تبعات تغییر اقلیم ایران را در می‌نوردد
دولت باید برای تعدیل اثرات مخرب پدیده‌های نوظهور اقلیمی، برنامه‌های مدونی داشته باشد که از نگاه کارشناسان، امکانات و برنامه‌ریزی‌ها متناسب با نیازهای روز کشور نیست.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، ورود یک توده هوا به ایران، رگبار شدید در گیلان را به همراه داشته و همزمان بخش‌های وسیعی از مرکز و غرب کشور را درگیر پدیده مخرب گرد و غبار کرده است.
آقای محمد عنایت، کارشناس مرکز پیش‌بینی سازمان هواشناسی درباره اوضاع متغیر اقلیمی روزهای اخیر کشور می‌گوید: سامانه‌ای در ایران در حال حرکت است که در قسمت مرکزی و غربی طی 2 روز گذشته حرکت بسیار کندی داشته‌است. این سامانه در عراق و بخش‌های مرکزی و جنوب غربی ایران علاوه بر وزش باد شدید، گرد و غبار به همراه آورده است.
وی ادامه می‌دهد: این سامانه از شمال عراق تا قسمت مرکز و شمال ایران از جمله استان‌های اصفهان و تهران پدیده‌های گوناگون آب و هوایی از باد و گرد و غبار تا باران و رعد و برق پراکنده را ایجاد کرده‌است. به همین دلیل در شمال کشور و شهر رشت شاهد بارندگی شدیدی بودیم که بعدازظهر شنبه متوقف شد.
عنایت بیان می‌کند: بیشترین فعالیت این سامانه در قسمت‌های جنوبی‌تر ایران، مرکز و غرب کشور به صورت گرد و غبار بوده است.
وی درباره دلایل بروز گرد و غبار در استان‌های خراسان شمالی و رضوی و شمال سیستان و بلوچستان، وزش باد را عاملی برای بروز این پدیده اعلام می‌کند.
به گفته این کارشناس مرکز پیش‌بینی سازمان هواشناسی به راحتی نمی‌توان گفت که این پدیده‌های طبیعی به دلیل تغییر اقلیم یا تخریب سرزمین در ایران رخ داده‌اند. این توده هوایی تا یکشنبه در ایران فعال بوده و روز دوشنبه نیز در سمنان و خراسان رضوی رگبار پراکنده ایجاد خواهد کرد اما از آنجا که اثر آن ضعیف شده، رگبارهای روز دوشنبه شدید نبوده و منجر به سیل نخواهد شد.
عدم تناسب امکانات با پدیده‌های نوظهور
برخلاف کارشناس مرکز پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی که رخدادهای اخیر در ایران را پدیده‌ای طبیعی و عادی تلقی می‌کند، آقای مجید حبیبی نوخندان رییس مرکز اقلیم‌شناسی کشور این پدیده‌ها را تبعات تغییر اقلیم می‌داند.
وی ادامه می‌دهد: یکی از مهمترین عواملی که باعث چنین شرایطی شده گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی است. عوامل گوناگونی نظیر فعالیت‌های صنعتی، انتشار گاز گلخانه‌ای، تغییر کاربری اراضی، فشار بیش از حد به طبیعت و جلوگیری از خودپالایی طبیعت، همه دست به دست هم می‌دهند که ما شاهد یکسری رفتارهای نابهنجار جوی در اطراف خود باشیم.
به گفته رییس مرکز اقلیم‌شناسی، در چنین ایامی باید بارش‌های پاییزه در شمال آغاز شود، ولی نه به نحوی که این بارش‌ها سیل‌آسا باشند و خسارت به خاک وارد کنند یا توفان و بادهای پاییزه در شمال باید رخ دهد اما نباید توفانی با سرعت 130 کیلومتر این منطقه را تخریب کند. همچنین وقوع پدیده گرد و غبار در جنوب کشور مختص تابستان بوده و در پاییز نباید رخ دهد.
وی ادامه می‌دهد: تغییر اقلیم پدیده‌ای نیست که یک کشور در ایجاد آن نقش داشته باشد بلکه همه جهان در ایجاد این شرایط سهیم بوده و باید به طور مشترک برای مقابله با اثرات آن وارد عمل شوند.آقای حبیبی نوخندان می‌گوید: در حال حاضر توجه جهانی به مسأله تغییر اقلیم جلب شده و کشورهای جهان نظیر روسیه، هند، آمریکا، چین و غیره با وجود آنکه نیاز به مصرف سوخت‌های فسیلی برای چرخاندن چرخ اقتصاد خود دارند، اما پذیرفته‌اند که سهم انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهند.
وی با تأکید بر اینکه آسیب‌پذیری ایران در زمینه‌های مرتبط با اثرات تغییر اقلیم افزایش یافته، افزایش جمعیت و ورود خسارت به این جمعیت بالا همچنین کاستی در اطلاع‌رسانی سریع درباره اثرات تخریبی ناشی از پدیده‌های نوظهور را عواملی معرفی می‌کند که اثرات منفی گرمایش جهانی را بیشتر نمایان می‌کنند.
