استقرار دبیرخانه جشنواره تئاتر دانشگاهی در تالار مولوی منافی استقلال جشنواره نیست/ متولی تئاتر دانشگاهی در کشور مشخص نیست

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»، تالار مولوی بخشی از هویت جریان تئاتر دانشگاهی کشور است. سالنی که در دل دانشگاه پدید آمد و در طول سالیان حضورش، بیش از همه میزبان گروه‌های نمایشی دانشگاهی بوده است. مولوی در طول این دوران فراز و نشیبهای بسیاری داشته است. روزی پررونق و پرتحرک بوده و روزهایی نیز کم‌مخاطب و آرام. از همین روست که در روزهای نهایی حضور سعید اسدی در تالار مولوی و استعفاهای مکررش که با وقفه‌هایی در اجرا مواجه شد، عموم تئاتری‌ها از جمله اعضای خانه تئاتر نسبت به وضعیت این سالن واکنش نشان دادند. کسی نبود که از این وضعیت خوشحال باشد. مولوی برای همه بخشی از حافظه تئاتری بود. 

با بازگشت رونق به تالار مولوی فرصت را غنیمت شمرده تا گفتگوی تفصیلی با امیرحسین حریری، مدیر جوان این تالار داشته باشیم. در بخش نخست این مصاحبه به ابعاد بازسازی تالار مولوی پرداخته شد. در این بخش با حریری درباره وضعیت تشکلهای دانشجویی وضعیت جریان تئاتر دانشگاهی سخن می‌گوییم.

***

تسنیم: قرار بود مولوی به مرکز تئاتر دانشگاهی تبدیل شود. ایده آقای سرسنگی این بود که دبیرخانه تئاتر دانشگاهی در مولوی شکل بگیرد. در دوره ای که آقای سرسنگی رئیس جشنواره بودند این قول را دادند؛ ولی متأسفانه به فراموشی سپرده شد. این موضوع چرا تا به حال رنگ واقعیت به خود نگرفته است؟

حریری: ان شاء الله شکل خواهد گرفت. این موضوع منتفی نشده است. بنده با توجه به اینکه از فعالین تئاتر دانشگاهی هستم. چه زمانی که در دوران دانشجوییم رئیس مرکز تئاتر تجربی بودم و چه زمانی که به عنوان یک تئاتری در جشنواره تئاتر دانشجویی شرکت می‌کردم و چه زمانی که به عنوان دبیر این جشنواره فعالیت داشتم. برای همین به ساختار و مطالبات تئاتر دانشجویی کم و بیش آگاه هستم. آقای دکتر سرسنگی هم با توجه به جایگاهشان در دانشگاه قطعاً به این موضوعات واقف هستند. بنابراین اگر پیشنهادی گفته می‌شود بنا به تجربه‌هایی که صورت گرفته و بنا بر چشم‌انداز راهبردی مد نظر، در جهت تثبیت و اعتلای این جریان است. ما با دوستانمان در وزارت علوم قراری گذاشتیم و بر اساس آن هم یک تفاهم‌نامه بین معاون فرهنگی دانشگاه و معاون فرهنگی وزارت علوم آقای دکتر هاشمی امضا و منعقد شد. طبق این تفاهم‌نامه، قرار بر این شد که بعد از بازسازی تالار مولوی، اینجا به عنوان مرکز تئاتر دانشگاهی کشور معرفی شود و دبیرخانه جشنواره تئاتر دانشگاهی کشور هم اینجا مستقر شود. البته استقرار دبیرخانه به هیچ عنوان منافی استقلال فعالیتهای دبیرخانه یا سیاستهای جاری امور فرهنگی وزارتخانه نیست؛ بلکه این اقدام در جهت تعامل با دبیرخانه این جشنواره به عنوان یک جشنواره معتبر و شناخته شده با مرکزی است که قرار است سند چشم انداز تئاتر دانشگاهی را تنظیم کند که این دو در یک تعامل مستقیم و به روز قرار داشته باشند.

