنده روسی است.

پوتین در نشست سن پطرزبورگ خطاب به حاضران در جلسه مشترک مطبوعاتی خود با همتای ترکیه‌ای چنین گفت: یک سری از مذاکرات را با هدف بازگرداندن روابط به حالت عادی بین دو کشور انجام دادیم. برای این امر راهکاری هم تعیین شده است. اولویت ما در حال حاضر بازگرداندن روابط بین دو کشور به مرحله پیش از بحران است. ما باید در این زمینه همکاری‌های جدی داشته باشیم، تا از این طریق بتوانیم در سطح تجاری و اقتصادی پیشرفت کنیم. تصمیم را گرفته‌ایم ولی برای اجرایی شدن بی شک به زمان نیاز است.

اما رجب طیب اردوغان همتای ترکیه‌ای پوتین در نشست چنین گفت: واقعاً امیدواریم و تلاش خواهیم کرد تا سطح روابط بین دو کشور به مرحله پیش از بحران و یا حتی به مرحله‌ای بالاتر هم برسد. به منظور تحقق این مهم اراده سیاسی در این زمینه هم وجود دارد. گمان می‌کنم دو ملت ما اکنون این انتظار را از ما دارند تا این مرحله را پشت سر نهیم. من واقعاً امیدوارم روابط فیمابین در تمامی زمینه‌های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و تجاری به مرحله پیش از بحران باز خواهد گشت.

در خصوص بحران سوریه ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه بر ضرورت ادامه مبارزه با تروریسم تاکید کرد. وی تاکید کرد که مسکو و آنکارا در این زمینه توافق نظر دارند و ترکیه هم می‌خواهد این بحران هرچه سریع تر فیصله یابد.

پوتین گفت: ما بر این باوریم که خواسته‌های دمکراتیک با استفاده از ابزارهای دمکراتیک قابل تحقق هستند. از این رو تنها راه موجود نیز همین است. این موضع اصولی ماست. از این رو در جهت تحقق خواسته‌های مشترک به نظر می‌رسد بین ما در این زمینه توافق حاصل شده است چرا که ما هدفی مشترک را دنبال می‌کنیم. آن هدف مشترک نیز حل و فصل بحران سوریه است. برهمین اساس نیز به دنبال راه حل مشترک خواهیم بود.

البته رئیس جمهوری ترکیه هم در این باره گفته است، برای تحقق آتش بس و صلح در منطقه لازم است فعالیت‌های جدی در این زمینه صورت گیرد.

رجب طیب اردوغان گفت: مواضع دو کشور درباره عادی سازی روابط فیما بین نزدیک است. از این رو باید از این مواضع مشترک به منظور حفظ پایداری و ثبات در منطقه استفاده کرد. من بر این باورم که روابط روسیه و ترکیه بیش از گذشته متحول شده است. این امر می‌تواند باعث ایجاد ثبات بیشتر در منطقه شود.

عزیمت اردوغان به روسیه به عنوان اولین کشوری که ترکیه آن را برای توسعه روابط بعد از کودتای نافرجام اخیر در ترکیه برگزیده، دیگر جای هیچ شک و تردیدی را نزد تحلیلگران روسیه باقی نگذاشته که آنکارا این بار سعی دارد اشتباهات گذشته خود در قبال مسکو را جبران کند. اگر واقعاً ترکیه در این تصمیم خود ثابت قدم باشد، ممکن است بازتاب این توسعه روابط را در موضوعات دیگر نیز شاهد باشیم.

هم اکنون ناظران مسائل بین‌المللی در روسیه بر این باورند که این اجلاس دو جانبه روسیه و ترکیه می‌تواند به مثابه نقطه عطفی برای تحولات بین این دو کشور و تحولی برای پیرامون خود در منطقه باشد. یکی از مهمترین پرونده‌هایی که تحلیلگران روسی معتقد هستند، این تحول اخیر می‌تواند در آن تاثیر بسزایی داشته باشد؛ پرونده مربوط به بحران سوریه است.