رییس مرکز اقلیم شناسی ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی اهمیت هواشناسی و علم مرتبط با آن، روز به روز بیشتر می‌شود. متأسفانه با وجود توجه جهانی به مسائل اقلیم‌شناسی در ایران، متناسب با نیازهای جامعه پیشرفت نکرده‌ایم.
وی بیان می‌کند: این همه وقایع اتفاق می‌افتد اما توسعه شبکه هواشناسی و راداری در ایران محدود است.
استفاده از تکنولوژی مدرن و روز در هواشناسی با بودجه کمی که دولت به آن اختصاص می‌دهد نیز بسیار کم است. همه این مسائل نشان می‌دهد که جایگاه هواشناسی برای تصمیم‌سازان مهم نیست که این مجموعه وضعیت مطلوبی ندارد.
حبیبی نوخندان تأکید می‌کند: با آگاهی و پیش‌بینی درباره رخدادهای اقلیمی می‌توانیم اثرات مخرب آن را کاهش دهیم. مثلاً با وقوع پدیده گرد و غبار افراد می‌توانند سفرهای خود را لغو کرده یا پنجره‌ها را ببندند تا جلوی گرد وخاک گرفته شود.
وی می‌گوید: روزگاری ایران کشوری چهارفصل بود که این مسأله جاذبه مهمی برای توسعه صنعت گردشگری به حساب می‌آمد اما در حال حاضر گرد و خاک روی سلامت مردم تأثیر منفی داشته و صنعت حمل و نقل هوایی را دچار مشکل کرده است.
این مسائل در آینده برای صنعت گردشگری ایران دافعه ایجاد می‌کند. به گفته رییس مرکز اقلیم‌شناسی ایران، سازمان هواشناسی مجموعه‌ای است که به تمام بخش‌ها سرویس می‌دهد بنابراین باید دولت به این سازمان توجه ویژه‌ای داشته باشد.
سازگاری با تغییر اقلیم فراتر از وظایف یک دستگاه
بر خلاف رییس مرکز اقلیم‌شناسی که سازمان هواشناسی را مجموعه‌ای مؤثر در کاهش اثرات مخرب تغییر اقلیم بر زندگی مردم معرفی می‌کند، آقای مصطفی جعفری، برنده مشترک جایزه صلح نوبل در سال 2007 در موضوع تغییر اقلیم، تغییر اقلیم را پدیده‌ای می‌داند که بشر فقط می‌تواند با آن سازگار شود اما تدوین برنامه‌های سازگاری نیز صرفاً با تقویت یک دستگاه خاص امکان‌پذیر نخواهد بود.
به گفته وی که عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور است، برای سازگار شدن با تغییر اقلیم باید اول تغییرات رخ داده در دما، بارش رطوبت و غیره مشخص شود.
سپس باید ببینیم اثرگذاری این تغییرات در چه مکان‌هایی بوده‌است. بعد از شناسایی اثرگذاری باید دید کجاها این اثرگذاری منتهی به آسیب‌پذیری می‌شود و در نهایت برنامه سازگاری، برای مناطق آسیب دیده تدوین شود.
جعفری ادامه می‌دهد: البته باید به این نکته توجه داشت که اگر گازهای گلخانه‌ای عامل اصلی تغییرات باشند، با کاهش تولید و انتشار این گازها، می‌توان اثرات کلی آن بر اقلیم را کاهش داده و شرایط را مناسب‌تر و قابل تحمل‌تر کرده که در نتیجه شدت اثرات تغییر اقلیم نیز کاهش خواهد یافت. وی بیان می‌کند: برای برنامه‌ریزی در زمینه سازگاری با تبعات تغییر اقلیم باید مسائل غیر قابل تغییر و کنترل توسط برنامه‌ریزان شناسایی و بر اساس دانشی که به‌دست آورده‌ایم همچنین مدل‌های پیش‌بینی‌های آینده، برنامه‌ریزی متناسب با تغییرات انجام دهیم.
این برنده مشترک جایزه صلح نوبل در سال 2007 تأکید می‌کند: تغییر اقلیم و سازگاری با آن به داشتن ابزار برنمی‌گردد بلکه به میزان درک و تصمیم ما باز می‌گردد. برای برخی مسوولان موضوع تغییر اقلیم یک بحث تفننی بوده و همچنان جدی تلقی نمی‌شود که برای آن برنامه‌ریزی کنند. وی بر اساس شرایط موجود در کشور معتقد است که مسأله تغییر اقلیم و تبعات آن در ایران هنوز بحثی حاشیه‌ای به حساب می‌آید. زیرا بسیاری از مباحث را 20 سال قبل به صورت مصاحبه و غیره مطرح کرده اما هنوز در کشور به طور جدی به آن توجه نشده است.
این عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع می‌گوید: 6 سال قبل پیشنهاد تشکیل گروه تحقیقاتی تغییر اقلیم را دادیم که مورد توجه قرار نگرفت. ما امکانات زیادی در کشور داریم. زمینه‌های زیادی هم برای فعالیت وجود دارد اما باید توانایی تدوین برنامه‌های مناسب را هم داشته باشیم و این برنامه‌ها را به کار بگیریم تا تفکرات به عمل نزدیک شود.
منبع: صبح نو
انتهای پیام/