استقرار دبیرخانه جشنواره تئاتر دانشگاهی منافی استقلال تالار مولوی نیست

یکی از مشکلات ما از گذشته این بوده که متولی تئاتر دانشگاهی در کشور ما مشخص نیست. گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌های مختلف بعضاً حتی در موارد آموزشی هم یکسان عمل نمی‌کنند. از طرفی این هماهنگی بین مرکز تئاتر مولوی، دبیرخانه جشنواره دانشگاهی و مرکز هنرهای نمایشی و خانه تئاتر دانشگاهی نیز وجود نداشت. برای سامان دادن به این وضعیت باید دو جایگاهی که وجود دارد و در خاطره‌ها و سابقه ذهنی تثبیت شده است یعنی تالار مولوی و دبیرخانه تئاتر دانشجویی در یک مسیر و بر اساس یک چشم‌انداز حرکت بکنند. این موضوع باعث همسان شدن گروه‌ها می‌شود و مرکز هنرهای نمایشی در این صورت می‌داند در حوزه تئاتر دانشگاهی با کجا طرف است. با تالار مولوی طرف است یا دبیرخانه جشنواره تئاتر. بر اساس این هدف، تفاهم‌نامه‌ای با دوستان وزارت علوم امضا شد و مرکز تئاتر مولوی در حال حاضر قطعاً مرکز تئاتر دانشگاهی کشور است. ما سعی می‌کنیم مفاد تفاهم‌نامه را آرام آرام جلو بریم. استنباط اشتباهی وجود دارد که فکر می‌کنند اگر دبیرخانه در محلی به صورت دائمی باشد، آن مکان جشنواره را مصادره می‌کند؛ درحالی که اصلاً این طور نیست. نبودن یک جایگاه ثابت نه تنها در شأن این جشنواره دانشجویی نیست؛بلکه جابه‌جایی‌های زیادی که این دبیرخانه داشته سبب از بین رفتن بسیاری از اسناد شده است.

متولی تئاتر دانشگاهی در کشور مشخص نیست

مثالی بیاورم. دبیرخانه جشنواره سراسری تئاتر دانشجویان کشور که اگر خاطرتان باشد 15 دوره توسط جهاد دانشگاهی برگزار می‌شد. دبیرخانه‌اش همین جا بود که خیلی هم موفق برگزار می‌شد. همه کارگردانها و هنرمندان بزرگ ما مانند آقای علیرضا نادری، دژاکام، سرسنگی، حسین کیانی، محسن علیخانی،علی سیار، سرابی، آذرنگ همه اینها برآمده از آن جشنواره هستند. اما سالهای آخر آن جشنواره مصادف شده بود با دوره ششم و هفتم جشنواره دانشجویی تئاتر فجر. در سال 81 جهاد دانشگاهی اعلام کرد بنا به دلیلی دیگر جشنواره را برگزار نمی‌کند و تنها جشنواره‌ای که باقی ماند همین جشنواره بود. بنابراین این جشنواره خود را از جشنواره فجر خارج کرد و برای خودش هویت مستقلی پیدا کرد. 

تسنیم: وقتی با نسل قدیم صحبت می‌کنیم می‌گویند جشنواره سراسری تئاتر دانشجویان استقلال دانشگاهی داشت و خودمان آن را برگزار می‌کردیم؛ ولی جشنواره دانشجویی تمام اختیاراتش به دست وزارت علوم افتاد و همین باعث شد از هم بپاشد.

حریری: دقیقاً همین که می‌فرمایید کاملاً درست است. چون من در هر دو جشنواره بودم در این موضوع تجربه  مستقیم دارم. من برگزیده آخرین دوره جشنواره جهاد دانشگاهی بودم، یعنی کارگردان اولش شدم و دبیر جشنواره بعدی بودم. جشنواره جهاد استقرارش اینجا بود و اینجا مرکز دانشگاهی بود. کاملاً برنامه‌ریزی می‌کردند بدون اینکه شما ببینید که مدیران حتی بخواهند در آن اعمال سلیقه بکنند. جون جایش درست بود. اما جشنواره وزارت علوم چون دبیرخانه ثابتی نداشت متاسفانه بنا به سلیقه دبیر وقت و دانشگاه میزبان متغیر بود.

تسنیم: دبیر اول این جشنواره چه کسی بود؟

حریری: دبیر اول آن آقای حمیدرضا افشار یکی از اساتید بود.

تسنیم: آیا مستنداتی راجع به موقعیت افراد در جشنواره از دوره اول تاکنون وجود دارد؟

حریری: نه متاسفانه، دلیلش هم همان نبودن یک دبیرخانه ثابت است. برای مثال در مورد تئاتر جهاد دانشگاهی 15 دوره را شما مستنداتش را دارید؛ ولی تئاتر دانشگاهی برای نمونه شما نمی‌توانید پوستر دوره پنجم آن را پیدا کنید. ولی از دوره اول تئاتر جهاد پوسترهایش وجود دارد. همین مسئله‌ها باعث شد ما باید مطمئن شویم استقرار دبیرخانه جای ثابتی باشد؛ اما استقرار ثابت دلیلی بر میزبانی دائم این دانشگاه نیست. استقرار دبیرخانه در مرکز تئاتر دانشگاهی کشور است.