پوتین و اردوغان برای اصلاح روابط فیما بین یک گام برداشتند

روسیه و ترکیه هرکدام گام بزرگی را به سمت عادی سازی روابط باهم برداشتند. رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه به عنوان میهمان و ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به عنوان میزبان درحالی تصمیم گرفتند با یکدیگر دیدار کنند که روابط مسکو و آنکارا دچار تنش بسیار شدید شده است. این دو کشور نه تنها با یکدیگر روابط خوبی نداشته بلکه هم اکنون ترکیه و روسیه روابط بسیار پرتنشی را با غرب تجربه می‌کنند.

یکی از مسئولان دفتر اردوغان درباره این دیدار چنین گفت: توافق بسیار واضحی بین ترکیه و روسیه با هدف بهبود روابط دیده می‌شود. اتفاقی که بعد از سرنگونی جنگنده روسیه در نزدیک مرز سوریه در اواخر سال گذشته میلادی رخ داد، موجب بروز تنش و قطعی کامل در روابط بین دو کشور شده بود.

به گفته این مقام دفتر ریاست جمهوری ترکیه، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در جریان دیدار با اردوغان به وی چنین گفت: سفر امروز شما به روسیه که با وجود اوضاع سیاسی پیچیده داخلی ترکیه صورت گرفته به درستی نشان می‌دهد، هر دو طرف تصمیمی جدی برای آغاز گفت‌وگوها و از سرگیری روابط با هم داریم.

این سفر نخستین سفر خارجی اردوغان بعد از کودتای نافرجام در ترکیه است. کودتایی که منجر به کشته شدن بیش از 240 نفر در این کشور شده است. ترکیه بعد از این کودتا نسبت به مواضع اتخاذ شده از سوی آمریکا و کشورهای غربی در تعامل آنکارا با کودتاچیان به شدت احساس نگرانی می‌کند، چرا که از نظر ترکیه دولتهای غربی به گونه‌ای به آنکارا می‌نگرند که گویی با اصل کودتا مخالفتی نداشته‌اند.

پوتین همچنین در این دیدار خصوصی ابراز امیدواری کرد که آنکارا به زودی نظام خود را به صورت کامل بازیابد و حادثه کودتای نافرجام را که در ماه گذشته روی داد، پشت سر نهد. پوتین همچنین به میهمان خود تاکید کرده که وی هرگز با اقدامات غیرمرتبط با قانون اساسی کشورها برای حصول تغییر در این کشورها موافق نبوده است.

البته ناگفته پیداست که سفر اردوغان به روسیه از سوی مقامات غربی به دقت درحال رهگیری و پیگیری است. هم اکنون کشورهای غربی از این واهمه دارند که توسعه روابط بین آنکارا و مسکو ممکن است، بر روابط ترکیه با پیمان آتلانتیک شمالی "ناتو" تاثیر داشته باشد. چرا که ترکیه عضو این پیمان است. البته پوتین در میزبانی کوتاهی که از اردوغان در شهر سن پطرزبورگ داشت ترجیح داد، از وی در کاخی که متعلق به دوران روسیه تزاری است، استقبال کند. این دیدار در منطقه‌ای به دور از شهر زادگاه پوتین انجام گرفت. وی این مکان را برای این انتخاب کرده بود تا به اردوغان تاکید کند، ما به عنوان روسیه حاضریم روابط خود را با ترکیه توسعه دهیم. روابطی که در سطح عالی تاریخی بوده و اکنون به سطح بسیار پایینی تنزل یافته است.

پوتین به میهمان خود دلگرمی داد

رئیس جمهوری روسیه در حمایت از نظام اردوغان در ترکیه چنین گفت: ما کودتا در ترکیه را محکوم می‌کنیم. می‌خواهم به ملت ترکیه هم بگویم، امیدوارم هرچه سریع تر ملت ترکیه بتواند در سایه رهبری که دارند از این مشکل (کودتای نافرجام) رهایی یابند. امیدوارم هرچه سریع تر نظام و مشروعیت قانون اساسی ترکیه را ملت بازیابد.

