انقلاب اسلامی ایران از مسجدها سرچشمه گرفت/ برخی فکر می‌کنند مسجد تنها جایگاه عبادت است
رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه قم گفت: کاربرد مسجد آنگونه که از عمل پیامبر اسلام (ص)، به دنبال آن امام علی (ع) و دیگر معصومان استفاده می‌شود این است که کانون حرکت‌های فکری، اجتماعی، سیاسی و نظامی در جامعه اسلامی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، مسجد از صدر اسلام جایگاه ممتازی داشته و به عنوان پایگاه مردمی محسوب می‌شود به طوری که هیچ مکانی نمی‌تواند جایگزین مسجد شود، اهمیت مسجد به اندازه‌ای است که پیامبر اکرم (ص) در هنگام ورود به مدینه مسجدی را احداث کردند.
مساجد خانه خدا هستند، بنابراین همه آحاد جامعه می‌توانند در آن حضور پیدا کنند و هیچ کس نمی‌تواند خود را مالک مسجد بداند، این امر سبب شکل‌گیری فعالیت‌های خودجوش و مردمی در مسجد می‌شود که می‌تواند به سرمنشأ اصلی یعنی توحید و خداپرستی برسد.
به مرور زمان برخی از کارکردهای مسجد کمرنگ شده، بنابراین باید علت و چرایی آن را بررسی کرد، به همین منظور با حجت‌الاسلام محمد واعظ موسوی، رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه قم و استاد حوزه علمیه در این زمینه به گفت‌وگو پرداختیم.
تسنیم:مساجد در صدر اسلام از چه کارکردهایی برخوردار بودند؟
واعظ موسوی: پیامبراکرم (ص) ابتدای ورود به هر مکانی مسجد را به عنوان محل اجتماع پیروانشان احداث می‌کردند، تا محلی برای عبادت و ارتباط با خالق در هنگام اقامه نماز، اجتماع و مشاوره برای اتخاذ تصمیم‌های مهم اداره جامعه اسلامی، تشکیل حکومت به عنوان دارالحکومه و مشاوره مسائل اقتصادی، سیاسی اسلامی و نظامی باشد.
همخوانی برای مسائل اعتقادی، فرهنگی و محلی برای آموزش‌های نظامی و انجام کارهای اجتماعی و تقسیم بیت‌المال و رسیدگی مستمندان و فقرا در مساجد صورت می‌گرفت و حتی در گوشه‌ای از مسجد محلی پایه‌گذاری شده بود تا مهاجرانی که در مدینه خانه و کاشانه ندارند، سرپناه و مأمن برای خود در داخل مسجد داشته باشند تا به تدریج محلی برای زندگی خود تهیه کنند.
هر چند مسجد به معنای محل سجده و عبادت است، ولی کاربرد مسجد آن گونه که از عمل پیامبر اسلام (ص)، به دنبال آن امام علی (ع) و دیگر معصومان استفاده می‌شود این است که کانون حرکت‌های فکری، اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی در جامعه اسلامی است.
تسنیم:کارکردهای مسجد در دوران کنونی چیست و مؤمنان چه وظیفه‌ای نسبت به آن دارند؟
واعظ موسوی: امام خمینی (ره) در زمینه تبیین جایگاه مسجد در نظام اسلامی فرمودند مسجد سنگر است و باید این سنگرها حفظ شود و به وسیله آن در مسیر اعتلای دین و جایگاه مسجد تلاش شود، بنابراین مردم باید به عمران و آبادسازی مساجد بپردازند، زیرا آبادسازی مسجد جز از مؤمنان و کسانی که به خدا باور دارند، برنمی‌آید.
امیدواریم همانگونه که انقلاب اسلامی ایران از مسجدها سرچشمه گرفت و اداره امور جبهه و جنگ در هشت سال دفاع مقدس در مساجد انجام می‌شد همچنان مسجد به عنوان سنگر در جامعه پویای ایران اسلامی مورد بهره‌برداری علمی، معنوی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی و نظامی قرار گیرد و بتوانیم سنگربان خوبی در این دوره نسبت به همه داشته‌ها با محوریت مسجد باشیم.
تسنیم: آیا کارکردهای مسجد به مرور زمان تغییر کرده است؟
واعظ موسوی: ممکن است در دوران کنونی برخی فکر کنند مسجد تنها جایگاه عبادت است، ولی باید کارکردهایی که پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) تعریف کردند و انقلاب اسلامی نیز از این نعمت استفاده کرد، حفظ شود.
کم‌هزینه‌ترین، بهترین و مطمئن‌ترین مکان برای تشکیل صندوق‌های قرض‌الحسنه، شناسایی فقرا، ایتام و نیازمندان، کتابخانه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و به ویژه تشکیل کلاس‌های مختلف برای نوجوانان و جوانان مسجد است که زیر نظر شخصیت روحانی و برجسته و فرهیخته اداره می‌شود.
