چرای بی‌رویه دام در مراتع کاهش تولیدات دامی و فرسایش خاک را در پی دارد
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی گفت: چرای بی‌رویه که قبل از موعد مقرر انجام می‌گیرد، باعث کاهش جمعیت گونه‌های خوش‌خوراک و سیر قهقرایی مراتع می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، ورود دام به مرتع قبل از زمان مناسب و چرای زودرس در مرتع علاوه بر آسیب به پوشش گیاهی، به دلیل رطوبت زیاد خام و در اثر تردّد زیاد دام در مرتع، باعث فشرده شدن خاک و کم شدن تخلخل آن می‌شود و درنتیجه این عمل، وزن مخصوص خاک افزایش‌یافته و قابلیت نفوذ آن به آب کاهش می‌یابد.
این امر می‌تواند مرحله اول جریان سطحی و یا فرسایش تلقی شود و فشردگی خاک علاوه بر کاهش در قابلیت نفوذ آن به آب باعث کاهش در ظرفیت نگهداری آب نیز می‌شود و این امر در مناطق خشک و نیمه‌خشک حائز اهمیت است.
چرای دام بر خاک مرتع تأثیر مستقیم دارد
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در تبریز، با اشاره به تأثیر چرای دام بر خاک مرتع، اظهار داشت: چرای دام بر خاک مرتع تأثیر مستقیم دارد، بخصوص در اوایل بهار و یا مواقع دیگری که خاک مرتع مرطوب است و باعث سفت شدن آن می‌شود.
وی ادامه داد: در این حالت، علاوه بر اینکه قابلیت نفوذ خاک نسبت به نزولات کاهش خواهد یافت و نگهداری خاک نسبت به آب نیز کاهش می‌یابد.
حسین لطفعلی زاده، با اشاره به دلیل استفاده کمتر گیاهان از رطوبت خاک، گفت: گیاهان به علت جریان سطحی آب‌ها و هدر رفتن سریع رطوبت خاک از نسبت کمتری از رطوبت و بارندگی منطقه استفاده خواهند کرد.
وی ادامه داد: به علت فشرده شدن خاک، ریشه گیاهان به مقدار کمتری در خاک نفوذ می‌نمایند و این تأثیرات فراوانی روی رشد گیاه دارد.
بیشتر مراتع کشور و استان قبل از فصل مساعد مورد هجوم دام قرار می‌گیرد
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، با اشاره به اینکه در چنین شرایطی سبز شدن بذور گیاهان مرتعی مشکل خواهد بود، گفت: بیشتر مراتع کشور و استان قبل از فصل مساعد و زمان مناسب و بلافاصله پس از ذوب شدن برف‌ها در اوایل بهار، درست زمانی که چرای دام بیشترین خسارت و صدمات را به پوشش گیاهی و خاک مرتع می‌زند، مورد هجوم دام قرار می‌گیرد.
وی، چرای بی‌رویه را در کاهش جمعیت گونه‌های خوش‌خوراک مراتع تأثیرگذار دانست و تأکید کرد: چنین چرای بی‌رویه که قبل از موعد مقرر انجام می‌گیرد، باعث کاهش جمعیت گونه‌های خوش‌خوراک و سیر قهقرایی مراتع شده و در این حالت، تعدادی از گیاهان بی‌ارزش و سمّی از چرای بی‌موقع به نفع خود، سود برده و رقابت گیاهی برای آنها کم می‌شود.
چرای بی‌رویه دام موجب سیر قهقرایی مراتع می‌شود
رئیس بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در تبریز، با اشاره به این موضوع، اظهار داشت: چرای شدید و بی‌رویه دام، با کاهش جمعیت گونه‌های خوش‌خوراک موجب سیر قهقرایی مراتع می‌شود.
وی با اشاره به چند برابر بودن تعداد دام را در برابر ظرفیت مراتع، افزود: در حال حاضر در اکثر مراتع کشور، متأسفانه تعداد دام‌ها چندین برابر ظرفیت نگهداری مراتع است.
نجیب‌زاده، با تأکید بر مضرات چرای بی‌رویه دام در مراتع، گفت: افزایش دائمی و بدون توقف دام‌ها ازیک‌طرف و عدم تولید علوفه توسط دامداران از طرف دیگر باعث تشدید چرا شده و درنتیجه گیاهان فرصت تولید و ذخیره مواد غذایی برای رشد سال بعد پیدا نمی‌کنند.
تداوم چرای مفرط و کاهش درصد پوشش گیاهی سطح خاک
وی یادآور شد: با تداوم این روند، سال‌به‌سال در اثر چرای مفرط، گیاهان مرغوب و خوش‌خوراک کاهش و به‌جای آنها گیاهان بی‌مصرف برای دام و چه‌بسا گیاهان سمّی و غیر خوش‌خوراک جایگزین می‌شوند.
رییس بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، از عوارض چرای مفرط دام در مراتع گفت و تأکید کرد: در صورت ادامه چرای مفرط درصد پوشش گیاهی سطح خاک کاهش‌یافته و پس از مدتی با مراتعی بدون پوشش گیاهی روبه‌رو خواهیم بود که به‌شدت در معرض فرسایش قرار دارند.
به گزارش تسنیم، باید برای استفاده مداوم و اقتصادی از مرتع باید در انتخاب تعداد دام دقت کافی به عمل آید تا متناسب با ظرفیت مرتع باشد و اگر تعداد دام بیش از ظرفیت مرتع باشد، گیاهان خوش‌خوراک از بین رفته و تولیدات دامی کاهش خواهد یافت و مرتع ارزش خود را از دست خواهد داد.
گزارش از امیرمسعود طایفه
انتهای پیام/