پوتین در این دیدار تاکید کرد، برای از سرگیری روابط تجاری و اقتصادی و همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم دو کشور باهم تلاش خواهند کرد. البته پیش بینی می‌شود، درباره موضوعات مربوط به نزاع در سوریه و بحران داخلی این کشور هم توافق نظر حاصل شود. چرا که هم اکنون هر دو مسئول، برخلاف سیاست‌های یکدیگر در این باره موضع گیری کرده‌اند. رئیس جمهوری روسیه از بشار اسد حمایت می‌کند. حال این که رئیس جمهوری ترکیه نمی‌خواهد اسد در سوریه بر سر قدرت باشد.

روسیه بعد از سرنگونی جنگنده خود توسط ارتش ترکیه در مرز با سوریه تحریم‌های تجاری برضد ترکیه اعمال کرد. به دلیل این تحریم‌ها شمار گردشگران روسی که در نیمه نخست امسال از ترکیه بازدید داشتند، به میزان 87 درصد کاهش نشان می‌دهد. از این رو اردوغان اعلام کرد، ترکیه وارد مرحله بسیار متفاوتی در روابط خود با روسیه شده است.

وی گفته است که همبستگی و همکاری بین روسیه و ترکیه باعث حل پرونده‌های منطقه ای خواهد شد. البته در این میان فرانک اشتاینمایر وزیر امور خارجه آمریکا به روزنامه بیلد چنین گفت: از بهبود روابط بین ترکیه و روسیه احساس نگرانی نداریم.

وی در این باره افزود: این که بعد از سرنگون شدن یک فروند جنگنده روسیه توسط ارتش ترکیه در سال گذشته اکنون شاهد بهبود این روابط هستیم، مساله خوبی است. اما در عین حال گمان هم نمی‌کنم روابط بین دو دولت به گونه‌ای در آن نزدیکی حاصل شود، که بخواهد روسیه، ترکیه را جایگزین مشارکت امنیتی خود در پیمان آتلانیک شمالی "ناتو" به شمار آورد.

سران روسیه و ترکیه و تلاش برای رسیدن به راه حلی برای بحران سوریه

ولادیمیر پوتین روسی و رجب اردوغان ترکیه‌ای، مسیر آشتی را آغاز کردند. مسیری که بواسطه آن امیدوار هستند، بتوانند ماجرا و پیامدهای نشای از سرنگونی جنگنده روسی بر روی خاک سوریه با سلاح ترکیه را فراموش کنند. از این رو هر دو مقام عالی رتبه از وجود اراده‌ای سیاسی برای برداشتن گامهایی جهت پیش رفتن به سطح جدیدی از روابط متقابل و تعامل مشترک حتی در سطح نظامی خبر دادند. البته موضوعی که تاکنون هیچ کس به آن اشاره نکرده آن است که روسای جمهوری ترکیه و روسیه تصمیم گرفتند، بررسی و مناقشه بحران سوریه را به جلسه‌ای ویژه در این رابطه موکول کنند.

آنها می‌خواهند در جلسه آتی در حضور وزرای امور خارجه و وزرای دفاع و روسای نهادهای امنیتی دو کشور به این قضیه بپردازند. آنها تصمیم دارند این موضوع را بدور از رسانه‌های خبری دنبال کنند.

در روز دیدار پوتین و اردوغان سالن کنفرانس‌های کاخ تاریخی کنستانتین در شهر سن پطرزبورگ مملو از جمعیت خبرنگاران و عکاسان بود.

این امر نشان می‌دهد، همه خبرنگاران و تحلیلگران از میزان اهمیت این دیدار و احتمال مطرح شدن موضوع بحران سوریه در آن آگاهی داشتند. اما میهمان و میزبان تصمیم گرفتند بحث در این رابطه را به بعد موکول کنند و تنها به این گفته بسنده کردند که بگویند، در خصوص بحران سوریه به تفاهم مشترکی به منظور حل این منازعه رسیده‌اند.

البته پوتین در این باره گفته است که روسیه با ترکیه هم نظر است که باید با تروریسم مبارزه شود. وی همچنین اذعان کرد، مواضع مسکو و آنکارا درخصوص نحوه حل بحران سوریه همواره همسو و یکسان نبوده است. رئیس جمهوری روسیه در خصوص بحران سوریه به صورت کلی درباره مواضع دو طرف چنین گفت: هدف ما مشترک است و برای تحقق این هدف مشترک به دنبال راه حلی خواهیم بود تا رضایت همگان را جلب کنیم.