تسنیم: آیا شما برای چارت سازمانی آن هم فکری کرده اید؟

حکم دارم که سند چشم‌انداز تئاتر دانشگاهی کشور را تدوین کنم

حریری: وقتی مکان مرکز تئاتر دانشگاهی به اینجا آمد، اصلاً قرار نبود ما در دبیرخانه دخالتی کنیم. قرار بود ما فقط مکان دبیرخانه را  تحویل دهیم و خودشان سیاستگذاری کنند و ما هم به عنوان یکی از اهرمهای اصلی تئاتر دانشگاهی در تعامل با آنها باشیم. هم اکنون هم این اتفاق در حال رخ دادن است. یک ذره احساس می‌کنم توجیهات نامناسبی صورت گرفته که اینها با انگیزه‌ای که در وزارت علوم وجود دارد مطمئنم به زودی حل می‌شود؛ چون این تفاهم‌نامه امضا شده و بلند مدت هست. ما همه امکانات لازم برای اینکه دبیرخانه استقرار پیدا کند را داریم. من آینده این جشنواره را روشن می‌بینم چرا که فکر می‌کنم این آینده باید باثبات باشد و این ثبات با استقرارش در مرکز تئاتر مولوی و در عین حال سیاستگذاری کلان و تدوین سند چشم‌انداز ایجاد می‌شود. در این رابطه بنده از طرف حوزه فرهنگی وزارت علوم مأموریت دارم که سند چشم‌انداز تئاتر دانشگاهی کشور را تدوین کنم و این هم در حال انجام است. ان شا الله به یک سند بالادستی دست خواهیم یافت که به دست گروههای آموزشی هم خواهد رسید.

تسنیم: آیا امیدی هم دارید که این جشنواره از سایه وزارت علوم دربیاید و استقلال قدیمش را پیدا کند؟

حریری: من این را قبول ندارم که از زیر سایه وزارت علوم خارج شویم.

تسنیم: من این را برای این می‌پرسم که در دو سه دوره گذشته روند انتخاب دبیر، بوروکراسی وحشتناکی پیدا کرد و جشنواره دچار فرسایش شد. این تسلط وزارتخانه بر جشنواره دبیر نتواند به خوبی عمل کند و در این باره در دوره های مختلف افراد زیادی حتی در خبرگزاری‌ها علیه این روند مصاحبه کرده‌اند.

به نظر من تولیت وزارت علوم در این جریان  تئاتر دانشگاهی را صاحب پدر می‌کند

حریری: من اعتقاد دارم اینها هم جزء ذات جریانات و حواشی دانشگاهی است. من خودم هم خواستم دبیر جشنواره بشم حواشی زیادی ایجاد شد. در دوره دهم جشنواره یادم هست که وقتی دبیر می‌خواست انتخاب شود دانشجویان روی سن تحصن کردند. اساساً این مطالبه‌گری و این چالش بر انگیزی جزو ذات جریان دانشگاهی است نه به خاطر متولی بودن وزارت علوم. اتفاقاً به نظر من تولیت وزارت علوم در این جریان این فرزند را صاحب پدر می‌کند. در همه جای دنیا هم همینطور است. ولی این نقد که چون این تولیت دولتی است و ممکن است سیاستهایش متغیر باشد. بله این طبیعی است و با توجه به تغییر دولتها در این سالها نحوه مواجه با جریانات دانشگاهی متغیر بوده و این موضوع در جشنواره دانشگاهی هم دیده شد. این موضوع عیب نیست. چون اگر این چنین بود این جشنواره نمی‌توانست امروز دوره هجدهم و نوزدهمش را برگزار کند. جریانی می‌شود مطمئن باشید بنیه محکمی دارد که 18 دوره برگزار می‌شود. 

تسنیم: ابهام دیگری هم که وجود دارد این است که همیشه وزارتخانه قول می‌داد که تشکلها و کانونها را احیا کند تا خودشان دبیر را انتخاب کنند.

حریری: البته چند دوره‌ به این شکل بوده. در حال حاضر هم تا آنجایی که من در جریان هستم اراده‌ای وجود دارد که کانونها برگردند؛ ولی نمی‌دانم چقدر این پروسه طول خواهد کشید. به نظر من انتخاب دبیر جشنواره تئاتر دانشجویی کار خیلی سختی نیست؛ ولی می‌خواهم بگویم که این تعللهایی که در انتخاب دبیر اتفاق می‌افتد به نوعی جزء حسنهای جریان دانشگاهی است که برای حقی که هرکس برای خود قائل است، رقابت ایجاد می‌شود. این رقابت چه در بحث تولید هنری و چه در مدیریت هنری به نظر من زیباست؛ ولی حتماً مدیران ما آگاهند از این موضوع که این رقابت نباید به یک جریان فرسایشی تبدیل شود؛ بلکه باید جایی به نتیجه برسد و چه بهتر که این روند یک سیستم پیدا کند.  اگر در یک دوره زمانی به یک ساختار ثابت برسد بسیار اتفاقات خوبی خواهد افتاد. بر همین اساس است که من می‌گویم هر چه زودتر به یک سند چشم‌انداز برسیم. اگر سند چشم‌انداز به عنوان سند راهبردی و بالا‌دستی تبدیل شود مدیر وقت بر اساس آن عمل می‌کند.

تسنیم: این سند چه زمان آماده می‌شود؟

حریری: امیدوار هستم در شش ماه آینده پیش‌نویس اولیه‌اش را آماده کنیم.

ادامه دارد....

============================================

مصاحبه از احسان زیورعالم و فواد وکیلی

انتهای پیام/