ماجرای «توجیه امنیتی» نامزدهای انتخابات آمریکا از کجا شروع شد؟/ نامزدهای مستقل حتی با رأی میلیونی هم توجیه امنیتی نمی‌شوند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سنتی تقریبا 60 ساله در عرصه سیاست داخلی آمریکا وجود دارد که براساس آن نامزدهای اصلی تصدی منصب ریاست جمهوری این کشور، برای اینکه از پیش درکی واقع‌بینانه از مسائل و تحولات امنیتی و بین‌المللی این کشور داشته باشند، در مقاطعی «توجیه امنیتی»¹ می‌شوند. شکل‌گیری این سنت به دوران جنگ جهانی دوم بر می‌گردد.

در سال 1945، در حالی که ترومن تنها 82 روز بود که سمت معاونت رئیس جمهوری را عهده‌دار شده بود، فرانکلین روزولت، رئیس جمهوری وقت این کشور سکته مغزی کرد و درگذشت. ترومن که به‌جای روزولت عهده‌دار منصب رئیس جمهوری شد، ناگاه خود را در معرض مسائل بغرنج امنیتی جنگ جهانی دوم و اسراری به‌کلی سری دید. مسائلی که تا پیش از آن، مواجه چندانی با آنها نداشت. جالب اینجاست که ترومن تا پیش از اینکه جایگزین روزولت شود، از پروژه «منهتن» یا همان برنامه ساخت بمب اتمی، اطلاعی نداشت. تازه ترومن، آن هم تنها پس از گذشت 12 روز از تصدی پست ریاست جمهوری از این پروژه مطلع شد، پروژه‌ای که محصول آن می‌تواند حتی کل دنیا را نابود کند.

^{هری ترومن با وجودی که پیشتر معاون رئیس‌جمهوری بود، اما تنها پس از گذشت 12 روز از تصدی منصب ریاست‌جمهوری از پروژه ساخت بمب اتمی مطلع شد}

در آن زمان، هنری استیمسون، وزیر جنگ و ژنرال لسلی گرووز فرمانده ارتش موضوع پروژه منهتن را با ترومن در میان گذاشتند و به او گفتند که شوروی نیز در حال ساخت بمب اتمی است که تا چهار سال دیگر تکمیل می‌شود. ترومن پس از این جلسه مجوز ادامه این پروژه را صادر کرد و وعده داد که هیچ‌گاه کسی را که قرار است بعد از وی فرمانده کل نیروهای مسلح آمریکا (رئیس جمهوری) شود در تاریکی و ناآگاهی نگه نخواهد داشت.

ترومن حدود هفت سال بعد (سال 1952)، یعنی در اواخر دوره دوم ریاست جمهوری‌اش، به فکرش رسید که جانشین وی باید آمادگی بیشتری نسبت به آن چیزی که خودش در سال 1945 تجربه کرده بود، داشته باشد. وی در آن زمان اعلام کرد که «وقتی که رئیس جمهوری شدم چیزهای بسیاری وجود داشت که از آن‌ها آگاهی نداشتم».

در نتیجه ترومن تصمیم گرفت که جلساتی برای توجیه امنیتی نامزدهای ریاست جمهوری در خصوص مسائل طبقه‌بندی‌شده و محرمانه برگزار شود، سنتی که از آن موقع تاکنون پایدار مانده است. به این ترتیب ژنرال دوایت آیزنهاور، به‌عنوان نامزد جمهوری‌خواهان و آدلای استیونسون، فرماندار ایلینوی به‌عنوان منتخب دموکرات‌ها، اولین نامزدهایی بودند که براساس دستورالعمل ترومن توجیه امنیتی شدند.

^{دوایت آیزنهاور اولین رئیس‌جمهوری آمریکا بود که پیش از تصدی این سمت تا حدی از مسائل محرمانه و بغرنج امنیت ملی این کشور مطلع بود}

براساس رویه‌ای که ترومن ایجاد کرد، نامزدهای رقابت‌های ریاست جمهوری منتخب دو حزب عمده آمریکایی پس از برگزاری مجمع‌های ملی تا روز برگزاری انتخابات سراسری این کشور طی چند مرتبه توجیه امنیتی می‌شوند.