وی در ادامه با بیان مطلبی که در واقع در حکم به نعل کوبیدن و به میخ زدن است چنین گفت: ما بر این باوریم که هرگونه تحول دموکراتیک اگر قرار باشد، در کشوری صورت گیرد باید از طریق راهکارهای دموکراتیک صورت گیرد.

این گفته پوتین از نظر تحلیلگران روسی اشاره غیر مستقیم دارد به حمایت‌های نظامی ترکیه از مخالفان بشار اسد و در عین حال اشاره و یادآوری داشت به میهمان خود مبنی بر این که کودتا هم راه درست حصول تحول دمکراتیک در ترکیه نمی‌تواند باشد.

پوتین رئیس جمهوری روسیه طی کنفرانسی مشترک که با همتای خود یعنی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه داشت از ایجاد سیستمی به منظور از سرگیری و عادی سازی گام به گام روابط بین دو کشور خبرداد. وی در این باره تاکید کرد، در حال حاضر اولویت ما بازگردادن سطح روابط فیما بین به پیش از حصول بحران است، ما می‌خواهیم مساله سرنگونی جنگنده روی توسط ارتش ترکیه را پشت سربگذاریم. احساس هم می‌کنیم دوستان ما در منطقه هم می خواهند ما چنین کنیم.

وی برای خشنود شدن اردوغان هم وعده داد مسکو تحریم‌هایی را که برضد آنکارا اعمال کرده بود، به صورت تدریجی رفع خواهد کرد و انتقال صادرات از ترکیه به روسیه و بالعکس دیگر مشکلی نخواهد داشت. وی همچنین فراموش نکرد تا در باره از سرگیری فعالیت احداث خط انتقال گاز "تورکستریم" و پروژه ایستگاه "اکویو"ی هسته‌ای در ترکیه صحبت کند.

رئیس جمهوری روسیه همچنین در این کنفرانس خبری تاکید داشته که همکاری‌های بین روسیه و ترکیه تنها به موضوع انتقال انرژی و توریسم و ایجاد تاسیسات هسته‌ای خلاصه نخواهد شد. بلکه توسعه همکاری‌های بین دو کشور در تمام سطوح و در تمام زمینه‌ها خواهد بود.

وی همچنین از امضای توافقنامه‌هایی بین دو کشور در این زمینه‌ها خبر داده و تاکید کرد، تمام این توافقنامه‌ها را اجرایی خواهیم کرد. تلاش‌های بسیاری برای آغاز همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور باید صورت گیرد و این امر نیازمند زمان است.

اردوغان در این دیدار چندین مرتبه پوتین را "دوست عزیزم" خطاب کرد. رئیس جمهوری ترکیه درباره این دیدار معتقد است، دیداری بسیار اساسی و محوری بوده است. از این رو اردوغان ار رئیس جمهوری روسیه تقدیر و تشکر کرد. به گفته اردوغان، پوتین نخستین رهبری بود که در حین کودتا از وی حمایت کرد.

رئیس جمهوری ترکیه در توصیف این تماس پوتین چنین گفت: این تماس برای من از نظر روحی بار معنایی بسیاری به دنبال داشته است.

وی همچنین تاکید کرد، اراده لازم سیاسی برای پیگیری جدی روابط وجود دارد و اعلام کرد، ضمن چارچوبهای تعیین شده از سوی روسای جمهوری ترکیه و روسیه همکاری‌ها در تمامی زمینه‌ها و حتی در زمینه همکاری نظامی تقویت خواهد شد.

اردوغان بر ضرورت و لزوم ادامه مبارزه با تروریسم تاکید کرد و گفت: در این زمینه دوستان روس، تاکید بیشتری برای همکاری با ترکیه در این خصوص داشته‌اند.