تسنیم:مدیریت مسجد با چه چالش‌هایی مواجه است؟
واعظ موسوی:هیئت امنای مساجد و روحانیت مستقر در مساجد می‌توانند در عرصه‌های مختلف فعالیت‌های جشمگیری انجام دهند، ولی اگر مسجدی استفاده خاصی نداشته باشند، هر چند مردم تلاش می‌کنند، در محله خود مسجدی را بنیانگذاری کنند، در اداره عمومی، اقتصادی و فکری نیز کمک می‌کنند ولی با توجه به مشکلات اقتصادی موجود و هزینه‌های زیاد مسجدداری ممکن است فعالیت‌های آن کمرنگ شود.
امیدواریم دولت جمهوری اسلامی تدابیری بیندیشد که مسجد به عنوان رکن اصلی فرهنگی جامعه دینی از معافیت‌های لازم در عرصه‌های مختلف مانند آب، برق، گاز و امکانات اولیه برخوردار باشد تا متولیان امور مساجد، هیئت امنا و روحانیت، بتوانند از این فضا به بهترین شکل ممکن در پیشبرد فرهنگ ناب اسلامی و آموزه‌های فرهنگ اهل بیت (ع) بهره‌گیری کنند.
تسنیم: متولی اصلی مساجد چه کسی است و به چه شکل بهترین نقش را ایفا می‌کند؟
واعظ موسوی:از دیرباز متولی اصلی مسجد و مدیریت آن بر عهده روحانیت بوده و هست و اگر به جز این باشد، بدون تردید به آرمان‌های مسجد لطمه وارد می‌شود، هر چند برای اداره بهتر مسجد هیئت امنا و متدینان، حاضر هستند با مسجد همکاری کنند و در انجام امور مختلف مسجد همیاری داشته باشند، ولی باید توجه داشته باشیم که لازم است روحانی تحصیل کرده حوزه‌های علمیه که به قوانین مسجدداری، احکام شرعی، امور اجتماعی و روانشناسی آشنایی کامل داشته باشد، باید حرف آخر را بزند و نظرهایی که می‌دهد فصل الخطاب باشد، هر چند باید هیئت امنایی شکل بگیرد تا به بهترین نحو ممکن امور مسجد را ساماندهی کنند.
تسنیم:آیا کارکردهای مسجد کمرنگ شده یا همان کارکردهای پیشین را دارد، برای پررنگ شدن کارکردها باید چه امری در دستور کار قرار گیرد؟
واعظ موسوی:کارکرد هر مسجدی وابسته به روحانی و هیئت امنای آن مسجد است، اکنون نیز بسیاری از مساجد هستند که در عرصه‌های مختلف حضور پررنگ و فعالیت‌های چشمگیر دارند، در تمام ساعات شبانه‌روز خدمات مخلتف به قشرهای مختلف اعم از خانم‌ها، آقایان، نوجوانان، جوانان و خردسالان ارائه می‌کنند ولی برخی اوقات برخی از متولیان امر مسجد یا روحانی یا هیئت امنا محدود فکر کرده و به همان نسبت نیز عملکرد مسجد را محدود کرده و از خدمات‌دهی مسجد به جامعه و نفوذ کارهای مسجد در بین اقشار مختلف مردم جلوگیری می‌کنند و مسجد را منزوی می‌کنند، بدون تردید باید در قیامت چنین افرادی نسبت به شکایتی که مسجد از آن‌ها خواهد کرد، پاسخ دهند.
مسجد با هزینه‌های مختلفی که مردم از راه‌های مختلف تأمین می‌کنند، اداره می‌شود، باید تلاش کنیم که عرصه‌های فعالیت مسجد را محدود به خواسته معدود افرادی که از بصیرت لازم برخورد نیستند، نکنیم و زمینه فعالیت را برای همه اقشار به ویژه جوانان مهیا کنیم تا مسجد به یک مکان پویا و در حال توسعه تبدیل شود و جذبه لازم را به ویژه برای جوانان در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اعتقادی و معنوی داشته باشد و جوانان مسجد را به عنوان مأمنی برای زندگی فردی و اجتماعی بدانند.
تسنیم:استقبال جوانان از مسجد چگونه است؟
واعظ موسوی: جوانان با توجه به شور و احساس، دنبال فعالیت و تخلیه انرژی‌های موجود در وجودشان هستند، اگر روحانی و هیئت امنا مسؤلیت‌هایی را به جوانان واگذار کنند و اداره برخی از شئون مسجد را به جوانان اعم از دختران و پسران جوان واگذار کنند و اجازه دهند که جوانان مسائل و برنامه‌های مختلف اخلاقی، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی را با مدیریت، برنامه‌ریزی خودشان و با اشراف روحانیت انجام دهند، موفق می‌شوند.
با چنین فعالیت‌هایی جاذبه فراوانی در مسجد ایجاد می‌شود و جوانان مسجد را به عنوان خانه دوم در نظر می‌گیرند و بیشترین اوقات خود را در برنامه‌های آموزشی، تفریحی، سیاسی، اعتقادی و اخلاقی مسجد می‌گذرانند که در کوتاه و بلند مدت آثار و برکات آن متوجه خانواده‌ها و جوانان می‌شود.
انتهای پیام/