موزه‌های یادگار دوران زندیه؛ از عمارت کلاه فرنگی موزه پارس تا نقاشی‌های هفت تنان شیراز+ فیلم
موزه پارس و موزه سنگ هفت‌تنان از دیگر آثار دوره زندیه در شیراز است که هر چند در آن روزگاران محل زندگی بودند اما امروز تبدیل به مکان نگهداشت آثار تاریخی و کتبیه‌های کهن هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، در نزدیکی ارگ کریم خان زند باغی قرار دارد که به باغ نظر شهرت گرفته است. در میان این باغ عمارت هشت ضلعی زیبایی به دستور کریم خان زند ساخته شده که در روزگار وی این عمارت باشکوه محل پذیرایی از میهمانان، سفیران خارجی وانجام مراسم رسمی و اعیاد گوناگون بوده است.
ساختمان کلاه فرنگی شیراز(موزه پارس) در میان باغ نظر بنا شده است. باغی با سروهای آزاد، درخت‌های نارنج و بنایی با معماری کاملا ایرانی. نمای بیرونی عمارت کلاه فرنگی هشت ضلعی است با کاشی نگاره‌های گل و مرغ تزیین شده و در بالای عمارت اسپرها و لچکی‌های کاشی‌کاری شده، بنا را زیبا کرده است. این نگاره‌ها به قرنیه در چهار ضلع منظره شکارگاه و روایت بر تخت نشستن حضرت سلیمان را نشان می‌دهد.
نقش‌های آجری ، کاشی کاری و نگارگری و استفاده از ازاره‌های یک تکه که در محل زاویه هیچ برشی نداشته از ویژگی‌های معماری این بنا است. گچ بری‌های دوره زندیه شامل مقرنس و قطاربندی‌های بسیار ساده است که توسط لایه چینی و کلاه کاری تزئین شده‌اند.
یکی از ویژگی‌های تزئینات درونی بنا، کاربرد گل و مرغ شیرازی است که در نگارگری دوره زند به چشم می‌خورد. در چهار سوی ساختمان چهار آب نما وجود داشته که آب نمای شمالی آن در مسیر خیابان زند قرار گرفته و تخریب شده است.
فضاهای درونی عمارت یک بخش مرکزی و چهار شاه نشین جانبی دارد و یک آب نمای یک پارچه از سنگ مرمر در کف بنا قرار گرفته است. موزه پارس را به اسامی باغ نظر، عمارت چهارفصل، باغ حکومتی و عمارت کلاه فرنگی نیز می‌خوانند.
باغ نظر را کریم خان زند بنا کرده و در این باغ عمارت‌های دیگری هم ساخته شده بود اما فقط عمارت کلاه فرنگی برجا و از کل عمارت هم فقط عمارت هشت ضلعی فعلی باقی مانده است. در حیاط پشت و جلوی عمارت مانند سایر معماری‌های ایرانی وجود حوض بزرگ زینت بخش حیاط و درختان است.
قبر کریم خان زند در این بنا قرار دارد. آثار موجود در موزه پارس به سه دوره پیش از تاریخ، دوره تاریخی و دوره اسلامی تقسیم می‌شود. برخی از اشیا موزه از دوران قبل از تاریخ مانند کوزه‌ها و اشیا سفالی درکنار سوزن دوزی‌های دوره صفویه و زندیه قرار گرفته که بنوعی تلفیقی از دو دوران تاریخی حاکم بر سرزمین پارس است.
موزه پارس به عنوان قدیمی‌ترین موزه استان فارس آثار ارزشمندی از اشیای فلزی، سفالی، انواع سکه‌ها و مهرها از هزاره چهارم پیش از میلاد تا دوره معاصر را در خود جای داده است.
باغ هفت تنان، آرامگاه عارفان دیروز موزه سنگ امروز
یکی از بناهای که کریم خان در شیراز احداث کرد، باغی مصفا در دامنه کوه چهل مقام به نام هفت تنان است که در زبان عامه مردم هفت‌تن نامیده می‌شود.
بقعه هفت‌تنان در سه راهی بلوار هفت‌تنان قرار دارد و علت نامگذاری آن این است که قبر هفت نفر از عارفان و درویشان قرن‌های گذشته در میانه حیاط آن قرار دارد.در این باغ، ساختمانی در شمال حیاط قرار دارد که دو اتاق در دو سوی چپ و راست آن است. این ساختمان 28 متر درازا و 5/5 متر پهنا و 12 متر بلندی دارد.
دو ستون سنگی یک تکه از کارهای بی‌مانند کریم خان است که در جلوی ایوان، سقف چوبی و مسطح آن را نگه می‌دارد. در طاقچه‌های بالایی این ایوان، 5 نقاشی زیبا به وسیله رنگ روغن بر روی گچ انجام شده است که کار «آقا صادق» نقاش چیره‌دست روزگار زندیه است و می‌توان آن‌ها را از شاهکارهای نقاشی دوره زندیه دانست.
تصویرهای این 5 نقاشی از چپ به راست این چنین است: نقاشی اول، درویشی را با کشکول و تبرزین و ریشی سفید نشان می‌دهد؛ نقاشی دوم، حضرت موسی(ع) را در حال شبانی نشان می‌دهد که گوسفندانی جلوی او مشغول به چریدن هستند.
نقاشی سوم(وسط ایوان) منظره عاشق شدن شیخ صنعان به دختر نصرانی را نشان می‌دهد؛ در حالی که شیخ در جمع مریدان است و دختر ترسا در بالای سر او است و نگاه شیخ به سوی او خیره شده است. نقاشی چهارم، صحنه قربانی کردن حضرت اسماعیل(ع) را به‌وسیله حضرت ابراهیم(ع) نشان می‌دهد. نقاشی پنجم درویشی را نشان می‌دهد (برخی آن را سعدی یا حافظ می‌دانند و بعضی هم آن را شاه عباس کبیر می‌خوانند).
در حیاط باغ و در محوطه پایین‌تر از سکوی جلوی ساختمان و در میان درختان، هفت سنگ قبر یک اندازه و یک شکل، بدون هیچ‌گونه نوشته‌ای قرار دارد. شش سنگ قبر در یک ردیف و به موازات هم و هفتمین آن‌ها در ردیفی دیگر به صورت تنها در سمت پایین قبر ششم قرار دارد.
اندازه این سنگ‌ها 360 در 78 سانتی‌متر است و همگی در زمان زندیه به کار گذاشته شده‌اند. این بنا تا سال‌ها پیش، خانقاه بود و اکنون چند سالی است که به موزه سنگ تبدیل شده و نمونه‌هایی از سنگ‌های تاریخی و کتیبه‌های کهن در آن نگه‌داری می‌شود.
همچنین می‌توانید متن عربی این گزارش را در اینجا بخوانید.
انتهای پیام/