البته یکی از خبرنگاران در سن پطرزبورگ از اردوغان خواست تا روابط ترکیه با روسیه را با روابط آنکارا با واشنگتن مقایسه کند. در این حین اردوغان نه تنها به این پرسش خبرنگاران پاسخی نداد، بلکه به این گفته بسنده کرد که بین روسیه و ترکیه به اندازه کافی مواضع همسو و اراده لازم برای حفاظت از آرامش و ثبات در منطقه وجود دارد.

البته در این خصوص ذکر این مساله لازم است که سفر اردوغان به روسیه با سخنان تهدید آمیز بوزداغ وزیر دادگستری ترکیه خطاب به واشنگتن همزمان بوده است.

وی در این باره خطاب به واشنگتن گفته بود: روابط خودتان با آنکارا را قربانی حمایت از رهبران کودتاچیان یعنی فتح الله گولن نکنید و او را به ترکیه تحویل دهید.

اردوغان در این دیدار همچنین بر عزم کشورش برای از سرگیری پروژه احداث خط لوله انتقال گاز "تورکستریم" و احداث یک نیروگاه هسته‌ای توسط مسکو در ترکیه تاکید کرد.

وی همچنین از تصمیم دو طرف برای افزایش حجم مبادلات تجاری و اقتصادی بین دو کشور تا رقم بیش از 100 میلیارد دلار در سال تاکید کرد.

رئیس جمهور ترکیه همچنین از تلاش دو کشور برای برقراری سریع و مجدد فعالیت خطوط هواپیمایی روسیه و ترکیه بین دو کشور خبر داد.

به گفته خبرنگاران نزدیک به اردوغان و پوتین در آغاز کنفرانس مشترک، پوتین در آغاز دیدار ضمن دست دادن با همتای ترکیه‌ای خود خطاب به اردوغان اعلام کرد: از این که مجدداً شما را می‌بینم خوشحالم.

وی همچنین گفت: این سفر شما با وجود اوضاع سیاسی داخلی بسیار پیچیده در ترکیه، نشان از این دارد که هر دوی ما می‌خواهیم گفت‌وگوها و روابط بین دو کشور برقرار شود. چرا که در این گفت وگوها منافع دو ملت روسیه و ترکیه وجود دارد.

پوتین همچنین تاکید کرد: ما همواره به صورت جدی بر این عقیده بوده و هستیم، اقدامات مخالف قانون اساسی به ثمر نمی رسد. امیدواریم ترکیه هرچه سریع تر این بحران داخلی را پشت سربگذارد و بار دیگر قانون و نظام قانون اساسی بر این کشور حاکم شود.

اما در مقابل سخنان اردوغان به پوتین در حین دست دادن چه بود؟ اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در حین دست دادن به پوتین طی دو مرتبه از وی بخاطر دعوتش برای سفر به روسیه تشکر کرد.

وی به پوتین متعهد شد، روابط بین ترکیه و روسیه "وارد مرحله ای بسیار متفاوت" شده است و ابراز امیدواری کرد: همبستگی بین دو کشور می‌تواند موجبات حل مشکلات منطقه‌ای را سبب شود.

البته رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در گفت‌وگویی با خبرگزاری "تاس" روسیه اعلام کرده بود: این سفر وی به مثابه آغاز مرحله‌ای جدید در روابط بین دو کشور و آغازی از نقطه شروع و صفر در روابط است.

رئیس جمهور ترکیه گفته بود که این مذاکرات زمینه توسعه همکاری‌های نظامی و اقتصادی و فرهنگی را فراهم خواهد کرد.

البته روزنامه "حریت" ترکیه هم در مطلبی فاش کرد: روسیه و ترکیه پیش از دیدار مقامات دو کشور در شهر سن پطرزبورگ روسیه در شهر تاشکند ازبکستان با میانجیگری نورسلطان نظربایف رئیس جمهوری این کشور و جاوید جاگلارن یکی از وزرای سابق دولت ترکیه مقدمات آشتی را فراهم کرده بودند.

"حریت" در این باره افزود: ابراهیم گالین سخنگوی رسمی اردوغان با درخواست رئیس جمهوری ازبکستان مبنی بر ارسال نامه‌ای به پوتین و عذرخواهی ترکیه از روسیه درقبال سرنگونی جنگنده روسی موافقت خود را اعلام کرده بود تا از این طریق به بحران موجود بین آنکارا و مسکو پایان داده شود.