البته ارائه توجیه‌های امنیتی تنها شامل نامزدهای احزاب اصلی می‌شود. برای مثال، راس پروت که به عنوان نامزد مستقل در انتخابات ریاست جمهوری سال 1992 شرکت کرد، با اینکه توانست حدود 20 میلیون رأی را کسب کند، اما این ایده که وی نیز در خصوص موضوعات حیاتی امنیت ملی توجیه شود، حتی مطرح نشد.

تا سال 2004، مقامات و کارشناسان سازمان سیا مسئول ارائه توجیه امنیتی به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بودند. اما از این سال تاکنون، مدیر اطلاعات ملی آمریکا و نیروهای تحت امر وی عهده‌دار این کار شده‌اند. هرچند در نهایت کار، این رئیس جمهوری وقت است که مجوز برگزاری چنین جلساتی را صادر می‌کند.

^{راس پروت با اینکه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1992 بیش از 20میلیون رأی را کسب کرد، چون نامزد منتخب احزاب اصلی نبود، هیچ‌گاه جلسات توجیه امنیتی برای وی تشکیل نشد}

البته محتوای این جلسات همه آن چیزی نیست که در اختیار رئیس جمهوری قرار می‌گیرد. برای مثال جزئیات مرتبط با عملیات مخفی یا برنامه‌های هسته‌ای حساس تقریبا همواره در پشت پرده باقی مانده و در اختیار نامزدها قرار نمی‌گیرند. هرچند توجیه امنیتی روزانه‌ای که در اختیار رئس جمهوری قرار می‌گیرد، در اختیار معاون وی، مشاور امنیت ملی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح آمریکا، رئیس دفتر رئیس جمهوری، وزرای خارجه و دفاع نیز قرار می‌گیرد.

رویه ارائه توجیه‌های امنیتی به نامزدهای ریاست جمهوری همواره ثابت نبوده و اجرای آن در مقاطی دچار تغییر و تحول شده است. از جمله اینکه همه نامزدهای تصدی منصب ریاست جمهوری پذیرای این جلسات نبوده‌اند. برای مثال والتر موندال که رقیب دونالد ریگان در انتخابات سال 1984 بود، از پذیرش برگزاری جلسات توجیه امنیتی خودداری کرد. یا جیمی کارتر در سال 1976 در دوران رقابت‌های درون حزبی (پیش از برگزاری مجمع ملی حزب دموکرات)، از آنجا که فرماندار ایالت جورجیا بود و سابقه چندانی در امور اطلاعاتی و امنیتی خارجی نداشت، درخواست برگزاری جلسات توجیه امنیتی را کرد که با آن موافقت شد.

از طرف دیگر مواردی بوده است که یک رئیس جمهوری وقت (یا معاون وی) برای انتخاب دوباره وارد رقابت‌ها شده‌اند. در این موارد وی و معاونش از پیش به دریافت این توجیه‌های امنیتی عادت داشته، اما برای رقبایی که تاکنون در حلقه‌های میانی دولت‌های قبلی حضور نداشته است، دریافت توجیه‌های امنیتی تجربه تازه‌ای به حساب می‌آید.

پس از این که یکی از نامزدها بتواند در انتخابات سراسری ماه نوامبر به پیروزی برسد، تا روز برگزاری مراسم تحلیف، دفعات دریافت توجیه‌های امنیتی وی نیز بیشتر می‌شود و پس از آنکه به عنوان رئیس جدید قوه مجریه مراسم تحلیفش برگزار شود نیز به صورت روزانه توجیه امنیتی می‌شود.

طی 60 سال اخیر، لیندن جانسون، ریچارد نیکسون، جرالد فورد و جورج بوش پدر، از آنجا که پیش از انتخاب به سمت ریاست جمهوری، معاون رئیس جمهوری پیشین بوده‌اند، سابقه دریافت توجیه‌های امنیتی را در جایگاه دومین مقام اجرایی کشور داشته‌اند. البته تعداد دیگری از معاونان رئیس جمهوری که در رقابت‌های ریاست جمهوری ناکام مانده‌اند نیز به دریافت چنین توجیه‌های امنیتی عادت داشته‌اند، کسانی مانند نیکسون، البته در سال 1960، هوبرت همفری در سال 1968، والتر موندال در سال 1984 و اَل گور در سال 2000. علاوه بر آن برخی رؤسای جمهوری آمریکا که برای انتخاب دوباره ناکام مانده‌اند، مانند جیمی کارتر در سال 1980 و جورج بوش پدر در سال 1992، نیز سابقه دریافت توجیه‌های امنیتی را داشته‌اند.

