علت عدم همراهی برخی اصحاب با قیام امام حسین(ع)

تسنیم ـ سعید شیری: در زمان قیام امام حسین(ع) و حرکت ایشان از مکه به سوی عراق کسانی توفیق داشتند حضرت را همراهی کنند که دارای ویژگی‎های متمایزی نسبت به سایر افراد جامعه بودند. هر اندازه کاروان به کربلا نزدیک می‎شد، خصلت زلال اصحاب امام حسین(ع) و تمایز آن با سایرین نمود بیشتری پیدا می‎کرد. با مطالعه تاریخ کربلا و گفتار اصحاب در طی کاروان به چند شاخصه بارز درباره ایشان پی می‎بریم که روحیه اطاعت‎پذیری و تبعیت از امام(ع)، عدم دنیازدگی و گرایش به مقولات مثبت دینی از مهم‎ترین از جمله این شاخصه‎هاست.

خود را با امام عصر همراستا کنیم

از سوی دیگر شاهدیم کسانی که دارای چنین خصلتهایی نبودند یا یکی از این موارد را نداشتند، از ادامه همراهی با امام عالم بازماندند و خداوند اذن همراهی به ایشان را نداد. به عنوان مثال شخص ابن‎عباس را شاهدیم به جای تبعیت از امام حسین(ع) در موارد مختلف زبان به نصیحت حضرت باز می‎کرد تا ایشان را از این سفر نهی کند، زیرا که از امیرالمؤمنین(ع) در موارد متعدد شنیده بود که فرزندم حسین(ع) در دشت کربلا کشته خواهد شد، اما از این موضوع غفلت کرد که به وی فرموده بودند باید تابع رفتارها و کلام امام هر عصر باشد و به محض اینکه متوجه شد امام حسین(ع) میل به قیام دارد، باید خود را با ایشان هماهنگ می‎کرد.

همین رفتار را در اشخاص بزرگواری مانند محمد حنفیه و عبدالله بن جعفر شاهدیم که متأسفانه رفتار مناسبی در قبال این قیام حضرت انجام ندادند، اما با این وجود عبدالله بن جعفر اذن همراهی فرزندانش را با امام(ع) داد، اما محمد بن حنفیه حتی فرزندان خود را با امام حسین(ع) همراه نکرد. بنابراین ایشان اشخاص کوچکی نبودند بلکه ماجرای عاشورا و کربلا دارای عظمت فراوانی بود. شاهد بر اینکه از امام محمد باقر(ع) در علت عدم همراهی حنفیه با امام حسین(ع) پرسیده شد که حضرت ضمن اشاره به اینکه مطلبی می‎گویم و دیگر هیچ نپرس فرمودند: «کَتَبَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ مِنْ مَکَّةَ إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍ‏ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ‏ مِنَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ مَنْ قِبَلَهُ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مَنْ لَحِقَ بِی اسْتُشْهِدَ وَ مَنْ لَمْ یَلْحَقْ بِی لَمْ یُدْرِکِ الْفَتْحَ وَ السَّلَامُ؛ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏ از طرف حسین بن على  به محمّد بن على علیه‎السلام (یعنى محمّد بن حنفیّة) و بنى هاشمى که او را قبول داشته و با وى هستند: امّا بعد: هر کس با من همراه شود شهید خواهد شد و آنان که همراهى نکنند و با من نباشند فتح و گشایش به خود نخواهند دید و السّلام». (کامل الزیارات ؛ النص ؛ ص75). بنابراین عدم تبعیت از امام عصر و هادیان الهی عاقبتی جز آه و حسرت به همراه نخواهد داشت، بنابراین به هر طریقی که امکان دارد باید خصلت اصحاب حضرت را در خود تقویت کنیم تا در مواقع حساس بتوانیم رفتار شایسته‎ای از خود بروز دهیم.

اما اینکه گفته می‎شود عدم دنیازدگی و اشتیاق به لقای خداوند در یکایک اصحاب امام حسین(ع) وجود داشت، می‎توان به جمله امام حسین(ع) هنگام خروج از مکه به سوی عراق و نیز جمله‎ای در آستانه ورود به کربلا توسط حضرت اشاره کرد. حضرت هنگام خروج از مکه شرط ورود به کاروان را اینطور معرفی کردند: «مَنْ کَانَ فِینَا بَاذِلًا مُهْجَتَهُ وَ مُوَطِّناً عَلَى لِقَاءِ اللَّهِ نَفْسَهُ فَلْیَرْحَلْ مَعَنا؛ هر کس می خواهد جانش را در راه ما تقدیم کند و در لقای خداوند وطن گزیند، با ما همراه شود». بنابراین کسی که بذل جان می‎کند، مهم‎ترین خصلتش عدم دنیازدگی و اشتیاق به لقای خداوند خواهد بود.

اما حضرت در آستانه ورود به سرزمین کربلا در زمانی که عده‎ای راه ایشان را سد کرده بودند، رو به اصحاب کردند و فرمودند: «النَّاسَ‏ عَبِیدُ الدُّنْیَا وَ الدِّینُ لَعْقٌ عَلَى أَلْسِنَتِهِمْ‏ یَحُوطُونَهُ مَا دَرَّتْ مَعَایِشُهُمْ فَإِذَا مُحِّصُوا بِالْبَلَاءِ قَلَّ الدَّیَّانُونَ؛ همانا مردم بندگان دنیا هستند و دین از سر زبان آنها فراتر نرود و دین را تا آنجا که زندگى‏شان را رو به راه سازد بچرخانند و چون در بوته آزمایش گرفتار شوند دینداران اندک گردند» (ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول(ص)).

بر اساس این فراز عجیب و تأمل برانگیر امام حسین(ع) در می‎یابیم که اصحاب حضرت دارای چنین خصلتی نبودند که با حضرت همراه شدند، اما آن کسانی که همراه نشدند، بندگان دنیا هستند و با اندک فتنه و بلایی و در خطر افتادن اموالشان از دین رویگردان می‎شوند؛ بنابراین همین رفتار را در جای جای مسیر کربلا در مورد عده‎ای ملاحظه می‎کنیم که به هوای اینکه اموالمان مانده است، از امام(ع) جدا شدند.

نتیجه اینکه جهت همراهی با امامان معصوم(ع) و در این زمانه همراهی با حضرت مهدی(عج)، نیاز به رشد و ارتقای صفاتی داریم تا جایی که ما را از دنیا جدا و به لقای خداوند مشتاق کند که این درس را امام حسین(ع) در جریان کربلا به بشریت آموخت. تا زمانی که این حس در ما تقویت نشده است، به همان مقدار تا ظهور امام زمان(عج) فاصله داریم، زیرا ظهور امام(ع) در چنین شرایطی عاقبتی همچون فاجعه عاشورا به همراه نخواهد داشت.

انتهای‎پیام/