نگاه سیاه و سفید به محصولات تراریخته
در ماه‌های اخیر محصولات تراریخته به اندازه‌ای خبرساز شده‌اند که کار به استفتاء از برخی مراجع نیز کشیده شد و پس از موضع‌گیری‌های دولت تا حدودی این بحث علمی به بحثی سیاسی تبدیل شده است.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، آقای نوبخت در پاسخ به انتقادات از محصولات تراریخته گفته بود: «دولت مدافع فعالیت‌های بیوتکنولوژی و محصولات تراریخته است و اگر برخی افراد ملاحظات زیست‌محیطی دارند، مباحث خود را مطرح کنند تا موضوع با مذاکره و مفاصحه حل شود. زمانی بود که برخی افراد به بلندگو به‌عنوان ابزار شیطان نگاه می‌کردند، امروزه نیز برخی افراد به محصولات تراریخته که دارای فواید علمی‌اند با چنین دیدی نگاه می‌کنند.» برخی از رسانه‌های غربی گزارش داده‌اند که از میان کشورهای اروپایی کشورهایی وجود دارند محدودیت‌هایی بر محصولات تراریخته وضع کرده‌اند. در این گزارش آمده است که فرانسه نخستین بار در سال 2008 این کار را انجام داد، آلمان نیز در سال 2009 محدودیت‌های مربوط به محصولات تراریخته را وضع کرد.
یونان دیگر کشور اروپایی است که در سال 2005 محدودیت قرار داد و کشور ایتالیا نیز برای نخستین بار در سال 2013 محدودیت‌های خود را اعمال کرد.
با این حال برخی از مشاوران کمیسیون‌های اتحادیه اروپا نظر متفاوتی دارند. آنا گلاور یکی از این مشاوران است که می‌گوید این محصولات ضرر چندانی ندارند و خوردن این محصولات تفاوت خاصی با خوردن محصولات کشاورزی ندارد. در عین حال یورواکتیو در گزارش خود می‌نویسد که در حال حاضر 7 کشور اروپایی کنوانسیون‌های کشوری برای امنیت غذایی و ممنوعیت این نوع غذاها دارد.
«محصولات تراریخته از سال 2005 در جمهوری چک کشت می‌شدند، همچنین این محصولات به‌ویژه محصولات شرکت آمریکایی مونسانتو به این کشور وارد می‌شدند. کشت محصولات تراریخته در سال 2005 آن‌چنان در چک فراگیر نبود اما کشت و واردات این محصولات از سال 2005 تا سال 2009 رشد چشمگیری داشت، البته این روند افزایشی ادامه‌دار نبود و از سال 2009 تا سال 2015 این روند با شدت زیادی کاهش پیدا کرد. دولت چک واردات و کشت آنها را ممنوع نکرده و قانونی برای آنها در نظر نگرفته است اما با وجود این، کشاورزان و مناطقی که محصولات تراریخته در آنها کشت می‌شدند، تقریباً فعالیتی ندارند و از بین رفته‌اند.
برخی از مردم و کشاورزان جمهوری چک معتقد بودند که مسوولان این کشور باید قانونی تصویب کنند که روی محصولات تراریخته‌ای که وارد بازار فروش می‌شوند، «برچسب تراریختگی» اعمال شود که افراد از نوع محصولی که خریداری می‌کنند، آگاه باشند. مطابق این گزارش فقط کمتر از 0.1 درصد کشت جهانی محصولات تراریخته در اروپا وجود دارد که مربوط به همین 5 کشور می‌شود؛ در واقع مطابق این آمار می‌توان گفت که کشت محصولات تراریخته در این پنج کشور نیز بسیار محدود است و به‌زودی کشت آنها به‌طور کامل ممنوع می‌شود».
دکتر متولی زاده اردکانی؛ دکتری ژنتیک و فوق دکتری زیست فناوری از آمریکا گفته بود: «هم اکنون بیش از 200 گونه برنج بومی در منطقه شمال ایران مورد کشت و کار قرار می‌گیرد که طی زمان‌های بسیار طولانی با آن منطقه سازگار شده و تنوع زیستی آن منطقه را تشکیل داده‌اند. ورود یک نوع برنج تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) مثلاً مقاوم به کرم ساقه‌خوار و کشت آن در منطقه باعث می‌شود که در درازمدت، تلاقی بین این نوع برنج و انواع بومی منطقه حادث شده و به تدریج جمعیت متنوع برنج آن منطقه به سمت کشت و کار فقط یک نوع برنج سوق داده شود .
از حدود 38 کشور جهان، 26 کشور اروپایی ازجمله فرانسه، آلمان و ایتالیا دستور منع کاشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی را داده‌اند. روسیه با قانون پوتین مبتنی بر خطر کنترل نشدن تغییر ژنتیکی حتی با واردات این گونه محصولات نیز مخالفت کرده و آن را تهدید برای امنیت غذایی خوانده است. کشور سوئیس طی 15 سال گذشته 3 بار قانون منع را تمدید کرده است؛ اما آمریکا با توجه به اینکه بزرگ‌ترین تولید کننده این محصولات بوده و از طرفی تنوع زیستی مانند کشور ما را ندارد، همچنان در برابر محصولات تراریخته مقاومتی ندارد.»
سه آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی ایالات متحده، با انتشار گزارشی با عنوان «محصولات تراریخته: تجارب و چشم‌اندازها» اعلام کردند که محصولات اصلاح شده ژنتیکی (تراریخته) از لحاظ ایجاد خطر برای سلامتی انسان و محیط زیست، هیچ تفاوتی با گیاهان اصلاح شده سنتی ندارند. این گزارش بر اساس نتایج حاصل از یک مطالعه گسترده که توسط بیش از 50 دانشمند و به مدت 2 سال انجام شده، تدوین شده است.
در این مطالعه، از داده‌های حاصل از 900 پژوهش انجام شده در حوزه گیاهان تراریخته از زمان تجاری شدن آنها در سال 1996 و از سایر مقالات چاپ شده درباره گسترش، استفاده و اثرات صفات مهندسی شده در گیاهان تراریخته استفاده شده است.
در مواردی که انتقال افقی ژن (انتقال ژن‌ها از یک محصول تراریخته به یک گونه خویشاوند وحشی) رخ داده است، هیچ موردی دال بر اثرات محیطی نامطلوب ناشی از این انتقال وجود ندارد. در گیاهان تراریخته مقاوم به حشره به‌دلیل کاهش خسارت آفات گیاهی، خسارت وارد شده به محصول نیز کاهش می‌یابد.
منبع: صبح نو
انتهای پیام/