از این رو وی شبانه عازم تاشکند شد و درحالی که پوتین در جلسه سازمان همکاری‌های شانگهای شرکت داشت این نامه را به اوشاکوف تحویل داد، بعد از آن بود که پوتین با آشتی موافقت کرد.

در تهران نیز روزنامه سعودی الحیات به نقل از منابع خود مدعی است؛ حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در زمان سفر به باکو که در روز دوشنبه صورت گرفت، در دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه از سفر اردوغان به کشور روسیه استقبال کرد. رئیس جمهوری ایران در دیدار با پوتین ابراز امیدواری کرده بود، این امر بتواند برای رسیدن به توافقی در خصوص راه حل سیاسی بحران سوریه کمک کند.

این روزنامه همچنین در ادامه ادعاهای خود افزود: پوتین در این دیدار به رئیس جمهوری ایران اعلام کرده بود، بحران سوریه با مشارکت تمام کشورهای منطقه که این بحران به آنها مربوط می شود قابل حل و فصل است. الحیات در دنباله این مطالب نوشت: در دیدار پوتین و روحانی هر دو رئیس جمهور به موضوع نبرد کنونی در حلب اشاره کردند و همچنین درباره مذاکرات مسکو با واشنگتن در خصوص پرونده امنیتی منطقه مذاکراتی با هم داشتند.

الحیات افزود: رئیس جمهوری ایران بعد از شنیدن توضیحاتی از پوتین احساس آرامش کرد، چرا که همتای روسی در آن دیدار تاکید کرده بود، باید به اوضاع بحران زده منطقه خاورمیانه پایان داده شود. وی همچنین تاکید کرده بود، خود کشورهای منطقه باید در تعیین نظام امنیتی منطقه سهیم باشند و این نظام باید براساس منافع ملی و منطقه آنها تعیین شود.

پوتین خطاب به اردوغان: جبهه النصره در حلب جایی ندارد

رئیس جمهوری ترکیه چشم امید بسیاری به بازگشت "روابط تاریخی در حد عالی" با مسکو دارد. آن گونه که از وی می‌شنویم او سعی می‌کند، روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور را به مرحله پیش از بحران مربوط به سرنگونی جنگنده روسی توسط ارتش ترکیه برساند. به دلیل همین چشم داشت بود که وی در بخش اعظم سخنرانی خود در کنفرانس خبری مشترک با پوتین به موضوعات مربوط به بخش کشاورزی و صنایع نظامی و مسائلی از این قبل بیشتر اشاره کرد.

حتی وی در زمان سخن گفتن سعی داشت به گونه‌ای این گفت‌وگوها و تاثیر آن را برمنطقه بازگو کند که گویی اتفاقی بزرگ برای کل منطقه در شرف حصول است. او تصور می‌کند نزدیکی بین آنکارا و مسکو به مثابه کلید حل مشکلات تمام منطقه خواهد بود.

از این رو اردوغان با این مقدمه حتی به صورت واضح اعلام کرد، روسیه یکی از طرفهای سهیم در مذاکرات صلح سوریه خواهد بود، اما در اینجا بود که رئیس جمهوری روسیه در این کنفراس سعی کرد، کمی واقعیتها را تبیین کند. از این رو در پاسخی غیر مستقیم به سخنان اردوغان که گفته بود، این همکاری‌های اقتصادی می‌تواند زمینه‌ای برای آغاز تفاهم سیاسی پیرامون موضوعات مختلف باشد، چنین گفت: دیدگاه ما با دیدگاه دولتمردان ترکیه در گذشته هم درخصوص نحوه حل بحران سوریه متفاوت بوده است.

وی این مطلب را در حالی بیان کرد که اردوغان پیش از این گفته بود، ترکیه انتظار دارد حجم مبادلات تجاری بین دو کشور از رقم 100 میلیارد دلار تا سال 2020 هم بیشتر باشد.