طی این مدت شاید جورج بوش پدر منحصر به فردترین تجربه را داشته است. وی در دوران کاری‌اش پیش از آنکه به ریاست جمهوری انتخاب شود برای مدتی رئیس سازمان سیا بود، کسی که در واقع مدیریت ارائه توجیه‌های امنیتی را برعده داشت و برای مدتی نیز معاون دونالد ریگان، رئیس جمهوری آمریکا بود. در سال 1976 میلادی این جورج بوش پدر بود که شخصا مسئول توجیه امنیتی جیمی کارتر، نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری بود. وی همچنین در سال 1980 از جمله دست‌اندرکاران برگزاری جلسات توجیه امنیتی دونالد ریگان بود؛ نکته جالب اینجاست که جورج بوش پدر تا پیش از آن رقیب ریگان برای پیروزی در مجمع ملی جمهوری‌خواهان بود که نهایتا از ریگان شکست خورد و ریگان وی را برای معاونت ریاست جمهوری برگزید.

^{جورج بوش پدر زمانی که رئیس سازمان سیا بود، شخصاً جلسات توجیه امنیت جیمی کارتر را برگزار کرد}

اما طی چند ماه اخیر، موضوع توجیه امنیتی نامزدهای ریاست جمهوری در ترکیب با ویژگی‌های شخصیتی و پیشینه کاری ترامپ به مسأله‌ای مناقشه‌برانگیز تبدیل شده است. زیرا ترامپ پیش از ورود به عرصه رقابت‌های ریاست جمهوری، هیچ سابقه سیاسی قابل توجهی نداشت. وی یک تاجر، بساز و بفروش و یک شخصیت تلویزیونی جنجالی بود که صحبت‌های مناقشه‌برانگیز متعددی را بر زبان آورده است. در این شرایط برخی‌ها از اینکه مسائل بغرنج امنیتی آمریکا به ترامپ منتقل شود ابراز نگرانی کرده‌اند، زیرا احتمال می‌دهند که ترامپ این مطالب را سهوا یا عمدا بر زبان آورد. هرچند ماجرای سهل‌انگاری کلینتون در استفاده از ایمیل شخصی‌اش برای ارتباطات محرمانه با همکارانش در زمان تصدی پست وزارت خارجه آمریکا نیز موجب برخی نگرانی‌ها شده است.

با این حال جیمز کلاپر، مدیر اطلاعات ملی آمریکا اخیرا و طی یک صبحانه کاری با گزارشگران اعلام کرد که «فرآیند ارائه توجیه امنیتی به نامزدها طراحی شده است به گونه‌ای که مطمئن شویم که همه {نامزدها} اطلاعات یکسانی دریافت کنند و از طرف دیگر به حفظ منابع و شیوه‌هایمان و رعایت قواعد امنیتی پایبند باشیم».

^{سابقه ترامپ در بیان بی‌محابانه برخی سخنان و نداشتن تجربه زیست در سیاست موجب بروز نگرانی‌هایی درباره صلاحیت وی برای دریافت توجیه‌های امنیتی شده است}

به‌گفته کلاپر، ارائه توجیه امنیتی در یک مکان امن و در تاریخ و زمانی که برای نامزدها مناسب است برگزار می‌شود. وی همچنین در پاسخ به پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرد که نامزدهای اصلی تصدی منصب ریاست جمهوری و معاونت رئیس جمهوری، فارغ از تعلق حزبی توجیه امنیتی می‌شوند و نیازی به تأیید صلاحیت امنیتی آن‌ها نیست. 

=====

پانویس:

^{1. The (Classidifed or Security) Briefing of United States Presidential Candidates}

انتهای پیام/