با این وجود نباید خیلی هم غافل باشیم که روس‌ها هم از بازگشت ترکیه به آغوش اقتصاد روسیه خرسند هستند. بخصوص این که روس‌ها پروژه‌های اقتصادی بسیاری برای خود در دریای خزر و بلغارستان مدنظر داشتند که اکنون با بحران اوکراین و شبه جزیره کریمه این رویا را با مشکلاتی رو به رو می‌بینند، اما همه خوب باید این را دانسته باشیم و شخص اردوغان نیز پیش از همه باید این واقعیت را درک کرده باشد.

واقعیتی که می‌گوید: درست است که پوتین دستانش را برای منافع کشورش به سوی اردوغان دراز می‌کند، اما همین اردوغان برای رهایی بخشی اردوغان از بحران سیاسی آنکارا با غرب و کشورهای منطقه بدون چشم داشت سیاسی هیچ کاری برای کسی انجام نمی‌دهد.

هم اکنون سوریه برای ترکیه و روسیه به مثابه محل نزدیکی در روابط یا برخورد مجدد در این روابط به شمار می‌آید. همان گونه که پیش از این هم در همین سوریه بود که ترکیه به گفته پوتین از پشت به روسیه خنجر زد. شاید روسیه هیچ انتظاری از ترکیه برای کمک به مسکو جهت ارائه راه حل سیاسی برای بحران سوریه انتظار نداشته باشد وحتی شاید روسیه از ترکیه به یک نقشه راه ساده در این باره هم بسنده کند. اما نخستین مشکل موجود در این راه بین روسیه و ترکیه مساله جبهه النصره و جدا کردن آنها از دیگر گروه‌های مسلح در سوریه است. موضوعی که روسیه بارها درباره آن به واشنگتن گفته باید جبهه النصره از باقی گروه‌ها جدا شوند، چرا که آنها در حلب جایی ندارند.

اکنون می‌توان گفت این اختلاف بین روسیه و آمریکا برسر موضوع جبهه النصره بسیار بزرگ است. بزرگی این موضوع به اندازه‌ایست که هر زمان جان کری وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه درباره بحران سوریه دیدار دارند بر سر جبهه النصره با هم جدل می‌کنند. هم اکنون این اصرار روسیه برای جدایی جبهه النصره از باقی گروه‌ها به مثابه یک اصل برای تفاهم با آمریکا مبدل شده است. هر زمان که آمریکا با روسیه بخواهد برسر راه حل بحران سوریه به نتیجه برسد، می‌داند که جبهه النصره باید جدا شود. هم اکنون نیز ترکیه باید بداند این شرط برای آنها هم تفاوتی نخواهد کرد. از نظر روسیه جبهه النصره خط قرمز است و باید هم ترکیه و آمریکا دست از حمایت از این گروه بردارند. تنها در این صورت روسیه حاضر خواهد بود با آمریکا و ترکیه در خصوص راه حل سیاسی بحران سوریه مذاکره کند.

در حال حاضر به دلیل اختلاف نظر بین روسیه و آمریکا در خصوص جبهه النصره همه به این نتیجه رسیده‌اند که مذاکرات دور جدید وین معطل خواهد ماند. روسیه نمی‌خواهد به جبهه النصره به دید سایر گروه‌های مسلح موجود در سوریه نگریسته شود. به همین دلیل هم اکنون همه به نبرد سرنوشت ساز حلب چشم دوخته‌اند. آنها می‌خواهند مساله‌ای را که از طریق مذاکره و گفت‌وگو نتوانستند حل و فصل کنند، این بار از طریق نبرد در جبهه حلب به آن دست یابند.

براساس گفته‌های نماینده آمریکا در شورای امنیت، مساله تعیین سرنوشت حلب موضوعی نیست که بخواهد به این سرعت مشخص شود. هم اکنون به نظر می‌رسد، ائتلاف کشورهای مبارزه با داعش به سرکردگی آمریکا به دنبال از سرگیری نبرد با هدف شکست محاصره حلب است. حتی آمریکایی‌ها تهدید کرده‌اند، اگر به محاصره حلب پایان داده نشود، مذاکرات وینی هم در پیش نخواهد بود.

انتهای پیام /